عبور از بحران و حضور در رتبه دوم لیگ برتر؛ / آنالیز فنی: مارسکا در چلسی چه کرد!

به گزارش "ورزش سه"، در 29 نوامبر 2008، زمانی که انزو مارسکا به‌عنوان هافبک دفاعی سویا بازی می‌کرد، میزبان بارسلونا با هدایت پپ گواردیولا بودند. آن شب یکی از لحظات کلیدی دوران حرفه‌ای او شد. لحظه‌ای که ذهنیت مارسکای 28 ساله دگرگون شد و نظرش درباره سبک بازی کاملاً تغییر کرد.

بیش از هشت سال طول کشید تا او به‌عنوان یک مربی جوان بتواند آنچه آن شب شاهدش بود را اجرا کند: شبی که سویا بیشتر زمان بازی در تلاش برای بازپس‌گیری توپ بود، بارسا سه بر صفر میزبان را برد. مارسکا که قصد داشت روزی مربی شود، آن شب در سویا به لطف گواردیولا فهمید که می‌خواهد چه نوع مربی‌ای باشد.

او این روزها، چلسی را پس از پانزده بازی به رتبه دوم جدول لیگ برتر رسانده است.

مارسکا که در دوران بازی خود از مربیانی همچون کارلو آنچلوتی، مارچلو لیپی و مانوئل پلگرینی بسیار آموخته است، مربیگری را با دستیاری در باشگاه‌هایی مانند آسکولی، سویا و وستهم (زیر نظر پلگرینی) آغاز کرد. سپس به منچستر سیتی گواردیولا پیوست و ابتدا تیم زیر 23 سال این باشگاه را دگرگون کرد و بعد از یک تجربه ناموفق در ایتالیا با باشگاه پارما در دسته دوم، به عنوان دستیار به سیتی بازگشت.

وقتی در اولین تجربه به‌عنوان سرمربی توانست لستر سیتی را به لیگ برتر بازگرداند، چلسی به سراغ او آمد. مارسکا چهارمین سرمربی چلسی پس از حضور مالکان جدید، تاد بولی آمریکایی و شرکت سرمایه‌گذاری خصوصی کلیرلیک کپیتال در مه 2022 است.

او در شرایطی سرمربی شد که مالکان جدید بیش از 1/5 میلیارد پوند برای جذب بازیکنان هزینه کرده بودند. با این که بسیاری تعداد پرشمار بازیکنان چلسی در ابتدای فصل را چالش‌برانگیز و هدایت آن را غیرممکن می‌دانستند، مارسکا توانست به شکل تحسین‌برانگیزی عملکرد درخشانی در زمین داشته باشد و اوضاع خارج از آن را هم آرام کند.

چرا و چگونه چلسی سراغ مارسکا رفت؟

در فصل گذشته، مدیران چلسی از نزدیک شاهد توانایی‌های مارسکا بودند، زمانی که در مرحله یک‌چهارم نهایی جام حذفی به سختی توانستند لستر را 4-2 شکست دهند. مسابقه‌ای که لحظاتی پرهیجان برای آن‌ها رقم زد.

آن مسابقه تأییدی بود بر آنچه مسئولین چلسی قبلاً در مارسکا دیده بودند. چلسی در تصمیمی جسورانه، تابستان امسال با مائوریسیو پوچتینو، سرمربی این تیم قطع همکاری کرد در حالی که بسیاری معتقد بودند او در حال بهبود شرایط تیم بود.

باشگاه احساس می‌کرد به یک سرمربی متفاوت نیاز دارد. فردی که ساختار باشگاه را بپذیرد و بیشتر روی جنبه‌های مربیگری تمرکز داشته باشد و با سیاست خرید بازیکنان جوان همکاری کند.

مارسکا برای جلسه ابتدایی به لندن دعوت شد تا با مالکان و مدیران ورزشی چلسی، پل وینستانلی و لارنس استوارت، ملاقات کند. در آن زمان، باشگاه گزینه‌های دیگری مانند توماس فرانک، روبرتو د زربی و کیران مک‌کنا را هم مدنظر داشت، اما احساس کرد که مارسکا همان مربی مناسبی است که به دنبالش بودند.

مارسکا برای جلسه دوم کامپیوتر خود را همراه آورد، اما آنچه بیشتر در ذهن حاضرین باقی ماند، اشتیاق او برای کار با تیمی بود که از پیش به‌دقت آن را مطالعه کرده بود. او علاقه زیادی به هدایت یکی از جوان‌ترین ترکیب‌های تاریخ لیگ برتر داشت و به مدیران چلسی گفت: «من این بازیکنان را دوست دارم.»

باشگاه به دنبال سرمربی‌ای بود که سبک جذابی مبتنی بر فوتبال مالکانه، کنترل و تسلط بر بازی داشته باشد. آن‌ها به سرمربی پرانرژی اما در عین حال انعطاف‌پذیر نیاز داشتند و مارسکا تمامی این ویژگی‌ها را داشت.

چلسی وسوسه شد همان‌جا توافق را نهایی کند، اما تصمیم گرفت فرآیند انتخاب را تکمیل کند.

مارسکا با این حال، به باشگاه اطلاع داد که اولویتش رفتن به تعطیلات از قبل برنامه‌ریزی شده خانوادگی در ماربیا است. او قصد داشت خانواده‌اش را به اسپانیا ببرد و روز بعد برای ملاقات به لندن بازگردد. مسئولان چلسی با درک شرایط او، تصمیم گرفتند خود به دیدارش بروند.

با توجه به علاقه سایر باشگاه‌ها از جمله منچستر یونایتد، نمایندگان چلسی به جنوب اسپانیا سفر کردند تا مذاکرات را نهایی کنند. به محض رسیدن به ماربیا، مالکان چلسی به مارسکا پیشنهاد همکاری دادند، حتی پیش از آنکه جزئیات قرارداد نهایی شود. آنها با این حرکت قصد داشتند به او نشان دهند که دنبال یک کارمند نیستند، بلکه یک شریک می‌خواهند که به فلسفه چلسی باور داشته باشد.

مارسکا دستش را دراز کرد و توافق حاصل شد و به این ترتیب تنها دوازده ماه پس از شروع سرمربی‌گری، با قراردادی پنج‌ساله هدایت چلسی را به عهده گرفت.

مارسکا چه چیزی در چلسی و مدل آن یافت؟

انزو مارسکا بلافاصله بعد از حضور در چلسی باید تصمیماتی جدی می‌گرفت از جمله فروش کانر گالاگر، محصول آکادمی باشگاه، به اتلتیکو مادرید.

باشگاه اهداف و برنامه‌های خود را با مارسکا در میان گذاشت و به او اعلام کرد آزادی کامل برای پذیرش بازیکنان یا به چالش کشیدن تصمیمات باشگاه را دارد.

ترکیب کنونی تیم تقریباً شامل بازیکنانی است که مارسکا می‌خواست، به‌جز یک مورد که مارسکا با اینکه تردید داشت، اما به دلیل تأیید باشگاه پذیرفت. اما در مورد گالاگر، با هم موافق بودند.

البته تصمیم‌گیری در خصوص گالاگر برای چلسی و مارسکا دشوار بود، چرا که تنها یک سال از قراردادش باقی مانده بود و اگر می‌ماند، باید قراردادش را تمدید می‌کردند. اما به دلیل عدم توافق مالی تصمیم گرفتند او را بفروشند تا قبل از پایان قراردادش سود ببرند.

در مقابل، ژائو فلیکس که دوران قرضی ناموفقی در چلسی در سال 2023 داشت، این بار با دستمزد کمتر و قراردادی هفت‌ساله دوباره به تیم بازگشت. یکی از جملات مورد علاقه مارسکا این است: «من معجزه نمی‌کنم.»

به نظر می‌رسد منظور او فلیکس بود که نتوانسته بود در گذشته پتانسیل خود را به‌طور کامل به نمایش بگذارد. اما باشگاه به این نتیجه رسیده بود که فلیکس می‌تواند مفید باشد و روش کار مارسکا از او بازیکن بهتری خواهد ساخت. چالشی که مارسکا هم آن را پذیرفت.

البته فلیکس یک استثنا بود. مدل چلسی بر این اساس است که ستاره‌های بالقوه آن‌ها بازیکنانی جوان و با کیفیت بالا هستند، حقوق ثابتی دریافت می‌کنند و بر اساس عملکردشان پاداش می‌گیرند.

مالکیت جدید هم اعلام کرده بود بر خلاف مالکان قبلی، قصد پرداخت دستمزدهای بالا را ندارد.

هدف چلسی، ساخت سیستمی پایدار برای بلندمدت است. در این سیستم، بازیکنانی که عملکرد خوبی داشته باشند، می‌توانند قرارداد خود را با پاداش‌های بیشتر تمدید کنند و در مقابل، بازیکنان ضعیف از تیم جدا خواهند شد.

این کار زمانی ساده‌تر می‌شود که دستمزدها در حد میانگین لیگ برتر باشند. برای مثال، انزو فرناندز در ژانویه 2023 با مبلغ 107 میلیون پوند از بنفیکا به چلسی پیوست، اما با قراردادی نه‌ونیم ساله. اگرچه این قرارداد نسبت به دستمزدش در بنفیکا پیشرفت محسوسی بود، اما با درآمد احتمالی او در باشگاه‌های دیگر فاصله داشت.

به گفته مالکان چلسی، هدف از قراردادهای بلندمدت، کاهش هزینه‌های انتقال بازیکنان نیست، بلکه ساختن مدلی پایدار و ایجاد ترکیبی از بازیکنان است که بتوانند برای سال‌ها کنار هم بازی کنند. هزینه بازیکن مهم نیست، اما آن‌ها باید پیشینه مناسب، شخصیت درست و توانایی کار تیمی داشته باشند.

مارسکا که باشگاه او را برای هدایت تیم در دهه آینده انتخاب کرده است، می‌تواند هر بازیکنی را که بخواهد جذب کند به شرط آنکه زیر 24 سال باشد و تعهد بلندمدت به تیم بدهد. او برای هر پست حداقل دو بازیکن می‌خواهد و اگر به این هدف خود برسد، در هر مهلت نقل و انتقالات بیش از دو یا سه بازیکن را جذب نخواهد کرد.

یکی از مهم‌ترین کارهای مارسکا از دید ناظران خارجی، تثبیت ترکیب تیم بود. تیمی که در ابتدا بیش از 45 بازیکن داشت. اما مارسکا از روز اول فقط با 23 نفر به‌عنوان ترکیب اصلی کار کرد.

بسیاری از باشگاه‌ها ترکیبی از هجده بازیکن اصلی و چند بازیکن جوان دارند. اما چلسی به دلیل برنامه فشرده این فصل، که ممکن است شامل هفتاد بازی در چهار رقابت و همچنین جام جهانی باشگاه‌ها باشد، یک یا دو بازیکن به تیم اضافه کرده است.

چلسی معتقد است صحبت‌های ابتدای فصل درباره ترکیب بیش از حد بزرگ این تیم، اغراق‌آمیز بود. چرا که اعداد اعلام شده شامل بازیکنانی بود که مصدومیت‌های میان‌مدت یا بلندمدت داشتند و یا برای آینده پیش‌خرید شده بودند. بازیکنان دیگر هم در برنامه‌های مارسکا جایی ندارند و منتقل خواهند شد.

ویژگی‌های مارسکا به‌عنوان یک سرمربی چیست؟

مهم‌ترین مهارت مارسکا، مربیگری است.

مالک چلسی هم بسیار فعال است و علاقه دارد در تصمیم‌گیری‌ها شرکت کند. البته به دانش دو مدیر ورزشی خود، وینستنلی و استوارت که از نزدیک با سرمربی همکاری می‌کنند، هم احترام می‌گذارد.

مارسکا هر روز اولین نفری است که به تمرین می‌آید و آخرین نفری است که از آنجا می‌رود. هدف او مقابله با تصور برخی از ستاره‌های جوان چلسی است که آمدن به چلسی را به‌معنای رسیدن به همه اهداف خود می‌دانند.

جلب اعتماد و همراهی بازیکنان اهمیت زیادی دارد و برای این منظور، او تحلیل مسابقات و حریفان، پیدا کردن راه‌های بهبود، اصلاح اشتباهات و برنامه‌ریزی را به نزدیک‌ترین همکارانش واگذار می‌کند.

دستیاران او شامل ویلی کابایرو، دروازه‌بان سابق منچسترسیتی و چلسی، دنی واکر و روبرتو ویتیلو هستند. مربی بدنسازی مارکوس آلوارز، تحلیل‌گر خاوی مولینا و مربی دروازه‌بان‌ها، میکله دی برناردین هستند.

چلسی در حال حاضر دو مربی دروازه‌بانی دارد و با اینکه از قبل به مارسکا گفته شده بود که آنها هنریک هیلاریو را دارند، اما دی برناردین را هم با خود آورد و صراحتاً اعلام کرد اگر او نتواند بیاید، خودش هم نمی‌آید.

پروژه مارسکا در حال پیشرفت است و برای پیاده‌سازی برنامه‌های خود، نیازمند کمک افرادی است که با آن‌ها کار کرده و به آنها اعتماد دارد. به این ترتیب با حضور این افراد تصمیمات بهتری می‌گیرد.

این بخشی از برنامه او است که بازیکنان چلسی را از تمرکز صرف بر پست‌های مشخص خارج و به بازی در یک سبک بازتر، آزادتر و روان‌تر هدایت کند. مارسکا تاکنون مجبور بوده وقت خود را صرف چالش‌هایی کند که ربطی به تاکتیک تیمی ندارند.

یکی از این چالش‌ها، جنجال انزو فرناندز در پیش‌فصل بود. این هافبک آرژانتینی ویدئویی را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد که در آن با هم‌تیمی‌هایش در تیم ملی، سرودی نژادپرستانه و تبعیض‌آمیز بر علیه بازیکنان سیاه‌پوست و دورگه فرانسه می‌خواندند.

این موضوع برای بسیاری از بازیکنان سیاه‌پوست و دورگه فرانسوی حاضر در ترکیب چلسی ناخوشایند بود و می‌توانست پیش از شروع فصل، روحیه تیم را خراب کند. فرناندز در مکالمه تلفنی با مربی خود، اشتباه‌اش را قبول کرد. او که قرار بود به اردوی پیش‌فصل چلسی در آمریکا ملحق شود، نگران واکنش هم‌تیمی‌هایش بود.

بنابراین بدون آنکه بخواهد توجیه کند، فوراً اشتباه خود را در مقابل هم‌تیمی‌هایش در اتاق هتل محل اسکان تیم پذیرفت. فعلاً همه چیز در چلسی در مسیر درستی قرار دارد و از هیئت مدیره تا بازیکنان اعتماد بالایی در تیم وجود دارد.

مارسکا در پیش‌فصل و در جریان دیدار چلسی و رئال مادرید، با یکی از قدیمی‌ترین مربیان خود، کارلو آنچلوتی روبرو شد. آنچلوتی با یک اصطلاح ایتالیایی به او خوش‌آمد گفت، اصلاحی با این معنا: «حالا کار جدی است، رفیق.»

مارسکا خندید و بعد آنچلوتی در گوش او زمزمه کرد: «دفاعت را عقب‌تر ببر تا فصل لذت‌بخشی داشته باشی.» مارسکا در جواب گفت تغییراتی اعمال خواهد کرد تا چلسی را با ایده‌ها و سبک خودش هماهنگ کند.

او اکنون در حال ساختن تیمی است که متعلق به او باشد و تنها زمان نشان خواهد داد که تا چه اندازه در این کار موفق خواهد بود.

منبع: بی بی سی ورزشی