شناسایی حلقه‌های مفقوده در سازمان انرژی اتمی

محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی در مراسم گرامیداشت هفته پژوهش که شامگاه 26 آذر 1401 با حضور محمدعلی زلفی گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و جمعی از مدیران ارشد صنعت هسته‌ای کشور برگزار شد، ضمن عرض تبریک فرارسیدن هفته پژوهش به پژوهشگران، فرهیختگان، محققان و کادر پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای اظهار کرد: برای ما مهم است که همه اجزای فرآیند تبدیل ایده به محصول را بشناسیم و بر روی آن ظرفیت‌سازی کنیم؛ فرآیندی که می‌تواند علم و دانش را به نوآوری و سپس به سیستم و سامانه تبدیل کند و در نهایت به زنجیره ارزشی برساند که بتواند به معنای واقعی کلمه اقتصاد دانش‌بنیان را پدیدار کند و تاثیراتش را در زندگی مردم به وجود آورد.

او تصریح کرد: اکنون این فرآیند با انحصار علم و فناوری‌های پیشرفته در اختیار کشور‌های توسعه‌یافته است که با سلطه‌گری این دانش را در اختیار خود گرفته‌اند و با برخورد‌هایی که با کشور‌هایی نظیر ایران انجام می‌دهند و نیز استفاده از ابزار تحریم همواره موجب شده‌اند که عقب‌ماندگی به ما تحمیل شود.

اسلامی افزود: به لطف الهی، با عنایت ویژه مقام معظم رهبری و با تلاش برجسته‌ای که همکاران ما در طول سال‌های گذشته در سازمان انرژی اتمی داشته‌اند، بحمدالله بسیاری از مرز‌ها شکسته است و باوری بر مبنای توانستن ایجاد شده است و با اتکا بر این باور امروز ما با سازوکاری که فراهم کرده‌ایم، سعی می‌کنیم بر اساس شایسته‌سالاری و حمایت به‌موقع از پروژه‌های تحقیقاتی بتوانیم با به هم مرتبط‌کردن فشار علمی و تقاضای علم تحقق نشاط را در حوزه‌های پژوهشی و صنعتی سازمان فعال کنیم که به زعم خود در یک سال این اتفاق رخ داده و اکنون آثار آن در حال نمایان‌شدن است.

وی عنوان کرد: این مسئله نشان می‌دهد که عزم‌ها و اراده‌ها جزم است و همچنین شاهد فعال‌بودن اراده در زمینه پشتیبانی از آن‌ها در مسیر درست و صحیح هستیم.

اسلامی گفت: چند حلقه مفقوده‌ای در این سازمان وجود داشته که در یک سال گذشته برای رفع آن‌ها تمهیداتی اندیشیده شده که یا برطرف شده‌اند یا در حال ظهور هستند و نمود‌های آن را مشاهده خواهیم کرد.

او توضیح داد: نخستین حلقه مفقوده این بود که سازمان فاقد یک سند چشم‌انداز و راهبردی بود و در مرحله بررسی‌ها و آسیب‌شناسی‌ها همه از این موضوع یاد می‌کردند. بحمدالله اکنون سازمان انرژی اتمی دارای سند جامع با چشم‌انداز و افق 20 ساله است و در این راستا امروز برای همه ارکان این سازمان و حدود 40 شرکت تابعه و وابسته، تکلیف معین و نوشته‌شده‌ای در اختیار دارند و به سمت آن در حال حرکت هستند.

تاثیر مهم انرژی و کاربرد پرتو‌ها در زندگی مردم

رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: حلقه مفقوده دوم شامل مطالعاتی بود که به لحاظ کمی کردن اهداف کیفی و راهبردی رخ داده بود که در دو بخش انرژی و توسعه کاربرد پرتو‌ها در اشکال مختلف توانستیم سند اجرایی را تدوین و تهیه کنیم. بر این اساس هدف رسیدن به 20درصد سبد برق کشور از انرژی هسته‌ای در بخش انرژی و با ساخت نیروگاه‌ها و همچنین در زمینه توسعه کاربرد پرتو‌ها که شتاب‌دهنده‌های گوناگون و سامانه‌های پرتودهی را مورد توجه قرار دادیم که دامنه گسترده‌ای از نیاز در جامعه را شامل می‌شود که هم به بخش سلامت کمک می‌کند و هم در بخش‌های امنیت غذایی، صنعت و محیط زیست نیاز‌های فراوانی به این فناوری وجود دارد.

وی افزود: در عین حال کاربرد‌های این فناوری نیز بسیار فراوان است و نسبت به کشور‌های توسعه‌یافته در بعضی موارد، ما حدود 50 سال دیر اقدام کرده‌ایم؛ در حالی که این فناوری را در اختیار داشته‌ایم، اما در حد مختصر برای استفاده معنایی و تحقیقاتی بوده است.

معاون رئیس جمهوری گفت: امروز این موارد را با قابلیت‌سازی مهندسی، صنعتی و به صورت پرشتاب حرکت داده و به پیش می‌بریم و بر اساس مطالعاتی که انجام شده، در اطلس جغرافیایی ایران این موارد را جانمایی کرده‌ایم و با مشارکت بخش‌های گوناگون در حال حرکت به این سمت هستیم.

اسلامی در ادامه با اشاره به سومین حلقه مفقوده در این سازمان اظهار کرد: بخش سوم شامل حوزه مهم تحقیق و توسعه است که ما با جذب نخبگان و با ایجاد فرصت برای شکوفایی در فرآیند نوآوری، بتوانیم پرورش استعداد‌های موجود خود را در وهله نخست تسریع کنیم و ثانیا بتوانیم جذب نیرو داشته باشیم.

وی تصریح کرد: توسعه دانشگاه‌ها و ظرفیت علمی کشور اتفاق افتاده، اما مشاغلی که بتواند این استعداد‌ها را جذب کند، تاکنون وجود نداشته است؛ بنابراین با سیاست‌ها و برنامه‌های جدید در سازمان، زمینه‌های جذب نیرو‌های نخبه و تحصیلکرده رشته‌های متنوعی را که در سازمان مورد نیاز است، فراهم خواهیم کرد.

عدالت و توسعه لازم و ملزوم یکدیگر هستند

وی بیان کرد: معتقدیم که عدالت و توسعه لازم و ملزوم یکدیگر هستند. شما نمی‌توانید برای کشور برنامه‌های قدرتمند و کارساز تعریف نکنید و کِشنده‌ها و برنامه‌های پیش‌برنده قدرت‌ساز نداشته باشید، اما به دنبال به حرکت درآوردن چرخ پیشرفت با سرعت بالا باشید بنابراین هدفگذاری کلان در این بخش اتفاق افتاده و ما اراده کرده‌ایم به عنوان یکی از قطب‌های سازنده نیروگاه‌های اتمی در جهان باشیم به همین دلیل در سازمان انرژی اتمی اقدام به ظرفیت‌سازی کرده‌ایم و در حال شکل‌گیری ظرفیت صنعتی هستیم تا بتوانیم تبدیل به سازنده نیروگاه‌های اتمی شویم.

معاون رئیس‌جمهوری ادامه داد: ما سیاست نوآوری و در‌های باز را مد نظر قرار داده‌ایم و این موضوع را بیان کرده‌ایم و باید توجه داشت که در سال‌های گذشته از سازمان انرژی اتمی چهره‌ای مخوف و امنیتی ساخته‌اند و این سیاست امنیتی تبدیل به عاملی بازدارنده و مانعی برای پیشرفت ما قلمداد شده است. از یک منظر این موضوع اثرگذار بوده، اما از منظر دیگر با یک تهدید دیگر مواجه بوده‌ایم؛ به طوری که دشمنی وجود داشته، خرابکاری‌هایی صورت گرفته، عملیات تروریستی انجام شده، برنامه‌های خرابکاری صنعتی علیه این سازمان در بیش از دو دهه پیش تاکنون اعمال کرده‌اند، همه این موارد سبب شده تا وضعیت سازمان انرژی اتمی در وضع متفاوتی به لحاظ امنیتی قرار گیرد.

وی همچنین با اشاره به اهمیت نیروی انسانی در این سازمان گفت: باید توجه داشت که عمده سرمایه ما را نیروی انسانی تشکیل می‌دهد به همین دلیل باید سازوکار‌های خود را با سیاست‌هایی که مطلوب بوده و جذابیت دارد، تنظیم کنیم. بنده معتقدم دوستان و همکاران ما در این سازمان مستعد بوده و دارای لیاقت هستند و می‌توان کشور را به یک قطب بزرگ و تعیین‌کننده در حوزه هسته‌ای تبدیل کنیم.