سیاست معکوس اشتغالزایی / تداوم سیاست مدرک گرایی به جای «مهارت آموزی»

در حالی اسناد بالادستی دولت را مکلف به افزایش سهم آموزش‌های مهارتی از نظام آموزش عالی کرده که بودجه تربیت تکنسین در سال آینده کاهش و در مقابل بودجه پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی افزایش یافت.

به گزارش خبرنگار مهر، بر اساس آنچه که سیاستگذاران و کارشناسان بازار کار اعلام می‌کنند، تکنسین‌ها یکی از نیازهای امروز بازار کار کشور هستند، یعنی همان افراد متخصص و غالبا دارای مهارت‌های فنی که با مدرک دانشگاهی کاردانی. تربیت تکنسین‌ها اما به استناد شاخص‌های بین‌المللی بازار کار و هرم شغلی حاکم بر آن نیز پذیرفته شده است.

در عین حال نرخ بالای بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی که بر اساس گزارش اخیر مرکز آمار ایران در فصل پاییز 17.4 درصد است، نشان می‌دهد هر گونه انحراف از مسیر تربیت تکنسین متناسب با نیاز بازار کار می‌تواند به بیکاری دامن بزند.

اما برای ارتقای سطح مهارت دانش آموزان، نظام آموزش و پرورش کشور به کارشناس مهارتی به منظور ارائه آموزش‌های مهارتی، دبیر درس کار و فناوری یا همان دبیر فنی و حرفه ای و مسئول کارگاه برای دوره‌های متوسطه نیاز دارد تا آموزش‌های مهارتی تقویت شود که این نیازها باید در بخش دولتی از طریق دانشگاه فنی و حرفه‌ای به عنوان مسئول تربیت تکنسین و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی مسئول تربیت دبیر فنی و هنرآموز و همچنین در بخش غیردولتی از طریق دانشگاه جامع علمی کاربردی تحقق یابد.

با این حال وضعیت این سه دانشگاه در لایحه بودجه رویکرد دولت را در این حوزه به تصویر می‌کشد که در این خصوص مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اعتبارات و جهت گیری های بودجه‌ای این مراکز را مورد بررسی قرار داده است.

بر این اساس، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی که هدف اصلی آن تربیت دبیر فنی است، بخش عمده اعتبارات خود یعنی حدود 54 درصد را صرف دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می‌کند.

البته بررسی برنامه‌های ذیل این دانشگاه و مقایسه قانون بودجه 1398 با لایحه 1399 نشان می‌دهد که دانشگاه به سمت هدف اصلی در حال حرکت است.

در عین حال در لایحه بودجه 1399 برنامه «تربیت دبیر» که برنامه جدیدی است برنامه‌های ذیل دانشگاه اضافه شده است.

در قانون بودجه 1398 دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی 650 دانشجوی کارشناسی مهارتی (دبیری) را پذیرفته است، در حالی که در لایحه بودجه 1399 اعتبارات مربوط به پذیرش 2623 دانشجوی دبیری لحاظ شده که رشد قابل توجهی است.

از سوی دیگر در قانون بودجه 1398 تعداد دانشجویان کارشناسی غیرمهارتی، کارشناسی ارشد و دکتری این دانشگاه 5.703 دانشجو بوده که در لایحه 1399 به 3.095 دانشجو تقلیل یافته است.

بنابراین می‌توان رویکرد دولت را هم اصلاح وضع موجود دانشگاه نسبت به هدف اولیه تشکیل دانشگاه و هم گامی به سمت تربیت نیروی انسانی مورد نیاز آموزش و پرورش دانست.

دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای که وظیفه اصلی آن تربیت تکنسین است به صورت پلکانی تعداد دانشجویان کارشناسی خصوصا کارشناسی پیوسته خود را افزایش داده است.

در سال 1398 تعداد دانشجویان کاردانی دانشگاه حدود 122 هزار دانشجو و تعداد دانشجویان کارشناسی با نوبت دوم و مجازی حدود 50 هزار نفر بوده است، در صورتی که در لایحه بودجه 1399 تعداد دانشجویان کاردانی دانشگاه حدود 98 هزار دانشجو، دانشجویان کارشناسی بیش از 52 هزار دانشجو، دانشجویان نوبت دوم و مجازی و بین‌الملل نیز 38 هزار و در مجموع 90 هزار و 515 دانشجو پیش بینی شده است.

رشد 151 درصدی اعتبارات دوره کارشناسی دانشگاه فنی و حرفه‌ای / کاهش 12 درصدی اعتبارات تربیت تکنسین

از مجموع اعتبارات دانشگاه فنی و حرفه ای نیز 56.5 درصد مربوط به آموزش‌های کاردانی مهارتی و مابقی به آموزش‌های دوره کارشناسی اعم از پیوسته و ناپیوسته اختصاص یافته است. در شرایطی که نیاز اصلی بازار کار به تکنسین است.

افزایش 151 درصدی اعتبارات دوره کارشناسی دانشگاه فنی و حرفه ای در برابر کاهش 12.5 درصدی دوره کاردانی مهارتی برای تربیت تکنسین به عنوان انحراف از مسیر اصلی اشاره دارد.

هدف‌گذاری اسناد بالادستی برای مهارت آموزی چیست؟

در حالی که طبق ماده 66 قانون برنامه ششم توسعه سهم آموزش‌های مهارتی از کل نظام آموزش عالی از 20 درصد در سال 96 به عنوان سال ابتدایی برنامه باید تا سال 1400 به 30 درصد برسد، اما افزایش اعتبارات دوره کارشناسی در برابر کاهش اعتبارات تربیت کاردان‌ها یا همان تکنسین‌ها، با سیاست‌های برنامه در جهت تقویت مهارت افزایی دانشجویان مغایرت دارد.