شکل‌گیری المپیک از دل «قتل» و «ازدواج»/ همه اتفاقات در یونان!

المپیکی که در آستانه آغاز سی و دومین دوره آن هستیم قرن ها پیش از دل جنگ و قتل و البته ازدواج با دختر پادشاه شکل گرفت و هر چند چند قرن به تعطیلی انجامید اما در نهایت شکل مدرن به خود گرفت.

به گزارش خبرنگار مهر، المپیک که امروز آرزوی خیلی از ورزشکاران برای حضور و مدال آوری است، پیشینه ای 125 ساله دارد. البته این پیشینه تنها دربرگیرنده «المپیک نوین» است، بازی هایی که اولین دوره آن سال 1896 در آتن برگزار شد و ورزش جهان تا به امروز سی و یک دوره آن را پشت سر گذاشته است اگرچه برگزاری دو دوره بازی ها با وجود برنامه ریزی های انجام شده به دلیل جنگ جهانی اول و دوم به سرانجام نرسید.

در هر صورت المپیک که فراگیرترین رویداد جهان به حساب می آید نتیجه احیایی است که اواخر قرون 19 در رابطه با قدیمی ترین مراسم سنتی بشری انجام شد؛ مراسمی که با عنوان «المپیک یونانیان» پیش از عصر طلایی تمدن یونان شکل گرفت و جشن های مربوط به آن هر چهار سال یکبار و برای مدت یک هزار و دویست سال برپا شد.

المپیک؛ رویدادی با 25 قرن سابقه

طبق آنچه در کتاب «سرآمدان ورزش ایران» به قلم مرحوم اسماعیل کدخدازاده به آن اشاره شده، بازی های المپیک بیست و پنج قرن سابقه دارد. البته نظرهای متفاوتی در مورد اصل و پیدایی این بازی ها عنوان شده اما آنچه همه تاریخ نگاران در مورد آن متفق القولند اینکه محل برگزاری این بازی ها در دشت المپیا (Olympia) در منطقه آلیس، سی کیلومتری بندر کاتاکونو در ساحل شمال غربی پلوپونزدر یونان است ضمن اینکه بنا به اعتقاد آنها شروع بازی های المپیک یونانیان یا همان المپیک باستان سال 776 ق. م (2783 سال قبل) است چرا که نام قهرمانان بازی ها از این سال به بعد در کتیبه ها و کتاب های تاریخ ثبت شده است.

آغاز المپیک با رقابت های یک روزه و تاجی از برگ

یک افسانه می گوید که «هرکول» پهلوان یونان به علت عدم ادای مالی که «او گیاس» یا اوژیاس (Augeas) حکمران آلیس، در مقابل زحمات او عهده دار شده بود، وی و خانواده اش را کشت و برای بزرگداشت کار قهرمانی خود، مسابقه دو به مسافت 600 قدم ترتیب داد. چهار برادر وی هم در این مسابقه شرکت داشتند و قرار شد به برنده تاجی از برگ درخت زیتون وحشی اعطا شود. تاریخ این واقعه 1253 سال قبل از میلاد ذکر شده است.

البته پیدایش المپیک باستان تنها به این حکایت ختم نمی شود کمااینکه افسانه ای دیگر می گوید که «پلوپس» که در مسابقه ارابه رانی بر شاه «پپسیا اوانومایوس» پیروز شد و به افتخار ازدواج با دختر شاه نایل آمد، چندین مسابقه در سال 884 قبل از میلاد ترتیب داده است.

در هر صورت اینکه از اوایل قرن نوزدهم، باستان شناسان اروپایی از بقایای دشت المپیا بازدید کردند تا با اکتشافات خود، درباره تاریخ پیدایی المپیک به کاوش و پژوهش بپردازند. عقیده این باستان شناسان بر این است که بازی ها به طور حتم به صورت غیررسمی در سال 776 قبل از میلاد برگزار شده است.

در مورد «دشت المپیا» و پیدایش المپیک در آن هم اینگونه عنوان شده که در معاهده تاریخی بین «ایفه توس» حکمران آلیس و «لیکورگوس» حکمران اسپارتا برای خشنودی خدایان و مصون بودن از خشم آنان تصمیم گرفتند «دشت المپیا» را منطقه بی طر ف اعلام کنند تا به دور از هجوم سلحشوران دو قوم محل امنی برای انجام بازی ها باشد. از این تاریخ به بعد، بازی ها هر سال با طلوع نخستین ماه نو در اوج تابستان (تیرماه) آغاز می شد. این بازی ها در سال های نخستین، یک روز به طول می انجامید و بعدها به بیشترین طول زمانی خود، یعنی پنج روز، رسید. بازی ها مستمرا تا سال 392 میلادی ادامه داشت.

افتتاح المپیک با «قربانی کردن»

در هر صورت اینکه نخستین بازی های المپیک یونانیان با جشن و سرور همراه بود. قبل از افتتاح بازی ها هم در معبد زئوس مراسم قربانی کردن انجام می شد. تماشاگران این بازی ها در آغاز فقط شاهد یک مسابقه ساده دو بودند. 96 سال بعد اما تعداد رشته ها به 5 رشته افزایش یافت؛ مشت زنی، ارابه رانی چهار اسمه، دویدن با لباس کامل، سپر و سایر تجهیزات، پنتاتلون شامل پرش طول، پرتاب نیزه، دوی 200 متر، پرتاب دیسک، کشتی، و بالاخره پانکراتیوم (ترکیبی از کشتی و مشت زنی به صورت حمله و دفاع) رشته هایی بودند که به تدریج وارد المپیک باستان شدند.

«بارون پیر فردی دو کوبرتن» بنیانگذار المپیک نوین

تحریم المپیک باستان، حذف نام قهرمانان و آتش زدن مظهر بازی ها

در سال 392 میلادی و زمانی که یونان در تصرف رومی ها بود، «تئودوسیوس» امپراطور روم به علت نفاق و دشمنی میان رومی ها و یونانی ها و متهم کردن یکدیگر به سوء استفاده از مقام قهرمانی (حرفه ای) و همچنین حسادت و کینه توزی بین آنان، دستور تحریم بازی ها را صادر کرد. دسته ای از تاریخ نگاران علت عمده این تحریم را مسیحی شدن امپراطور روم می دانند و معتقدند که چون تحمل دیدن مراسم های حاشیه ای بازی های المپیک مانند قربانی کردن و جشن های دیگر در معابد را نداشت، چنین دستوری را صادر کرد.

این زمان مصادف با دویست و نود و سومین و آخرین دوره بازی ها بود که به دنبال آن به برگزاری بازی ها خاتمه داده شد و حتی نام قهرمانان این دوره هم از تاریخ حذف شد. سی و چهار سال بعد از تحریم هم «تئودوسیوس» دوم دستور تخریب دشت المپیا را داد. مجسمه زئوس، مظهر بازی ها را به قسطنطنیه حمل کردند و بعدا آن را به آتش کشیدند. دو زلزله در سال های 521 و 551 میلادی هم موجب طغیان آب رودخانه های «الفیوس» و «کلادیوس» و در نتیجه، از بین رفتن و مدفون شدن کلیه آثار مذهبی و ورزشی این ناحیه شد.

بازگشایی بازی های المپیک بعد از 15 قرن

«المپیاد و المپیک ها، مظهر یک تمدن جامع میان کشورها، شهرها، قهرمانان، نظامیان و حتی مذاهب باستان بودند»؛ این بخشی از صحبت های «بارون پیر فردی دو کوبرتن» بود که با اعتقاد به آن اقدام به ازسرگیری دوباره بازی های المپیک کرد.

«بارون پیر فردی دو کوبرتن» زمانیکه دبیرکل اتحادیه باشگاه های ورزشی فرانسه بود و تنها 26 سال داشت با کمک دوستان فرهیخته و دانش پژوه خود یک کنگره بین المللی ورزشی برگزار کرد. این کنگره در 25 نوامبر سال 1892 در دانشگاه سوربون پاریس برگزار شد و در جریان آن کوبرتن اعلام کرد که بازی های المپیک پس از پانزده قرن دوباره زنده می گردد و بنیان می یابد.

تشکیل کمیته بین المللی المپیک و برگزاری اولین دوره المپیک نوین

اینگونه با تلاش های «بارون پیر فردی دو کوبرتن» و همراهی برخی دیگر از کشورها، بازگشایی بازی های المپیک به حقیقت نزدیک شد و اسباب و شرایط برپایی نخستین دوره از بازی های المپیک عصر حاضر، در آتن زادگاه بازی های المپیک یونانیان، فراهم شد به خصوص که کمیته بین المللی المپیک هم شکل گرفت.

این کمیته به همت «کوبرتن» و همفکرانش در سال 1894 پس از پایان جشن پنجاهمین سال تولد پاستور در آمفی تئاتر بزرگ دانشگاه سوربون، با حضور نماینده از پانزده کشور تشکیل شد و در اقدامی نمادین، یک یونانی به نام «دی میتر یوس ویکه لاس» را به ریاست این کمیته انتخاب کردند. شخص «کوبرتن» که بنیانگذار بازی های المپیک در عصر نوین به حساب می آید هم متصدی دبیرکلی کمیته بین المللی المپیک شد.

بعد از آن بود که نخستین دوره بازی های المپیک نوین در سال 1896 و در آتن، زادگاه بازی های المپیک یونانیان برگزار شد. در آن دوره بازی ها 245 ورزشکار از 15 کشور شرکت داشتند اما به تدریج با گسترش بازی ها، تعداد شرکت کنندگان در این رویداد هم افزایش یافت طوریکه دوره جدید بازی های المپیک با حضور حدود 11 هزار ورزشکار از 206 کشور در توکیو برگزار خواهد شد.