شهری سفید با رمل‌های طلایی
دنیای اقتصاد: اواخر پاییز و زمستان، فصل بازگشت به آرام‌ترین روایت طبیعت است؛ فصلی که روزهای کوتاه و آسمان‌های بیکرانش این گردشگران را از دل شهرهای شلوغ بیرون می‌برد و به آغوش مقصدهایی می‌کشاند که سکوت، آسمان و زمین در آن درهم تنیده‌اند. در میان این مقصدها، «ورزنه»، شهری کوچک در شرق اصفهان به آرامی و بی‌هیاهو بر سر راه زاینده‌رود قرار گرفته و در چند کیلومتری‌اش یکی از مهم‌ترین و دست‌نخورده‌ترین...
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ اواخر پاییز و زمستان، فصل بازگشت به آرام‌ترین روایت طبیعت است؛ فصلی که روزهای کوتاه و آسمان‌های بیکرانش گردشگران را از دل شهرهای شلوغ بیرون می‌برد و به آغوش مقصدهایی می‌کشاند که سکوت، آسمان و زمین در آن درهم تنیده‌اند.
در میان این مقصدها، «ورزنه»، شهری کوچک در شرق اصفهان به آرامی و بی‌هیاهو بر سر راه زاینده‌رود قرار گرفته و در چند کیلومتری‌اش یکی از مهم‌ترین و دست‌نخورده‌ترین کویرهای مرکز ایران خودنمایی می‌کند؛ «کویر ورزنه».
سفر آخرهفته‌ای به ورزنه مقصدی است که هم به‌خاطر نزدیکی‌اش به تهران و اصفهان، و هم به‌دلیل جذابیت‌های کم‌نظیر طبیعی و تاریخی، می‌تواند در 48 ساعت کامل‌ترین تجربه از کویر، آسمان شب، سکون زمستانی و زندگی بومی منطقه را برای شما بسازد.
ورزنه را گاهی «شهر سفید» هم می‌نامند؛ نه به خاطر رنگ خانه‌ها، بلکه به دلیل سنت دیرینه‌ای که زنان این شهر را از دیگر نقاط فلات مرکزی متمایز کرده است.
لباس سفید زنان ورزنه، چادری که برآمده از آداب‌ورسوم محلی است، در گذر زمان به یکی از نمادهای فرهنگی این شهر تبدیل شده و همچنان در کوچه‌ها و بازارچه‌های محلی دیده می‌شود. این ویژگی به‌تنهایی می‌تواند روایت یک گزارش یا یک قاب ماندگار عکاسی باشد.
خانه‌های خشتی و آجری ورزنه حال‌وهوایی از گذشته را زنده نگه داشته‌اند. کافی است اندکی در بافت قدیمی قدم بزنید تا ناگهان رود، از میان سکوت شهر سر برآورد.
زاینده‌رود اگرچه امروز در بیشتر مسیرش خاموش است، اما در ورزنه هنوز آخرین تپش‌های حیات را می‌توان دید؛ آبی که آرام پیش می‌رود و آخرین پل تاریخی‌اش «پل ورزنه» بر فراز آن به‌جای مانده است. نشستن کنار این پل، تماشای انعکاس آفتاب زمستانی روی سطح رود و قدم زدن روی ساحل، بخشی از سفر است که بدون شتاب باید تجربه‌اش کرد.
از تالاب گاوخونی تا کبوترخانه‌های خاکی
اما سفر به ورزنه فقط طبیعت نیست؛ لایه‌ای مهم از این تجربه به شناخت زیست بومی و کشاورزی منطقه بازمی‌گردد. در نزدیکی شهر می‌توان کبوترخانه‌های تاریخی را دید؛ بناهای خشتی استوانه‌ای یا مکعبی شکل که زمانی برای نگهداری هزاران کبوتر ساخته می‌شدند و کود تولیدی آن‌ها در کشاورزی منطقه نقش مهمی داشت.
معماری این کبوترخانه‌ها به‌شکلی است که درون آن از صدها طاقچه کوچک تشکیل شده و با ظرافت، گردش هوا و امنیت پرندگان را تأمین می‌کرده است. بازدید از آن‌ها دریچه‌ای به شیوه‌های قدیمی تولید، زندگی روستایی و سازگاری هوشمندانه مردم با اقلیم خشک مرکزی باز می‌کند.
کمی آن‌طرف‌تر، در جنوب‌شرقی ورزنه، تالاب مشهور گاوخونی قرار دارد؛ تالابی که اگرچه اکنون در بیشتر ماه‌های سال خشک است، اما همچنان یک پدیده مهم اکولوژیک و نقطه‌ای کلیدی در تحلیل بحران آب فلات مرکزی به شمار می‌رود.
اگر بارندگی‌های کافی در فصل‌های سرد رخ دهد، بخش‌هایی از آن جان دوباره می‌گیرد و تصویری کم‌نظیر از پهنه آبی در دل بیابان ایجاد می‌کند. حتی در مواقع خشکی هم، منظر این تالاب، بخشی از هویت جغرافیایی و زیست‌محیطی منطقه ورزنه است. اگرچه کم بارشی این سال‌های اخیر، تقریبا دیگر چیزی از این تالاب که زمانی یکی از زیباترین تالاب‌ها در دل خاکزارهای مرکزی بود، باقی نمانده است، جز شوره‌زار.
به سوی رمل‌های طلایی و تماشای بازش‌های شهابی
ورزنه را نمی‌توان شناخت و از کویر ورزنه حرفی نزد. تنها با چند کیلومتر فاصله از شهر، ناگهان زمین تغییر چهره می‌دهد و رمل‌های بلند و روان از دل خاک سر برمی‌آورند. این‌جا یکی از یکپارچه‌ترین و بکرترین پهنه‌های ماسه‌ای ایران است؛ جایی که به دلیل موقعیت جغرافیایی، بادهای محلی و رسوب ماسه‌ای گسترده، تپه‌هایی طلایی و روان شکل گرفته‌اند که برای کویرنوردی، عکاسی، پیاده‌روی و حتی سکوت‌نشینی ایده‌آل هستند.
ورزنه سال‌هاست که به‌عنوان بزرگ‌ترین سایت تفریحی کویری کشور شناخته می‌شود و در آن می‌توان از امکانات کویری منطقه یعنی اقامتگاه‌های بومگردی با فضای سنتی، کمپ‌های کویری، شترسواری، سافاری و موتور چهارچرخ، مسیرهای پیاده‌روی روی رمل‌ها و سکوی تماشای آسمان شب بهره برد. همین ترکیب باعث می‌شود که حتی سفرهای کوتاه آخرهفته نیز پر از تجربه‌های متنوع باشد.
اما شاید مهم‌ترین انگیزه سفر در زمستان، دیدن آسمان شب باشد. با دور شدن از محدوده شهر و خاموش شدن آخرین نورها، آسمان ورزنه چهره واقعی‌اش را نشان می‌دهد؛ آسمانی که از غروب به بعد به رنگ سورمه‌ای عمیق درمی‌آید و لایه‌های ستاره در آن آشکار می‌شوند.
در شب‌هایی که بارش شهابی رخ می‌دهد از جمله جمینیدها در آذر یا کوادرانتیدها در دی، کویر ورزنه یکی از بهترین نقاط کشور برای تماشای آن است. افق باز، نبود آلودگی نوری، و هوای شفاف زمستانی، همه باعث می‌شود که هر چند دقیقه یک شهاب در آسمان رد نوری کوتاه اما باشکوه بکشد. تماشای آسمان در ورزنه فقط دیدن ستاره‌ها نیست؛ تجربه‌ای است که سکوت، سرمای ملایم کویر، گرمای آتش، و آسمانی زنده را با هم ترکیب می‌کند. حتی اگر بارش شهابی هم در آن شب فعال نباشد، راه شیری همچون پرده‌ای روشن از شرق تا غرب کشیده می‌شود و ستاره‌ها چنان نزدیک‌اند که گویی می‌توان دست دراز کرد و لمسشان کرد.
تجربه کامل سفری 7 ساعته
اگر مسیر این سفر را از تهران آغاز کنید، در حدود هفت ساعت بعد، به ورزنه می‌رسید؛ فاصله‌ای که امکان یک سفر کامل آخرهفته را فراهم می‌کند. ورزنه، شهری کوچک در شرق اصفهان و در دل کویر مرکزی ایران، مقصدی متفاوت برای سفرهای کوتاه پاییزی است. برای رسیدن به این شهر، از اصفهان حدود 110 کیلومتر به سمت شرق باید حرکت کرد؛ مسیر جاده‌ای ساده و هموار، با چشم‌اندازهای کویری که از همان ابتدا حس سفر به دل طبیعت را منتقل می‌کند. مسیر با خودرو شخصی یا تورهای محلی قابل دسترسی است و در طول راه، روستاها و زمین‌های کشاورزی کویری دیدنی هستند.
ورزنه در میان کویرهای ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. هم رمل‌های بلند و یکپارچه دارد، هم امکانات تفریحی و اقامتی‌اش رشد کرده، اما هنوز ازدحام کویرهای معروف‌تر مثل مصر و مرنجاب را ندارد. علاوه بر آن، ترکیب رود، بافت تاریخی، فرهنگ سفیدپوشی زنان و پهنه کویری یک‌دست، این منطقه را از هر مقصد مشابه دیگری متمایز می‌کند. ورزنه به مسافر احساس ورود به فضایی آرام، فرهنگی و زنده می‌دهد؛ جایی که می‌توان در یک آخرهفته کوتاه، از صدای باد روی ماسه تا نور شهاب‌هایی که آسمان را خط می‌زنند، همه را تجربه کرد.//
