صفر تا صد سینمای ایران در ده سال گذشته / از توقیفی‌ها و آنلاین‌ها تا لو رفتن فیلم ها و قیمت بلیت

گروه فرهنگ و هنر: امروز روز ملی سینمای ایران است، روزی که فریدون جیرانی معتقد است قدمتش بیش از ساخت فیلم «دختر لر» است و در پاسخ به این پرسش که می‌خواهیم به عنوان سینماگری که پیگیر تاریخ سینمای ایران هستید با شما صحبت کنیم، سینمای ایران در حال حاضر چند سال دارد؟ چه مقطع تاریخی را باید به عنوان تولد سینما در ایران به حساب آورد؟ به ایسنا گفت: در سالی که جشن 100 سالگی سینما در ایران توسط خانه سینما برگزار شد، ظاهراً دوستان برگزارکننده‌ی آن جشن، تاریخ تولد سینما در ایران را مقطعی درنظر گرفتند که مظفرالدین شاه از خارج از ایران دوربین خرید و عکاس‌باشی فیلمبرداری کرد و بعد هم که مظفرالدین شاه به ایران بازگشت با همان دوربین فیلمبرداری کردند و اولین سینما در دربار راه افتاد.

اما اگر تاریخچه سینما در مصر، ترکیه و کشورهای دیگر را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که بعد از دو سال از اختراع سینما، سالن‌های سینما در داخل شهرهایشان ساخته می‌شود و مردم می‌توانند بلیت خریداری کنند و از فیلم‌ها دیدن کنند. به عبارتی سینما بلافاصله وارد مردم می شود اما سینما در ایران دیر به شهر و مردم می رسد.

بعد از چند سال از ورود سینما به دربار یا بهتر بگویم ورود سینما به دربار مظفرالدین شاه، تاجری در «ارباب جمشید» فعلی یک سالن سینما می‌سازد که مدت کوتاهی دوام می‌آورد. از این منظر مقایسه‌ی فاصله‌ی ورود سینما به میان مردم ایران با دنیا را می‌توان تفاوت تاریخ سینمای ایران با کشورهای مختلف دانست.

البته عده‌ای سال 1309 که اولین تولید سینمای ایران با فیلم «آبی و رابی» شروع می‌شود را مقطع تولد سینما در ایران می‌دانند. اما معمولاً در دنیا تاریخ سینما را از تاریخ تاسیس سالن سینما به حساب می‌آورند، چون تولیدات در همه جای دنیا، بعدا شکل می‌گیرد. در کشورهای هند، مصر و ترکیه نیز ابتدا سالن سینما ساخته شد و بعد از آن فیلم های خارجی وارد و بعدتر هم تولید فیلم را راه‌اندازی می‌کنند.

در ایران باید مقطعی که «مظفرالدین شاه» دستگاه سینماتوگراف را خریداری کرد را به عنوان تاریخ سینما به حساب آورد که با این روند تا به امروز بیش از صد سال از آن مقطع تاریخی گذشته است.»

حالا به مناسبت 21 شهریور و روز ملی سینما، گزارش جامعی از وضعیت سینما را به شما ارائه دادیم که در ادامه می‌خوانید.

1

2

3

4

5

6

7

8

قیمت بلیت رو به بالا ولی کاهشی!

منظور از گردش مالی سینمای ایران، داده‌های مالی مربوط به فروش و سهم بازار بازیگران (در این گزارش با تمرکز بر بازیگران توزیع‌کننده همچون دفاتر توزیع و سینماها) است.

در نزدیک 10 سال گذشته، قیمت بلیت سینما روند افزایشی داشته اما با لحاظ شاخص هزینه‌ی مصرف‌کننده در بخش فرهنگ و سرگرمی، در سال‌های 1393 و 1399-1397 در اصلی روندی کاهشی را تجربه کرده است.

نکته جالب ماجرا این است که میانگین فروش هر صندلی در سال 1401 سه میلیون و 200 هزار تومان بوده است. فرئش کل گروه هنر و تجربه از سال 1393 تا شهریور امسال سه میلیارد و 800 میلیون تومان، فروش کل سینمای ایران به جز اکران آنلاین،199 میلیارد تومان، تعداد بلیت‌های فروخته شده به جز اکران آنلاین 167 میلیون بلیت است.

10

آماری از توقیف فیلم‌ها!

مسئله توقیف موضوع جدی و حیاتی است هر سال آمار متعددی از توقیف فیلم‌ها در دست قرار دارد، اما مسئله قابل بررسی این است که در سال 1399 هیج فیلمی توقیف نشده چرا که اساسا در آن سال سینما روزهای تعطیلی را پشت سر می‌گذاشت و نه فیلمی ساخته و نه فیلمی اکران می‌شد وضضعیت توقیف هم صفر بود.

12

اکران آنلاین!

سال‌های موردبررسی به دلیل عدم اعلام آمار 1401 ازسوی سرویس‌ها، از 1398 تا قبل از این سال است. تعداد بلیت فروخته‌شده در اکران آنلاین مساوی با تعداد مخاطب نیست. تعداد سرویس‌های ارائه‌دهنده اکران آنلاین چهار تا، فروش اکران آنلاین فیلم‌ها 47 میلیارد تومان

می‌توان اکران آنلاین را از جهت مشابهت، مانند عملکرد پلتفرم‌های پخس زنده‌ی مراسم‌ها در زمان کرونا دانست: دارای یک اوج نسبتاً بالا در زمان همه‌گیری، کاهش اوج و پیدا کردن یک نقطه‌ی ثبات نسبی

هرچند فیلم‌های انتخاب‌شده برای اکران آنلاین در میزان فروش آن بسیار مهم و اثرگذارند، درصد مربوط به 1400 و البته 1401 - که اعلام نشده - را می‌توان به آن نقطه‌ی ثبات به‌عنوان نقش مکمل درآمدی فیلم‌های سینمایی نزدیک دانست.

بی‌توجهی به کودکان!

در این میان بی‌توجهی به سینمای کودک هم تا حدودی به چشم می‌خورد، سهم تولیدات آثار برای کودکان و نوجوانان در طول ده سال گذشته 64 عدد بود یعنی حدود یک چهاردهم کل تولیدات و سئله جالب‌تر سهم کم انیمیشن در ایران است، اینکه در طی ده سال گذشته و از میان این 64 اثر فقط 15 اثر به انیمیشن تعلق دارد و از میان همین 15 اثر هم 9 عنوان برنده جوایز خارجی شدند و اکران خارجی نیز داشتند.

به آثار تولید شده در سال‌های متفاوت هم یک نگاهی بیندازیم؛ در سال 1391 هفت اثر، 1392 دو اثر، 1393 پنج اثر، 1394 شش اثر، 1395 هشت اثر، 1396 هفت اثر، 1397 یازده اثر، 1398 نُه اثر، 1399 و 1400 تنها یک اثر مخصوص کودکان تولید شد، 1401 شش اثر و 1402 یک اثر

15

لو رفتن و یک بحران جدی

البته یک مسئله دیگر هم وجود دارد و این روزها بسیار سر و صدای زیادی به پا کرده و آن هم لو رفتن فیلم‌ها پیش از اکران است، این روزها، هر روز با فهرستی تازه از اسامی فیلم‌های توقیفی مواجه می‌شویم، فیلم‌هایی که نه مشکلشان حل می‌شود، نه اکران می‌شوند، فقط پشت صف اکران می‌مانند، یا مثل «برادران لیلا» و «جنگ جهانی سوم»، «تصور»، «بی رویا» و... لو می‌روند. موضوع بسیار نگران کننده درباره سینمای امروز، نه فیلم‌های ممنوعه است، نه فیلم‌هایی که بی هیچ دلیل مجوز نمی‌گیرند و نه فیلم‌هایی که در صف اکرانند. موضوعی که نگرانی بابت وضعیت سینما را بیش از پیش کرده است، لو رفتن ادامه دار فیلم‌هاست. به گزارش خبر آنلاین، بخشی از جنبه‌های لو رفتن یک فیلم، مادی و اقتصادی است و بخش دیگر معنوی و خسارت‌های اعتباری است. یک سرمایه‌گذار وقتی برای ساخت یک اثر هزینه می‌کند، طبیعتا به دنبال بازگشت آن است ولی اگر قرار باشد با توقیف یا لو رفتن فیلمش، سرمایه اولیه‌اش را هم به دست نیاورد، دیگر بودجه و تمایلی برای سرمایه‌گذاری مجدد نخواهد داشت. بخش دیگر این است که یک گروهی دور هم جمع می‌شوند و کاری را می‌سازند و می‌خواهند که حاصل زحماتشان را ببینند و وقتی که این اتفاق نمی‌افتد، تمام آن هنرمندان و اعضای تیم سازنده سرخورده می‌شوند. این ماجرای لو رفتن یا توقیف فیلم‌ها خسارت مادی و معنوی توام با یکدیگر دارد. تا زمانی که ما مخاطب را از رفتن به سینما محروم کنیم، این یعنی صدمه به لایه‌های فرهنگی، کاهش مخاطب را هم به همراه دارد.

این گزارش به همت حسین عزیزی، راضیه عبدالهی، سید محمدحسین خلیلی، زهرا صفایی نایینی و سیدمحمدجواد موسوی در گروه رستاک گردآوری شده است و داده‌های بیشتر را می‌توانید در این فایل مشاهده کنید.

245245