شوک به اردوغان در پی شکست در انتخابات
نتایج انتخابات اخیر ترکیه بروندادی بدیع در فضای اجتماعی و سیاسی این کشور به جا گذاشته و در برخی از استانهای ترکیه، درگیریها و فضای امنیت را در پی داشته است.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، نتایج انتخابات اخیر ترکیه بروندادی بدیع در فضای اجتماعی و سیاسی این کشور به جا گذاشته و در برخی از استانهای ترکیه، درگیریها و فضای امنیت را در پی داشته است. شرایطی جدید که چالشهای متعددی را پیش پای اردوغان گذاشته و برای اولینبار در 22 سال گذشته، مهمترین چهره سیاسی ترکیه را در جایگاه بازنده انتخابات معرفی کرده است. رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، هفته گذشته برای نخستینبار در 22 سال گذشته، در شرایطی در بالکن ساختمان حزب خود به ایراد سخنرانی انتخاباتی پرداخت که اینبار، نه در مقام برنده بلکه بهعنوان بازنده بزرگ بهطور شفاف اعلام کرد که پیام مردم را دریافت کرده است. پیامی که میتوان آن را در نتیجه مواضع و تصمیمگیریهای چندجانبه و یک بام و دو هوای اردوغان در حوزههای دیپلماتیک، ژئوپلیتیک و اقتصاد دانست. مواضعی که صرف ابراز شوآف سیاسی اردوغان در آنها مهم بود و منافع ملی ترکیه و حتی سلامت و امنیت منطقه در آنها نادیده گرفته میشد.
شکست اردوغان و پیروزی حزب جمهوری خلق
اردوغان که در سخنرانیاش بهعنوان یک بازنده بزرگ آشکارا خسته و بیرمق بود، با وجود بهکارگیری تمام امکانات دولتی، نهتنها در مسیر پس گرفتن آنکارا و استانبول از مخالفان شکست خورد، بلکه شهرهای دیگری را هم از دست داد و میزان اختلاف برندگان آنقدر بالا بود که حتی قبل از پایان شمارش آرا، مخالفان ظفرمندانه سخنرانی کرده و از هواداران خود تشکر کردند.
در انتخابات اخیر ترکیه، حزب جمهوری خلق بالاخره پس از چهار دهه توانست یک بار دیگر حزب نخست ترکیه شود و حزب اردوغان را به سوی پله دوم هل دهد. برای نخستینبار در بیست سال گذشته، پایینترین میزان مشارکت مردم ترکیه در انتخابات ثبت شد. حزب جمهوری خلق با کسب بیش از 37 درصد شهرها از حزب حاکم که 36 درصد آرا را به دست آورده، پیش افتاد و برای اولینبار بعد از حدود 50 سال، حزب اول ترکیه شد.
واکنش رژیم صهیونیستی به نتیجه انتخابات ترکیه
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه در واکنش به این انتخابات گفت: «ما انتخابات محلی را بهنحویکه شایسته دموکراسی خود بود به پایان رساندیم. متأسفانه به نتیجهای که امیدوار بودیم نرسیدیم؛ اما ما به حمایت از همه نامزدهای پیروز به نفع کشور ادامه خواهیم داد. نتایج انتخابات شهرداریها را تحلیل و به انتقاد سازنده توجه خواهیم کرد، اشتباهاتی را که مرتکب شدیم اصلاح میکنیم و برای انتخابات بعدی آماده میشویم.»
از سوی دیگر اسرائیل کاتز، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی در نخستین واکنش به نتایج انتخابات شهرداریها در ترکیه با تبریک به جریان اپوزیسیون بابت پیروزی در انتخابات گفت: «نتایج انتخابات امروز حامل پیامی مهم برای اردوغان بود که تحریک علیه اسرائیل دیگر سودمند نخواهد بود.» کاتس همچنین در تلاش برای یارگیری از درون ساختار سیاسی ترکیه گفت: «پیروزی اکرم اوغلو، نامزد حزب جمهوریخواه خلق در انتخابات محلی استانبول و منصور یافاش دیگر نامزد این حزب در آنکارا را تبریک میگوییم.» بدین ترتیب رژیم صهیونیستی با پیشتازی نسبت به سایرین، نتیجه این انتخابات در ترکیه را به نفع خود تعبیر کرده و البته باید دید که این مصادره پیروزی تا چه حد به واقعیت نزدیک است و حزب جمهوریخواه خلق ترکیه تا چه حد در زمین صهیونیستها بازی میکند.
عبدالله زیدان و بحران صلاحیت
برخی از تحلیلگران سیاسی بر این باورند که اکنون حزب حرکت ملی به رهبری دولت باغچلی نیز موقعیت ضعیفی دارد و در شرایط کنونی، دلیلی برای تداوم رفاقت او و اردوغان در ائتلاف جمهور وجود ندارد. هواداران دوآتشه امید اوزداغ، رهبر حزب ظفر نیز معتقدند او نتوانسته حزب را بهدرستی هدایت کند و با آنکه بهشدت روی ضرورت اخراج آوارگان سوری مانور داده بود؛ اما کسی به این ایده توجهی نکرد و مجموع آرای حزب او در سراسر ترکیه به رقم ناچیز یک درصد رسید. این در حالی است که پس از آنکه مقامهای ترکیه، پیروزی «عبدالله زیدان» سیاستمدار و نامزد حزب کُرد را در انتخابات شهرداری این کشور «بیاعتبار» خواندند و او را رد صلاحیت کردند، چندین شهر ترکیه شاهد اعتراضات و تنشهایی در اعتراض به این اقدام بوده است. روز یکشنبه عبدالله زیدان بهعنوان شهردار شهر وان ترکیه انتخاب شد. دو روز بعد، هیأت انتخاباتی محلی او را به دلیل اتهاماتی در گذشته و حمایت از حزب کارگران کردستان موسوم به پ. ک. ک رد صلاحیت کرد. لازم به ذکر است که ترکیه این حزب را یک «گروه تروریستی» تلقی میکند. زیدان در سال 2016 یک سال پس از اتهام «همدستی و تبلیغ» برای پ. ک. ک به زندان رفت و در سال 2022 آزاد شد. دادستانها میگویند محرومیت سه ساله او از نامزدی هنوز به پایان نرسیده و همین امر باعث شده او برای انتخابات شهرداری واجد شرایط نباشد. عبدالله زیدان پیشتر از سوی حزب «برابری و دموکراسی خلقها» نامزد پست شهرداری وان شد و صلاحیتش نیز توسط دادگاه عالی ترکیه مورد تأیید قرار گرفته بود. او همچنین توانست با کسب بیش از 55 درصد آرا پیروز این انتخابات شود.
آشوب در شهرهای ترکیه
در این میان حزب «برابری و دموکراسی خلقها» نهتنها رد صلاحیت زیدان را بهعنوان «کودتای سیاسی» محکوم کرد، بلکه حامیان این سیاستمدار با پرتاب آتش، سنگ و کوکتل مولوتف به سمت افسران پلیس به خیابانها ریختند و این افسران هم برای پاسخ به اعتراضات به گاز اشکآور و ماشینهای آبپاش متوسل شدند.
طبق تصاویر و ویدئوهای منتشر شده، برخی از معترضان سنگرهایی را ایجاد کردند و سپس آنها را به آتش کشیدند. این ناآرامیها و اعتراضات در وان، سایر شهرهای شرقی و همچنین در آدانا در جنوب و ازمیر در سواحل دریای اژه گزارش شده است.
طبق اظهارات «علی یرلیکایا» وزیر کشور ترکیه در مجموع 89 نفر در شهرهای وان، حکاری، بتمن، سیرت، سیرناک و ازمیر بازداشت شدهاند. با وجود ممنوعیت برگزاری تظاهرات گسترده در استان وان، هواداران عبدالله زیدان، نامزد پیروز در این استان در روزهای گذشته دست به اعتراض زدند. پلیس استان وان مجبور شد با ماشینهای آبپاش، معترضان را متفرق کند.
پیش از این رویترز گزارش داده بود که مقامات دولتی ترکیه روز سهشنبه مانع از تصدی شهردار تازه منتخب حزب طرفدار کردها در شهر وان شدهاند و از برگزاری مجدد رأیگیری در این شهر خبر دادند. منطقهای که در آن حزب رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور حاکم در ترکیه در انتخابات شهرداریها متحمل شکست شده است.
برخی از کارشناسان نیز بر این باورند که اکنون به جای او نامزد مورد تأیید رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه بهعنوان شهردار منصوب میشود که بر اساس نتایج اولیه تنها حدود 27 درصد آرا را آورده است.
این شکستی سخت برای اردوغان و حزب عدالت و توسعه بود و شاید آغاز تحولی در بروندادهای سیاسی ترکیه باشد. فضای اجتماعی ترکیه در این روزها در سرگردانی متأثر از نتایج سیاسی انتخابات است و باید دید احزاب و سیاستمداران ترکیه چگونه در تقابل با این شرایط عمل خواهند کرد.
منبع: صبح نو