شعر طلبگی فقط آیینی نیست؛ عاشقانه و طنز هم دارد!

محمدجواد شرافت می‌گوید وقتی گزارشی از تعداد شاعران طلبه به رهبر انقلاب ارائه می‌شود، ایشان ابتدا تعجب کرده و بعد از فعالیت این تعداد شاعر طلبه ابراز خوشحالی می‌کنند.

سیدمحمدجواد شرافت شاعر آئینی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره محفل ادبی «مشارق» ویژه نقد شعر طلاب، گفت: دوشنبه این هفته صد و ششمین جلسه «مشارق» را برگزار کردیم. این جلسات تازه نیست. سال‌هاست که در این انجمن درباره شعر طلاب حرف می‌زنیم و تازه‌های آنها را نقد و بررسی می‌کنیم. خوشحالم که این جلسات به شماره صد و شش خودش رسیده و امیدوارم تا سال‌های سال ادامه داشته باشد.

رهبر انقلاب از تعداد شاعران طلبه تعجب و ابراز خوشحالی کردند

شرافت درباره سابقه شعر طلاب و وضعیت آن در حال حاضر، گفت: شعر طلاب، تا جایی که من اطلاع دارم، از اواخر دهه شصت در سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه‌های علمیه قم شکل می‌گیرد. از آن زمان تا امروز، در دوره‌های مختلف جلساتی بوده است و همیشه فرازونشیب داشته است. گاهی فعالیت‌ها بیشتر بوده و گاهی رو به تعطیل می‌رفته است. اما جلسه‌ای که ما دوشنبه‌ها با عنوان «مشارق» داریم، در این سال‌ها استمرار خودش را حفظ کرده است. قبل از این انجمن، برنامه‌ای با عنوان «آفاق» برگزار می‌کردیم که چند سال به صورت منظم برگزار می‌شد و استقبال خوبی هم از آن می‌شد و خروجی‌های خوبی هم داشت. خیلی از بچه‌هایی که مبتدی بودند، در همین جلسات به جای خوبی رسیدند و الآن صاحب کتاب هستند. خلاصه که این برنامه‌ها در شعر طلاب ادامه دارد و تا امروز هم ادامه پیدا کرده است.

چند سال پیش آقای جواد محمدزمانی درباره شعر طلاب با حضرت آقا صحبت می‌کنند و به ایشان می‌گوید ما 500 تا شاعر طلبه داریم که حضرت آقا تعجب کرده بودند و از این اتفاق خوشحال شده بودند. حتی بنا بوده دیداری ویژه شاعران طلبه با ایشان برگزار شود که چون به کرونا می‌خوریم، لغو می‌شود.

وی با اشاره به جایگاه شاعران طلبه در ادبیات فارسی، گفت: استاد مجاهدی کتابی به نام «در رواق اشراق» دارند که در آن عالمان شاعر را معرفی کرده‌اند. ولی اگر ناظر به ادبیات معاصر حرف بزنیم، در سال‌های بعد از انقلاب هم شاهد حضور فعال شاعران طلبه هستیم. اولین‌باری که سیدعبدالله حسینی در دوران ریاست جمهوری حضرت آقا به ایشان می‌گوید می‌خواهیم کنگره شعر طلاب را برگزار کنیم و از تعداد شاعران طلاب به ایشان خبر می‌دهند، حضرت آقا تعجب می‌کنند و بودجه اولیه برگزاری کنگره شعر طلاب را اختصاص می‌دهند. چند سال پیش هم آقای جواد محمدزمانی درباره شعر طلاب با حضرت آقا صحبت می‌کنند و به ایشان می‌گوید ما 500 تا شاعر طلبه داریم که حضرت آقا تعجب کرده بودند و از این اتفاق خوشحال شده بودند. حتی بنا بوده دیداری ویژه شاعران طلبه با ایشان برگزار شود که چون به کرونا می‌خوریم، لغو می‌شود. پس شاعران حضور فعالی دارند، منتها فراز و نشیب دارد.

شاعران طلبه حضور خوبی در شعر طنز کشور دارند

شرافت از فعالیت شاعران طلبه اظهار رضایت کرد و گفت: در دهه هفتاد فعالیت شاعران طلبه کم بود، اما در دهه هشتاد و دهه نود پررنگ‌تر می‌شود. در این سال‌ها هم شاعران طلبه حضور خوبی در فضای ادبی کشور داشته‌اند. اگر بخواهیم کتاب‌ها، کنگره‌ها، شب شعرها، رویدادها و حوادث مهم را بررسی کنیم، شاهد حضور بهنگام و مؤثر شاعران طلبه هستیم. یعنی اگر حوزه ما حوزه انقلابی نیست، شاعران طلبه ما انقلابی هستند. بعضی از آنها مثل محمدمهدی شفیعی و محمدمهدی خان‌محمدی و جواد محمدزمانی و حسین مؤدب ملبس هستند، بعضی از آنها هم ملبس نیستند و شعر می‌گویند. غرض اینکه در همین نسل اخیر هم می‌بینیم که شاعران طلبه پرکار و فعال هستند؛ حتی در شعر طنز شاهد ظهور و بروز بعضی شاعران طلبه هستیم. مثلاً آقای پرنیان در شعر طنز شاعر موفقی است.

این شاعر در پاسخ به سوالی درباره محدودیت‌های موضوعی و محتوایی در شعر طلاب، گفت: این نکته را باید یک نفر خارج از فضای شعر حوزه ببیند و بگوید. من که خودم در این فضا هستم، شاید قضاوت درستی نداشته باشم. من می‌توانم بگویم شعر حوزه متنوع است ولی بازتابی که دارد اینگونه نیست. من خبر دارم که همین شاعران طلبه شعرهای عاشقانه خوبی دارند؛ عاشقانه‌های عفیف، و حتی عاشقانه‌های غیرعفیف! اما این شعرها بازتاب پیدا نمی‌کند.

شرافت با بیان اینکه تقریباً اکثر جشنواره‌های ادبی کشور در موضوعات آئینی و انقلابی برگزار می‌شوند، ادامه داد: این موضوع هم شاید مزید بر علت شده باشد که تنها شعرهای آئینی شاعران طلبه دیده می‌شود و مخاطب احساس می‌کند که طلاب شعری جز شعر آئینی و انقلابی نمی‌نویسند. این در صورتی است که شعر عاشقانه هم در میان شاعران طلبه کم نوشته نمی‌شود. البته من معتقدم شعر عاشقانه طلاب باید یک نجابتی داشته باشد.

حداقل پنجاه درصد شاعرانی که در برنامه‌های قمپز شعر طنز می‌خوانند، طلبه هستند. بنابراین در شعر طنز هم شاعران طلبه خوبی داریم. ضمن اینکه به صورت کلی علما و طلاب در شعر طنز ما سهم بزرگی داشته‌اند

باید برای ظهور و بروز شعر طلاب کار کنیم

این شاعر طلبه به شب شعرهای طنز قمپز در شهر قم اشاره کرد و گفت: حداقل پنجاه درصد شاعرانی که در برنامه‌های قمپز شعر طنز می‌خوانند، طلبه هستند. بنابراین در شعر طنز هم شاعران طلبه خوبی داریم. ضمن اینکه به صورت کلی علما و طلاب در شعر طنز ما سهم بزرگی داشته‌اند. مثلاً نسیم شمال طلبه بوده است؛ کسی که جزو چهره‌های شاخص در شعر طنز اجتماعی است. منتها اینکه آقای جواد شیخ الاسلامی می‌گوید تنوع در شعر طلاب کم است، یعنی فعالیت‌های طلاب بازتاب مناسب نداشته است.

شرافت در پایان گفت: باید برای بروز و ظهور شعر طلاب کار کنیم. تلاش‌هایی هم در جریان است که اگر شروع شود، درباره آن بیشتر صحبت می‌کنیم. ما باید این هنر را داشته باشیم که ابعاد مختلف شعر طلاب را منعکس کنیم.