صف طولانی گوشت دولتی در آغاز رمضان

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از هم‌میهن، انتشار تصاویری از صف‌های طولانی مردم برای خرید گوشت قرمز خارجی با تعرفه دولتی در آستانه آغاز ماه رمضان، اگرچه زیبنده کشور نیست، اما نشان‌دهنده واقعیت تلخی است که از ماه‌ها پیش شاهد آن هستیم و با استناد به شاخص‌های اقتصادی و آمار‌های ارائه‌شده از سوی مرکز آمار، ادامه‌دار خواهد بود.

اگر چه مسئولان در سخنان‌شان ادعای بهبود اقتصاد را دارند، اما حقیقت این است که قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته است و آثار آن را در سفره‌های آب‌رفته آن‌ها می‌توان به‌خوبی مشاهده کرد. مسئولان این حقیقت تلخ را می‌دانند و برای همین است که طرح فجرانه و کالابرگ را در دستور کار خود قرار داده‌اند؛ طرح‌هایی که از قضا با استقبال مردم مواجه شده است. دولت همچنین با توجه به افزایش گوشت قرمز مدت‌ها‌ست که واردات گوشت گرم و منجمد را در دستور کار قرار داده است تا بازار به تعادل برسد.

حتی برای تامین گوشت مصرفی مورد نیاز ماه رمضان که با عید نوروز مقارن شده، اعلام کردند که 30 هزار تن گوشت وارد کشور خواهد شد، اما سوال اصلی اینجاست؛ چه شد که بار دیگر مردم برای دریافت گوشت باید ساعت‌ها در صف باشند و در نهایت نیز گاهی بدون اینکه گوشت به افراد برسد، به خانه برگردند؟

انتظار در صف برای خرید اقلام مصرفی برای مردم ایران، تصویر غریبی نیست. زیرا در سال‌هایی که کشور در جنگ هشت‌ساله بود، با توزیع کوپن تمام اقلام مصرفی مورد نیاز البته با قیمت مناسب در اختیار مردم قرار می‌گرفت، اما بعد‌ها انتظار طولانی‌مدت برای دریافت اقلام مصرفی به صفر رسید. حالا با روی کار آمدن دولت سیزدهم مدت‌هاست که مردم بار دیگر به صف شده‌اند.

این روز‌ها مردم برای خرید اقلام ضروری ساعت‌ها باید انتظار بکشند و با توجه به سیاست‌گذاری اشتباه در اقتصاد کلان و تورم افسارگسیخته در آینده نزدیک، احتمالاً باید شاهد صف بستن مردم برای تمامی اقلام باشیم. برای نمونه جهت خرید گوشت گوسفندی به قیمت 300 هزار تومان باید از صبح ساعت 5 با مراجعه به مراکز دولتی تعیین‌شده نوبت گرفت و ساعت 8 صبح نیز ساعت‌ها در انتظار ماند. هر فرد با کد ملی تنها می‌تواند ماهانه 8 کیلوگرم گوشت گوسفندی و سه کیلوگرم گوشت گوساله دریافت کند.

این در حالی است که قیمت گوشت گوسفندی ایرانی حدود 800 هزار تومان است و خرید آن در توان همه مردم نیست. شرایط کنونی تصویری واضح برای تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان است که بر طبل بی‌اهمیتی تحریم‌ها می‌کوبند و حاضر به پذیرش اشتباهات‌شان در گذشته و جبران آن در حال نیستند.

کاهش مصرف گوشت قرمز

برآورد سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو) نشان می‌دهد مصرف انواع گوشت (سبک، سنگین و طیور) در ایران در سال 2023 روند نزولی داشته است و سرانه مصرف گوشت ایرانی‌ها، یک‌سوم کمتر از متوسط جهانی است. مدت‌هاست که خرید گوشت قرمز از سبد خانوار‌ها حذف یا کاهش چشمگیری یافته است، بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت گوشت قرمز گوساله طی 5 سال گذشته حدود 300 درصد افزایش داشته است.

گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد تولید گوشت قرمز در دی‌ماه امسال برای دومین سال متوالی روند نزولی چشمگیری داشته است؛ به‌طوری‌که نسبت به ماه مشابه پارسال 18 درصد و نسبت به دی‌ماه 1400 بیش از 33 درصد سقوط کرده است. همچنین قیمت گوشت گوسفندی در دی‌ماه نسبت به ماه قبل آن حدود 11 درصد و نسبت به دی‌ماه پارسال حدود 128 درصد جهش داشته است. این نشان‌دهنده آن است که دولت رئیسی حتی در مهار قیمت گوشت نیز موفق نبوده است.

547 میلیون دلار هزینه واردات گوشت قرمز در سال جاری

افشین صدردادرس، مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور در واکنش به انتشار تصاویری از صف‌های طویل مردم برای خرید گوشت‌های دولتی، با بیان اینکه به 40 سال قبل بازگشته‌ایم، گفت: «متاسفانه شاهد واردات گوشت‌های خارجی باکیفیت نامناسب هستیم و حتی شایعه شده است که این گوشت‌ها آلوده به تب برفکی هستند، هرچند این موضوع رد شد، اما نگرانی درباره سلامت آن‌ها وجود دارد.

جای تأسف دارد که زمانی به مرز خودکفایی تولید گوشت قرمز در کشور نزدیک شده بودیم، اما امروز مردم برای خرید گوشت‌های خارجی در صف هستند.»

او با بیان اینکه از سال 1398 تولید گوشت قرمز از اولویت خارج شد، تصریح کرد: «سیاست‌های تعیین‌شده از این سال موجب شد تا سرانه مصرف مرغ از 18 کیلوگرم به 32 کیلوگرم افزایش یابد و کم‌کم مصرف گوشت از سبدغذایی خارج شود. گام اول برای این سیاست نیز این بود که ارز 4200 تومانی برای نهاده‌های دامی سبک کم‌کم حذف شد.

براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در فروردین 1401، کمتر از 10 درصد از نهاده‌های مورد نیاز دام سبک با ارز 4200 تومانی تامین شد در حالی‌که تخصیص ارز برای نهاده‌های مرغ 90 درصد بود؛ بنابراین نخستین گام توسط سیاست‌گذاران نه برای دامداران و تشکل‌ها، بلکه برای تولیدگران گوشت برداشته شد.»

بنابه اظهارات صدردادرس گام دوم حذف ارز ترجیحی بود که با این اقدام هزینه خوراک دامدار شش برابر افزایش یافت در نتیجه جمعیت دام کشور کاهش یافت. همچنین گام سوم مصوبه دولت در خردادماه 1401 بود که براساس آن صادرات دام برای نیمه دوم سال مجوز گرفت. مجموع این تصمیمات افزایش قیمت تمام‌شده گوشت قرمز بود.

او درباره میزان گوشت مورد نیاز در کشور، گفت: «گوشت مورد نیاز در شرایط نرمال کشور یعنی زمانی که سرانه 12 کیلوگرم بود، 900 هزار تن بود که از این میزان 100 هزار تن برای مصرف صنعتی بود. اما هم‌اکنون براساس گزارش مرکز آمار در 10 ماهه 1402، 400 تن آمار تولید در کشتارگاه‌های رسمی بود و با توجه به اینکه حدود 30 درصد در کشتارگاه‌های غیررسمی کشت داریم، در مجموع 520 هزار تن تولید داخل داریم.

میزان واردات دولت در 10 ماهه امسال نیز 90 هزار تن گوشت منجمد و گرم بوده است و 25 هزار تن نیز دام زنده وارد شده است که بر این اساس در حال حاضر مصرف سرانه 1/7 کیلوگرم برای هر فرد است.» دادرس در پاسخ به این سوال که آیا بهتر نبود ارز نیمایی که به واردات دام اختصاص پیدا می‌کند، برای تولید نهاده‌های دامی به کشاورزان اختصاص می‌دادند؟ گفت: «من معتقدم به جای کشاورز این پول را به مردم بپردازند. قیمت تمام‌شده تابع شرایط اقتصادی کشور است. در پاییز 1402 تورم نقطه به نقطه شاخص قیمت تولیدکننده پرورش گوسفند و بز 6/175 است.

در تابستان 1402 این تورم نقطه به نقطه 2/172 و 4/3 درصد افزایش یافته است. تورم سالانه در پاییز 3/152 و در تابستان 8/124 و حدود 27 تا 28 درصد افزایش یافته است. در رسته بز، بزغاله، گاو و گوسفند سنتی نیز در پاییز نسبت به تابستان افزایش شاخص قیمت تولیدکننده (هزینه‌های تولید) وجود دارد. گوساله پرواری نیز در پاییز 4/130 بوده و در تابستان 7/118 و 12 درصد افزایش یافته است. تورم سالانه در پاییز 107 و در تابستان 87 بوده است. هزینه‌های تولید از شاخص‌های اقتصادی کشور نشأت می‌گیرند و ربطی به دامدار و تولیدکننده ندارد.»

او افزود: «سیاست‌های کلان اقتصادی کشور بر هزینه‌های تولید تاثیرگذار است. اگر انتظار داشته باشیم که قیمت گوشت به سال قبل برگردد (همانطور که برخی از آقایان در رسانه ملی این موضوع را مطرح کردند) غیرکارشناسی است، مبنای منطقی ندارد و غیرقابل اجراست. باید به مردم یارانه بدهیم. یارانه به صورت کالابرگ الکترونیکی پیش‌بینی شده بود و جزو وعده‌های حذف ارز 4200 تومانی بود. در حال حاضر گوشت گرم قرمز جزو کالابرگ الکترونیک نیست.

اگر واقعاً آقایان دلشان برای مردم می‌سوزد، چرا گوشت را زیرمجموعه کالابرگ قرار نمی‌دهند؟ بیارند تا مردم بتوانند گوشت گرم تولید داخل که بسیار سالم است را مصرف کنند. کشور‌های عربی حاشیه خلیج‌فارس به دلیل کیفیت بالا مشتری پر و پاقرص گوشت ایران هستند. چطور آن‌ها گوشت ایران را خریداری و به کشورشان قاچاق می‌کنند و ما از پاکستان، آفریقا، هند و... گوشت به خورد مردم می‌دهیم؟»

رئیس اتحادیه دام‌های سبک در پاسخ به این سوال که اگر کالابرگ دادیم نتیجه برای مصرف‌کننده مثبت است یا خیر؟ تاکید کرد: «قیمت گوشت لاشه در کشتارگاه 230 تا 250 هزار تومان است که قیمت گوشت حدود کیلویی 470-480 هزار تومان می‌شود. اگر این گوشت 550 هزار تومان به دست مصرف‌کننده برسد و اگر کالابرگ دولتی باشد و 300 هزار تومان آن را دولت بدهد (مانند سه دهک پایین جامعه) مردم باید 250 هزار تومان از جیب خود به ازای هر کیلو گوشت بپردازند. در حال حاضر مردم برای خرید گوشت گرم وارداتی کیلویی 370 تا 375 هزار تومان می‌پردازند. در حقیقت اگر کالابرگ باشد حدود 120 هزار تومان به نفع مصرف‌کننده است و می‌توانند دام داخل کشور را استفاده کنند.»

دادرس با اشاره به اینکه اختصاص کالابرگ به گوشت گرم به نفع دولت است، بیان کرد: «در حال حاضر دولت ارزی که در بازار حدود 60 هزار تومان است را به قیمت 28500 تومان به تولیدکننده خارجی می‌دهد و سودی برای تولیدکننده داخلی ندارد. این یارانه‌ای است که به تولیدکننده داخلی می‌دهد و به نفع دولت است که این پول را به واردات کالا‌های اساسی مانند دارو اختصاص دهد. وقتی کالا در داخل تولید می‌شود چرا برای واردات آن تا این حد اصرار دارند؟ دولت و وزارت جهاد کشاورزی در حوزه حمایت از مصرف‌کننده فقط واردات را مطرح می‌کند. این روش نه حمایت از تولید است نه حمایت از مصرف‌کننده و به نارضایتی آن‌ها منجر می‌شود. در این میان فقط آن‌هایی که اقدام به واردات می‌کنند سود‌های خوبی می‌برند و راضی هستند.

براساس گزارش گمرک جمهوری اسلامی ایران در 10 ماهه ابتدای سال 1402 برای 90 تن گوشت 136 هزار میلیارد ریال (معادل 480 میلیون دلار) و برای 25 هزار تن دام زنده‌ای که وارد شده 19 هزار میلیارد ریال (معادل 67 میلیون دلار) هزینه شده است.»

افزایش قیمت کالا‌های اساسی

اگرچه گفته می‌شود که مشکلی در تامین کالای اساسی همچون برنج، مرغ، گوشت قرمز و روغن و کالا‌های اساسی با توجه به آغاز ماه رمضان و عید نوروز وجود ندارد، اما برخی از کالا‌ها با افزایش قیمت مواجه شده است. این افزایش قیمت‌ها در این ایام داستان تکراری است؛ هرچند طبق سنت هر ساله امسال نیز از سوی بازرسی و نظارت بر کالا‌های اساسی وزارت جهاد کشاورزی، مانور نظارتی رمضان و نوروز 1403 از اول اسفندماه آغاز شده و تا پایان فروردین‌ماه 1403 ادامه خواهد داشت، اما با توجه به رشد قیمت دلار، نمی‌توان امیدوار بود که قیمت‌ها افزایش نیابد.

• قیمت گوشت مرغ، گوشت قرمز و گوشت بوقلمون امروز سه‌شنبه 22 اسفند 1402/ صعود قیمت مرغ + جدول
• قیمت گوشت مرغ، گوشت قرمز و گوشت بوقلمون امروز دوشنبه 21 اسفند 1402/ قیمت مرغ بالا رفت
• قیمت گوشت مرغ، گوشت قرمز و گوشت بوقلمون امروز یکشنبه 20 اسفند 1402/ مرغ گران شد + جدول
• قیمت گوشت مرغ، گوشت قرمز و دام زنده امروز شنبه 19 اسفند 1402+ جدول

• اینستاگرم
• تلگرام
• ایکس
• لینکدین