ضد فرهنگ‌ها موسیقی آیینی را دستخوش تغییر کرده

به گزارش خبرگزاری تسنیم، آیین رونمایی از آلبوم «نواحی اشک 2» با حضور عوامل این اثر و تعدادی از هنرمندان روز سه‌شنبه بیست و دوم شهریور ماه در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.

در این مراسم امیرحسین سمیعی معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ضمن تسلیت فرارسیدن اربعین حسینی به همراهی هنرمندان برجسته حوزه موسیقی در تولید این اثر اشاره کرد و افزود: به لطف حضرت سیدالشهدا و حمایت هنرمندان سفره «نواحی اشک» از سال گذشته گسترده‌تر و پرمعناتر شد و در اختیار مخاطبان قرار گرفت.

وی ادامه داد: این آلبوم با 10 قطعه از بازسازی نوا‌های مذهبی - آئینی مرتبط با واقعه عاشورا، بخشی از پروژه نواحی اشک در حوزه محرم است. این پروژه از سال 1399 در اتاق فکری با حضور همکاران و هنرمندان برجسته‌ای در سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران شکل گرفته و ادامه دارد و انشالله مجموعه‌های منسجم‌تری از نواحی اشک 1 و 2 و مجموعه اربعین به صورت مجزا در حوزه اربعین و ایام سوگواری محرم منتشر خواهد شد که امیدواریم اتفاقات خوبی را در این حوزه رقم بزنیم.

سمیعی در خصوص فاصله گرفتن از نگاه هنری در آثار موسیقایی محرم گفت: فاصله گرفتن از نگاه هنرمندانه معضل اساسی آثار موسیقایی مرتبط با محرم است و بسیار مفتخریم که به واسطه همراهی هنرمندان تلاش شده این فاصله کمتر شود. در گذشته بزرگترین نوحه‌خوانان ما خوانندگان بزرگ زمانه خود بودند و یکپارچگی هنر عاشورایی با هنر آوازخوانی در سطح کیفی آثار بسیار تاثرگذار بود. متاسفانه امروزه به دلیل تاثیر ضدفرهنگ ها در این حوزه، موسیقی آیینی و مناسک ما دستخوش تغییراتی شده است و ما در این پروژه تلاش کردیم این نگاه هنرمندانه را زنده کنیم. همچون کاری که در حوزه خوشنویسی در برنامه "کاتبان سوگ" اتفاق افتاد و هنر پارچه‌نویسی عاشورایی در معرض دید مخاطبان قرار گرفت و هر دو یک مسیر را دنبال کردند.

ارتباط هنر و آیین‌ها معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران تصریح کرد: حضور هنرمندان شاخص در پروژه‌های موسیقایی به نوعی ورود به اتمسفر هنر است که با مسئولیت‌پذیری و نگاه درست به هنر آیینی شرایطی را فراهم می‌سازد که تمام آیین‌ها و مناسک ما از هنر خالی نباشند و این یک پروسه است که امیدوارم بتواند استمرار داشته باشد.

همچنین آرمان مهربان تنظیم‌کننده آلبوم موسیقی «نواحی اشک2» در این مراسم به ریشه‌دار بودن این قطعات در دل تاریخ موسیقی اشاره کرد و گفت: خیلی از این آثار آهنگساز مشخصی ندارد و قطعاتی هستند که از دل تاریخ به‌صورت سینه به سینه منتقل شدند. دلیل ارزشمندی این قطعات هم همین است که ریشه در دل تاریخ دارند. یکی از مهمترین دغدغه‌های من در تنظیم این آثار نیز همین بود که ملودی آثار و غنای تاریخی آنها حفظ شود. به همین دلیل سعی کردم در خدمت این ملودی‌ها باشم تا شنونده بدون مزاحمت فضای حسی شعر و ملودی را به خوبی درک کند و امیدوارم در این کار موفق بوده باشم.

وی اشراف سفارش‌دهندگان آثار هنری را در سطح کیفی آثار مهم دانست و افزود: یکی از دوستان خبرنگار از من در خصوص کیفیت خوب این مجموعه سوال کرد و من هم پاسخ دادم اولین گام این عرصه مجموعه سفارش‌دهنده چنین آثاری است که اگر به حوزه موسیقی اشراف داشته باشند، قطعاً آن پروژه موسیقی به سرانجام درستی می‌رسد. بسیار خوشحالم معاونت هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با اشراف کاملی که روی موسیقی داشت تمام همت خود را به کار برد تا کار با کیفیت خوبی ارائه شود.

مهربان ضمن تشکر از هنرمندان این اثر گفت: امیدوارم این پروژه قدم موثری برای زنده نگه داشتن ملودی‌های آیینی باشد چراکه امروزه متاسفانه هدایت این موسیقی‌ها به سمت موسیقی پاپ است و این اتفاق در شان موسیقی‌های آیینی و نوحه‌خوانی سنتی ما نیست. این موسیقی‌ها باید به اصل خودشان بازگردند و ما باید تلاش کنیم در احیا وزنده نگه داشتن آنها کوشا باشیم. سید محسن حسینی یکی از خوانندگان آلبوم «نواحی اشک 2» درباره حضورش در این اثر موسیقایی توضیح داد: بنده اعتقاد دارم اگر ما در کار تیمی به یکدیگر اعتماد کنیم قطعاً شاهد خروجی مناسبی خواهیم بود و به نظر من آلبوم «نواحی اشک»2 نشان داد که کار گروهی چه‌قدر می‌تواند در معرفی هرچه بهتر اثر کارکرد داشته باشد. این آلبوم ترکیبی از آیین‌های قدیمی و ملودی‌های ناب مرتبط با حضرت سیدالشهداست که آرمان مهربان به عنوان تنظیم‌کننده آن را با زبان مخاطب امروز به‌روز رسانی کرده است.

وی ادامه داد: انتشار آلبوم «نواحی اشک 2» سال‌ها بعد می‌تواند به عنوان یک سرمایه هنری و مرجع موسیقایی نقش ایفا کند. من هم خوشحالم که در این اثر موسیقایی به عنوان یکی از خوانندگان حضور داشتم و توانستم در کنار دوستان سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران نقش کوچکی را ایفا کنم.

مهدی محمدی یکی دیگر از خوانندگان آلبوم «نواحی اشک2» نیز در این مراسم از توفیق حضور در این پروژه ابراز خوشحالی کرد و گفت: لازم است از امیرحسین سمیعی معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران تشکر کنم که در این آلبوم نهایت همکاری و تلاش را انجام داد.

اهمیت ثبت آثار در "نواحی اشک2" همچنین متین رضوانی‌پور مدرس و پژوهشگر موسیقی نواحی ایران که در پروژه موسیقی «نواحی اشک2» به‌عنوان پژوهشگر و خواننده حضور داشته در بخش دیگری از این مراسم ضمن ارائه توضیحاتی درباره این پروژه موسیقایی بیان کرد: پژوهش‌های این کار را از سال 1383 آغاز کردم و تلاش کردم در تمام مراکز و برخی از روستای استان‌ها حضور داشته باشیم. در این چارچوب چندین هزار نوحه ضبط کردم که نغمات متفاوتی هم دارند. در بعضی مناطق نوحه‌خوان‌های سن و سال دار نغماتی بی‌نظیر می‌خواندند که اگر ضبط نمی‌شد این نغمات از دست می‌رفت. البته من با نیت نوحه کارها را شروع کردم اما در اواسط کار با گوشه‌ها و نغمات متفاوتی رو‌به‌رو شدم که دربرگیرنده اذان‌های متفاوت، تلاوت‌های متفاوت و مناجات‌های متفاوت بودند اما خیلی متاسفم از اینکه بسیاری از هنرمندانی که چنین نغماتی را می‌خوانند از دنیا رفته‌اند.

وی افزود: متاسفانه این نغمات در حال نابودی است و ما فقط موفق به ضبط حدود 10 درصد آنها شدیم. این نوحه‌ها دنیای بی‌نظیری دارند که با یکدیگر بسیار متفاوت و دربرگیرنده گستردگی فرهنگی فراوانی هستند. امیدوارم حرف من را یکی از مسئولین بخواند تا شاید حمایتی شود که این پژوهش‌ها گردآوری شود.

کارهای ناکرده بسیار داریم محمد سعدی یکی از هنرمندان موسیقی که در تولید قطعه‌های اربعین حسینی همکاری دارد نیز در این مراسم گفت: آن چیزی که بنده سال‌های سال دغدغه داشتم و همیشه می‌دانستم نواهای قدیمی مرتبط با حضرت سیدالشهدا در سینه پیرغلامان ما وجود دارد. آثاری هستند که آنگونه که باید ثبت و ضبط نشده است. این نقیصه به هر حال وجود دارد و لازم است در این زمینه کارهای زیادی انجام شود. البته بنده افتخار داشتم که در این پروژه حضور داشته باشم. اما بر این باورم ما بسیاری کارهای ناکرده داریم که باید هرچه زودتر به مرحله اجرا برسد.

وی افزود: اکنون مداحان سرشناسی داریم که متاسفانه از ملودی‌های بسیار سخیفی استفاده می‌کنند و صرفاً در مخاطب شور کاذبی ایجاد می‌کند. این اتفاق بسیار ناگواری است و امیدوارم با تولید آثاری همچون «نواحی اشک» گام‌های خوبی در راه اعتلای آثار موسیقی در حوزه ایام سوگواری محرم و صفر برداشته شود.

نوحا رحیمی شاعر و یکی دیگر از هنرمندان حوزه موسیقی نیز در این برنامه اظهار کرد: بسیار خوشحال هستم که در تولید آثار محرمی حضور دارم و امیدوارم چنین کارهایی مرتب تکرار شوند. چراکه این روزها اتفاق بدی در حوزه موسیقی محرم افتاده و کسانی که تسلط کافی روی خوانش آثار مذهبی ندارند دست به تولید کارهایی می‌زنند که اصلاً زیبنده فضای موجود نیست. در این راه لازم است چنین کارهایی معرفی بهتری شوند تا خوانندگان مطرح‌تر نیز در این راه حضور پیدا کنند.

آلبوم «نواحی اشک 2» شامل 10 قطعه «شده فصل عزا»، «این دل تنگم عقده‌ها دارد»، «‌ای سپرده در خرابه جان»، «ساقی لب تشنگان»، «طفلان مسلم»، «حضرت قاسم (ع)»، «حضرت علی اصغر (ع)»، «شه زاده اکبر (ع)»، «حضرت ابالفضل (ع)» و «عزیمت به شام» است که متناسب با 10 شب اول محرم از سوی معاونت هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران تولید و منتشر شد. آهنگساز این آثار آرمان مهربان و خوانندگان این آلبوم متین رضوانی پور، مهدی محمدی، سید محسن حسینی و سبحان منکشف (خواننده نوجوان) هستند.