صنعت شتابدهنده میتواند کشور را در حوزه دانش بنیان و فناوری سطح بالا ارتقا دهد
پنجمین کنفرانس ملی شتابگرهای ذرات و کاربردهای آن، توسط پژوهشگاه علوم و فنون هستهای سازمان انرژی اتمی ایران به مدت 2 روز و با حضور قدسیپور، رییس دانشگاه صنعتی امیرکبیر، محمدجواد لاریجانی رییس پژوهشگاه دانشهای بنیادی (IPM)، سید امیرحسین فقهی معاون سازمان انرژی اتمی و رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هستهای و جمعی از اساتید شتابگرهای ذرات و کاربردهای آن در پزشکی و صنعت برگزار شد.
به گزارش ایسنا، رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هستهای در پنجمین کنفرانس ملی «شتابگرهای ذرات و کاربردهای آن» که در تاریخ 8 و9 دیماه در دانشگاه امیرکبیر برگزار شد با تاکید بر تأثیر اجرای پروژههای سطح بالا (high-tech) بر صنایع کشور گفت: هدف از اجرای پروژههای سطح بالا نظیر نیروگاههای هستهای و شتابدهندهها دو چیز است یکی کاربردی که در نیروگاه هستهای ما به دنبال برق و در شتابدهنده به دنبال کاربردهای آن دستگاه در پزشکی و صنعت هستیم و کارکرد دیگر این است که صنایع سبک و سنگین داخلی بهواسطه مشارکت در ساخت این تجهیزات ارتقا پیدا میکنند، سطح فناوریشان افزایش پیدا میکند و استانداردها بالاتر میرود. تفاوت شتابدهنده با حوزه راکتور این است که در شتابدهنده برخلاف آنچه در راکتور ما گرفتارش هستیم مانند چرخه سوخت، غنیسازی، مسائل پادمان و محدودیت بینالمللی، در شتابدهنده این محدودیتها را نداریم. هم میتوانیم کاربردهای این دستگاه را عملیاتی کنیم و از آن بهرهمند شویم و هم میتوانیم بهواسطه مشارکت صنایع داخلی که عمدتا شرکتهای دانش بنیان خواهند بود از مزایای ارتقاء صنعت بهواسطه این پروژهها برخوردار شویم. فقهی با اشاره به آمار تولید شتابندهنده ها در دنیا ادامه داد: بر اساس تجزیهوتحلیل متادیتاها یا متادادهها تا حدود سال 2015 تعداد 42200 شتابدهنده و حدود 450- 440 راکتور هستهای در سراسر جهان وجود داشته است. از این تعداد شتابدهنده، 27هزار دستگاه در حوزه صنعت، 14000 دستگاه در اهداف پزشکی و 1200 دستگاه برای تحقیقات پایه فعال هستند. این ارقام شامل میکروسکوپ های الکترونی، تیوب های اشعه ایکس، صنایع امنیتی و دفاعی نمی شود. در حوزه کاربردهای سیویل، شتابدهنده های مورد نیاز برای آزمون های غیرمخرب یا بازرسی های غیرمخرب در سال های 1950 تا 2010 بیش از 1500 دستگاه تخمین زده شده و حدودا 50% این شتابدهنده ها برای بازرسی های امنیتی و محموله های گمرکات استفاده می شود. دکتر فقهی در خصوص بازار جهانی شتابدهندها افزود: بازار شتابدهنده در حوزه صنعتی بازار فعالی است و بیش از 70 شرکت و مؤسسه شتابدهنده صنعتی تولید میکنند. این سازمان ها تقریبا بیش از 1100 سیستم صنعتی در سال می فروشند که حدود دو برابر تعداد تولید شده برای تحقیق یا توسعه در حوزه درمان است و رقمی به ارزش 2/2 بیلیارد دلار به خودشان اختصاص می دهند. آمار سال 2010 تولید حدود 200 الی 300 شتابدهنده در سال را نشان می دهد. از مطالعات اپیدمیولوژیک میتوانیم برای برون یابی روندهای بلندمدت شتابدهنده ها استفاده کنیم. وی در خصوص اقتصاد شتابدهنده ها در دنیا گفت: بازار فروش بزرگی را در دنیا در این حوزه پیش رو داریم که بیمارستان ها هم از آن بهرهمند می شوند و با توجه به میزان گستردگی و کاربردهای منحصربفردی که شتابدهنده های صنعتی دارند می شود گفت مهمترین نوع شتابدهنده ها در جهان محسوب می شوند و صنایع ما به شدت نیاز به این دستگاه ها دارند و در آینده بخش عمده ای از صنعت شتابدهنده مربوط به کاربرد در صنعت می شود. شتابدهنده هایی که در کاشت یون استفاده می شوند یکی از قابل توجه ترین نوع شتابدهنده ها در دنیا هستند به طوری که درآمد حاصل از این نوع شتابدهنده ها به حدود 300 میلیارد دلار در سال می رسد. در بحث کاربردهای پزشکی و درمانی هم استفاده از شتابدهنده های خطی کاربرد بالایی دارد. به روز رسانی دستگاه های قدیمی و مجهز کردن کشور به روش های رادیوتراپی با استفاده از شتابدهنده های خطی بسیار حیاتی است و این خودش نشان دهنده رشد تقاضا در استفاده از روش های رادیوتراپی با استفاده از شتابدهنده ها هست که حائز اهمیت است. رییس پژوهشگاه ادامه داد: با توجه به رهیافت تجزیهوتحلیل هزینه - فایده ای که در مقایسه شتابدهنده های تحقیقاتی و پزشکی می شود می توان به این نتیجه رسید که شتابدهنده های پزشکی در مقایسه با شتابدهنده هایی که صرفا کاربرد علمی دارند در سراسر دنیا تعداد بیشتری دارند و این خودش یک موتور محرکه در توسعه صنعت شتابدهنده ها است. استفاده از تکنولوژی های جدید برای ساخت شتابدهنده مثل تکنولوژی های حاصل از اندرکنش لیزر و پلاسما برای تولید گرادیان های میدان بسیار قوی از جمله اولویت های کنونی دنیاست و چه بهتر که ما از همین الان این حوزه را مورد توجه قرار دهیم. معاون سازمان افزود: کاربرد صنعتی شتابدهنده ها در دنیا به دوران بلوغ خودش رسیده و در کشور ما این تکنولوژی هنوز در ابتدای مسیر است. ایجاد زیرساخت های صنعتی برای استفاده از این نوع فناوری بسیار قابل توجه است. موتور محرکه صنعت شتابدهنده در دنیا، دانشگاه ها بودند و آزمایشگاه کاوندیش شاید اولین جایی بود که دستگاه شتابدهنده ساخته شد و دانشمندان فکر نمی کردند تا این میزان شتابدهنده در زندگی بشر بتواند مفید واقع شود. وی در پایان تاکید کرد: من ایمان دارم که صنعت شتابدهنده میتواند کشور را در حوزه دانش بنیان و فناوری سطح بالا در ابعاد بسیار وسیع از مواد، مخابرات، الکترونیک، کنترل و خلاء به شدت ارتقاء دهد. با تمام وجود حامی این حوزه خواهیم بود و آقای مهندس اسلامی هم تأکید کردند که نظر دانشمندان در این حوزه برایشان بسیار اهمیت دارد. شایان ذکر است، از مهمترین محورهای این کنفرانس که با همکاری انجمن هستهای ایران و شرکت توسعه کاربرد پرتوها برگزار شد میتوان به فیزیک شتابگرها، طراحی و ساخت انواع شتابگرها و تجهیزات مرتبط و کاربردهای شتابگرها در علوم، صنعت و پزشکی اشاره کرد. مجموعههایی از مراکز دولتی و خصوصی حضور فعالی در این کنفرانس داشتند و 8 استاد خارجی از کشورهای اتریش، ایتالیا، ترکیه، کره جنوبی و اردن در بخش بین المللی آن به ارائه سخنرانی پرداختند. در پایان مراسم افتتاحیه این کنفرانس نیز از پروفسور جواد رحیقی به پاس زحمات و تلاشهای گسترده و کوششهای خستگیناپذیر در حوزه شتابگرهای ذرات و فیزیک کاربردی تقدیر به عمل آمد.
انتهای پیام