صادرات خدمات فنی مهندسی و تقویت روابط دیپلماتیک با بازسازی پالایشگاه‌های کشور‌های همسو
در میان صادرات یک کشور، تنها صادراتی که صد درصد سود و کمترین هزینه را دارد، صادرات خدمات فنی مهندسی است. در صادرات خدمات فنی مهندسی با انتقال ایده به خارج از کشور و استفاده از توان و مهارت نیرو انسانی، حاصل اندیشه و مهارت تبدیل به ارز و ورود به کشور می‌شود.
به گزارش تابناک اقتصادی؛ اقتصاد ایران از جمله اقتصاد‌های هست که سال‌ها تحت شدیدترین تحریم‌ها بوده است و همین موضوع سبب شده است که درآمد‌های نفتی به شدت وابسته به این وضعیت تحریمی باشد و دولت‌ها نیز به جای بی‌اثر کردن تحریم‌ها، به دنبال رفع یا دور زدن تحریم‌ها بوده‌اند و همین موضوع نیز به پاشنه آشیل اقتصاد ایران تبدیل شده است.
در زمینه رفع تحریم‌ها، مشخصا مسیر مذاکرات به هیچ عنوان نتیجه قابل قبولی نداشته است و طرف مقابل با آوردن ایران پای میز مذاکره، به اهداف خود از تحریم رسیده است، به خصوص که رفع تحریم‌ها برای فروش نفت بیشتر باشد.
مسیر دور زدن تحریم‌ها نیز به شدت خطرناک و گلوگاه فساد و رانت است و شاید در کوتاه‌مدت میانبر خوبی باشد، اما در بلندمدت به هیج‌عنوان راهکار موفقیت‌آمیزی نیست. از همین رو مسئله بی‌اثر کردن تحریم‌ها، از اوایل دهه نود به عنوان یکی از اصلی‌ترین راهکار‌های خنثی کردن اثر تحریم‌ها در اقتصاد ایران مطرح شد.
توسعه صنعت پالایشی و پتروپالایشگاهی کشور، امکان ذخیره سازی نفت در زمان‌های تحریمی در مخازن، عرضه نفت در بورس کالا، اوراق سلف نفتی و... از راهکار‌های مختلف به کار رفته در این زمینه است. یکی دیگر از راهکار‌هایی که به تازگی در دولت سیزدهم موردتوجه فراوان قرار گرفته است، سهامداری و سرمایه‌گذاری در صنعت پایین‌دست نفت کشور‌های تحریمی یا در حال توسعه است.
از سال‌ها قبل شاهد بودیم صادرکنندگان نفت برای تضمین بازار در بخش‌های پایین‌دستی کشور‌های دیگر سرمایه‌گذاری می‌کنند و به دلیل تحولات مختلف در بازار انرژی دنیا، امکان تحریم شدن، کاهش فروش نفت و التهابات بازار نفت دنیا، کشور‌های صادرکننده نفت، در صنایع پایین‌دست نفت سایر کشور‌ها از جمله صنعت پالایش و حتی پتروشیمی سرمایه‌گذاری می‌کنند و سهیم می‌شوند تا بازار‌های نفت خود را به وسیله این سرمایه‌گذاری تضمین کنند.
در ایران با روی کار آمدن دولت سیزدهم صادرات نفت خام و میعانات گازی افزایش چشمگیری یافت، بگونه‌ای که فروش نفت دو برابر شده است. روند افزایشی صادرات نفت ایران در حالی رقم خورد که وزیر سابق نفت، در ماه پایانی فعالیت دولت دوازدهم در نامه‌ای کاهش رقم فروش نفت ایران را پیش‌بینی کرده بود. اما این افزایش صادرات نفت و میعانات گازی، اتفاقی و ناشی از تحولات و التهابات بازار نفت رقم نخورد بلکه وزارت نفت با تمرکز بر بازارسازی نفت ایران به جای خرید و فروش صرف، مسیر‌های تازه‌ای برای فروش نفت ایران فراهم کرد.
از نمونه بارز این موضوع می‌توان به گسترش همکاری‌های نفتی با کشور‌های آمریکای لاتین اشاره کرد. بازارسازی نفت ایران در این کشور‌ها از طریق توسعه همکاری‌ها و صادرات خدمات فنی و مهندسی در ازای اخذ سهام صنایع پایین‌دست این کشور‌ها بود که سیاست اصلی اقتصاد‌های برتر دنیا را دنبال می‌کرد؛ به این نحو که باید چیزی خرید تا بتوان چیزی را فروخت. این سیاست تجاری با صادرات خدمات مهندسی و نفت در ازای سهامداری در صنایع پایین‌دست نفت کشور‌های آمریکای جنوبی، به تعریف بازاری جدید برای نفت ایران اقدام کرده است که علاوه بر سرمایه‌گذاری ارز‌های نفتی کشور و صادرات خدمات فنی مهندسی، یک بازار تضمین‌شده فروش نفت را نیز برای ایران فراهم می‌آورد.
در این باره، لطف الله سیاهکلی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفتگو با تابناک اقتصادی با اشاره به صادرات کالا و خدمات فنی مهندسی و دیپلماسی اقتصادی اظهار کرد: مقوله‌ی صادرات یکی از مهم‌ترین موضوعات هر کشور است و تفاوتی ندارد که این صادرات برای چه محصولی باشد بلکه مهم این است که کشور توان صادراتی داشته باشد.
او ادامه داد: در میان صادرات یک کشور، تنها صادراتی که صد درصد سود و کمترین هزینه را دارد، صادرات خدمات فنی مهندسی است. در صادرات خدمات فنی مهندسی با انتقال ایده به خارج از کشور و استفاده از توان و مهارت نیرو انسانی، حاصل اندیشه و مهارت تبدیل به ارز و ورود به کشور می‌شود.
سیاهکلی بیان کرد: صادرات خدمات فنی مهندسی از چند جهت بسیار ارزشمند است. اول این که نیرو‌های متخصص صاحب درآمد و شغل متناسب با شأنشان می‌شوند، دوم این که هم برای نیروی متخصص و هم برای ایران آثار تمدنی در سایر کشور‌ها ایجاد می‌کند و همان طور که در داخل می‌گویند فلان جنس را یک کشور خاص اروپایی ساخته در مورد کالا و خدمات صادر شده از کشور ما هم این حرف را می‌زنند.
وی افزود: ما در زمینه صادرات عملکرد ضعیفی داریم و تحریم را بهانه‌ی این ضعف می‌کنیم، فعالیت‌های خوبی در ونزوئلا انجام شده و این کشور علاقمند برای همکاری با ما است و برای استفاده از این فرصت هم دولت و هم بازرگانان کشور باید فعالیت بیشتری برای صادرات خدمات فنی مهندسی انجام بدهند.
عضوکمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به تقویت دیپلماسی اقتصادی و سفر‌هایی که اخیرا توسط مسئولین کشور به ونزوئلا انجام گرفته، اظهار کرد: در سفر‌های اخیر مسئولین به ونزوئلا توافق‌های خوبی صورت گرفته از جمله بازسازی دو پالایشگاه از طریق صادرات خدمات فنی مهندسی به وقوع پیوسته است که بسیار ارزشمند است. به طور کلی صادرات خدمات فنی مهندسی حوزه انرژی و تقویت روابط از طریق بازسازی پالایشگاه‌های کشور‌های همسو دستاورد مهم و بزرگی در این حوزه است.
لطف الله سیاهکلی گفت: سفارت خانه‌های ما در کل دنیا زیر ده رایزن اقتصادی دارند. متاسفانه بیشتر به حوزه‌های سیاسی توجه داریم در صورتی که در اکثر کشور‌های دنیا در وزارت خارجه اقتصاد محور است و سیاست ذیل آن پیش می‌رود و همه‌ی رایزن‌های سیاسی کار اقتصادی می‌کنند، چون اقتصاد وابستگی، دوستی و همکار را به ارمقان می‌آورد.