صندوق‌های بازنشستگی در آستانه ورشکستی

در ایران 18 صندوق بازنشستگی وجود دارد که در مجموع حدود 23 میلیون مشترک و مستمری‌بگیر اصلی را تحت پوشش قرار داده‌اند.

صندوق‌های بازنشستگی فولاد، بازنشستگی کشوری، بیمه اجتماعی و روستاییان و عشایر، ضمانت سرمایه‌گذاری تعاون و صندوق کارآفرینی امید صندوق‌های زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هستند که سهامداران آن بیش از نیمی از جمعیت کشور هستند.

بر اساس آمار 18 میلیون نفر مشترک سازمان تأمین اجتماعی، 5 میلیون نفر مشترک صندوق بازنشستگی کشوری، 5 میلیون نفر مشترک صندوق روستاییان و عشایر و 1 میلیون نفر مشترک اصلی صندوق تأمین اجتماعی نیرو‌های مسلح هستند.

صندوق بازنشستگی کشوری یک میلیون و 663 هزار بازنشسته دارد

صندوق بازنشستگی کشوری در حال حاضر بیش از یک میلیون و 663 هزار بازنشسته و وظیفه بگیر را تحت پوشش خود دارد و از حدود 912 هزار دستگاه دولتی کسورات بازنشستگی دریافت می‌کند.

این صندوق بازنشستگی از سه مدل شامل بودجه عمومی دولت، کسور شاغلان دولت و سودآوری شرکت‌های تابعه منابع مورد نیاز برای پرداخت حقوق بازنشستگان را تامین می‌کند.

بر اساس جداول بودجه، میزان اعتبارات دریافتی صندوق‌ها از حدود 5 هزار میلیارد تومان در سال 1390 به حدود 217 هزار میلیارد تومان در سال 1401 رسیده است.

در لایحه بودجه سال 1401 در بخش مصارف 120 هزار میلیارد تومان برای صندوق بازنشستگی کشوری، 75 هزار میلیارد تومان برای سازمان تامین اجتماعی نیرو‌های مسلح و 134 هزار میلیارد تومان حق بیمه شاغلان و سایر موارد منظور شده است.

نسبت پشتیبانی در صندوق بازنشستگی کشوری

نسبت پشتیبانی شاخصی است که نشان‌دهنده وضعیت جریان مالی ورودی به جریان خروجی صندوق‌هاست و برابر است با نسبت تعداد بیمه‌شدگان به تعداد پرونده‌های مستمری‌بگیران. پس هرچه اندازه این نسبت بزرگ‌تر باشد، آن صندوق از نظر درآمد و هزینه در نقطه مطلوب‌تری قرار دارد.

بر اساس تجربیات بین المللی یک صندوق بازنشستگی پایدار دارای نسبت پشتیبانی حداقل 3 و در سطح مطلوب 6 و 7 است.

نسبت پشتیبانی صندوق‌ها باید بیشتر از 3 باشد تا صندوق به منابع خارجی برای حفظ تعادل در منابع و مصارف نیازمند نشود. بر اساس داده‌های و با توجه به میانگین نسبت پشتیبانی بیمه‌شدگان کشور، وضعیت نسبت پشتیبانی در صندوق‌های بازنشستگی کشوری 0.65 است.

کاهش ورودی‌های صندوق بازنشستگی کشوری

بر اساس آخرین آمار سن بازنشستگی در صندوق بازنشستگی کشوری 51 سال است؛ همچنین میانگین سن فعلی 64 سال است. میانگین مدت پرداخت حقوق به بازنشستگان نیز 28 سال اعلام شده است.

ابراهیم زاده، معاون فنی صندوق بازنشستگی کشوری سال قبل اعلام کرده بود که ورودی‌های صندوق بازنشستگی کشوری به شدت کاهش پیدا کرده است و با توجه به افزایش سن مشترک‌ها چه از نظر سابقه بیمه و چه از نظر سن بیمه شدگان خروجی‌های صندوق به طور فزاینده‌ای افزایش پیدا کرده و توازن به هم خورده است.

صندوق‌های بازنشستگی 200 هزار میلیارد کسری دارند

آنطور که وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید: صندوق‌های بازنشستگی دارای کسری 200 هزار میلیاردی هستند که پیش‌بینی شده است درصورتی‌که سالانه افزایش بازده نداشته باشند، کسری این صندوق‌ها در سال 1405 به بیش از 800 هزار میلیارد تومان خواهد رسید.

به گفته آقای عبدالملکی، در صندوق‌های بازنشستگی از 15 سال قبل مسئله ناترازی منابع و مصارف آغاز شده است.

 صندوق‌های بازنشستگی کشور دچار بحران هستند

مدیرکل دفتر بیمه‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: نظام بازنشستگی در کشور بر اساس قوانین غلط شکل گرفته که باعث شده برخی صندوق‌ها امروز به بحران برسند و از جمله مهم‌ترین قوانینی که باید تغییر کند سن و سابقه بازنشستگی است.

به گفته آقای سید سجاد پادام، 30 درصد افرادی که امسال بازنشسته می‌شوند زیر 50 سال سن دارند در حالی که در کشور‌های دیگر سن بازنشستگی معمولا در 64 تا 66 سالگی است.