سوآپ گاز میان ایران و ترکمستان | بازار انرژی متحول شد!

این قرارداد را می توان تجربه ای مثبت برای ایران و ترکمستان دانست که می توانند در زمینه انرژی همکاری های خوبی را انجام دهند.

در پی مذاکرات فشرده صورت‌گرفته میان طرف‌های ایرانی و ترکمنی در خصوص سواپ گاز ترکمنستان از طریق جمهوری اسلامی ایران به عراق، قرارداد سواپ گاز میان طرفین ایرانی و ترکمنستانی به امضا رسید.

این قرارداد در مراسمی با حضور علی مجتبی روزبهانی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان و مقصد بابایف، رئیس کنسرن دولتی «ترکمن گاز» به امضا رسید.

در بیانیه مشترک مطبوعاتی که به همین مناسبت انتشار یافت، عنوان شده است که «ترکمنستان و جمهوری اسلامی ایران بر اساس اصول دوستی، حسن همجواری، احترام متقابل و مشارکت برابر، سال‌هاست که در حال توسعه روابط سودمند متقابل در صنعت گاز می‌باشند».

طرفین همچنین اشاره نموده‌اند که «تجربه مثبت فعالیت‌های مشترک در زمینه صادرات گاز ترکمنستان به ایران و از طریق خاک آن کشور به کشورهای ثالث، مبنای محکمی برای افزایش ظرفیت همکاری‌های دوجانبه در این زمینه است».

بر این اساس و به منظور «استفاده هرچه بیشتر از فرصت‌های بزرگ جهت تعامل موثر در صادرات گاز، مذاکراتی بین طرف‌های ترکمنستانی و ایرانی در تاریخ 11 تا 13 تیر ماه سال جاری در عشق‌آباد برگزار شد که طی آن طیف گسترده‌ای از موضوعات مورد بحث و بررسی قرار گرفت و توافق‌های مربوطه حاصل شد».

بر اساس این قرارداد، مقرر شد سالانه تا سقف 10 میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان بر اساس ساز و کار سواپ، از طریق خاک جمهوری اسلامی ایران به جمهوری عراق عرضه گردد.

همچنین بر اساس توافقات صورت‌گرفته، شرکت‌های ایرانی خط لوله انتقال گاز جدیدی را به طول 125 کیلومتر به همراه سه ایستگاه افزایش فشار گاز در خاک ترکمنستان احداث خواهند نمود که می‌تواند ظرفیت صدور گاز ترکمنستان به ایران را به 40 میلیارد متر مکعب در سال افزایش دهد.

سواپ گاز میان ترکمنستان و جمهوری اسلامی ایران پیش از این در سال‌های 2022 و 2023 نیز به مقصد جمهوری آذربایجان انجام شده است.

معنی لغوی سوآپ این است که دولت یا بخش خصوصی، نفت یا گاز را در یک مرز کشور از همسایگان دریافت می کنند و در مرز دیگر به افراد مورد نظر آنان تحویل می دهند. توجه شود که سوآپ با ترانزیت و انتقال گاز با خط لوله تفاوت دارد.

یکی از موافقتنامه‌های رایج در حوزه تجارت بین‌الملل، قراردادهای سوآپ است. این قرارداد در دهه‌های اخیر از سوی بسیاری از کشورهای صادرکننده و واردکننده کالا به خصوص نفت و گاز و منابع معدنی مورد استقبال قرار گرفته است، تاجایی که برخی ارزش این معاملات را تا 05 درصد کل تجارت جهانی می‌دانند.

در واقع سوآپ واژه انگلیسی و در لغت به معنای پایاپای است، معاوضه و مترادف با واژه مبادله است. از طرفی گاهی سوآپ به معنای معاوضه محصولات، نرخ بهره، نرخ ارز و یا بدهی نیز معرفی می‌شود. این قراردادها شیوه‌ای از جذب سرمایه گذاری خارجی است که به وسیله کشورهای صاحب منابع (از جمله نفت و گاز) در جهت تسهیل مسائل مالی منعقد و اجرا می‌شود.