عضو هیات علمی دانشگاه: جهان اسلام نیازمند تدوین مدل حکمرانی اسلامی در فضای مجازی است
تهران - ایرنا - عضو هیأت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران بر لزوم تدوین مدل حکمرانی فضای مجازی به‌عنوان اولویت نخست جهان اسلام تاکید کرد و گفت: ایجاد پلتفرم‌های اسلامی مشترک با سایر کشورهای اسلامی یا افراد صاحب نفوذ و بخش خصوصی مشترک، موضوع اولویت‌دار دیگر است که در این صورت مخاطرات شبکه‌های غربی را رفع کرده و پیام‌رسان‌های پاک را محقق خواهیم ساخت.
به گزارش پنجشنبه شب ایرنا از ستاد خبری سی و چهارمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی، عبدالحسین کلانتری امشب در نشست علمی رسانه، فضای مجازی و وحدت اسلامی که در حاشیه کنفرانس وحدت اسلامی برگزار و با استفاده از بسترهای مجازی منعکس شد، در سخنانی با موضوع «فرصت‌ها و چالش‌های فضای مجازی و وحدت اسلامی» اظهار کرد: اگر نگاه تاریخی به سیر فضای مجازی داشته باشیم متوجه می‌شویم به موازات تغییرات فناورانه، فضای مجازی نیز با سرعت بسیاری توسعه یافته است. وی اضافه کرد: فضای مجازی در اوایل کار خود فضایی به مواسات فضای حقیقی شمرده می‌شد و حجم کوچکی از زندگی افراد را شامل می‌شد اما امروزه چنان با فضای واقعی ادغام شده که نمی‌توان آن را از واقعی تفکیک کرد در این شرایط که ادغام آن با فضای حقیقی تبعات مختلفی را به دنبال داشته، می‌توانیم از ارتباط فضای مجازی با عصر جدیدی از جمله فناوری‌های حوزه نانو و نورو صحبت کنیم که پیامدهای جدیدی را نیز به دنبال دارد همانند شبکه‌ای شدن، هوشمندی و پلتفرمی شدن همه ساحات زندگی بشر، کاهش قدرت دولت‌ها افزایش قدرت شرکت‌ها، اهمیت یافتن اطلاعات، قدرت یافتن اطلاعات تولیدی توسط کاربران، کم رنگ شدن مرزها و به مخاطره افتادن حریم خصوصی افراد که باید کنترل شود. استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه شرایط امروز جهان و شیوع کرونا ما را به فضای مجازی پرتاب کرده و این فضا را به یک ضرورت اجتناب ناپذیر تبدیل کرده است، تصریح کرد: پیامدهای فضای مجازی تحولاتی را در حوزه‌های تقریب مذاهب و وحدت فرق اسلامی به همراه داشته است که در این زمان فرصت‌ها و تهدیدها را بررسی می‌کنیم.
فضای مجازی امکان قطبی‌سازی و نزاع‌های جمعی را فراهم ساخته است وی اصلی‌ترین تهدید را مدیریت فضای مجازی و پلتفرم‌های بزرگ توسط شرکت‌های خارجی و بیشتر آمریکایی‌ها دانست و گفت: فضای مجازی می‌تواند برای جهان اسلام مخاطره‌آمیز باشد و متعاقبا امکان دستکاری فضای مجازی توسط صاحبان آن و همچنین قطبی‌سازی و نزاع و کشمکش‌های فرقه‌ای را افزایش می‌دهد و اکنون امکان تغییر سبک زندگی مسلمانان وجود دارد. کلانتری با تاکید بر اینکه روند ایران هراسی در فضای مجازی به واسطه تلاش صاحبان پلتفرم‌ها تشدید می‌شود، مطرح کرد: حملات سایبری، تروریسم سایبری علیه مقاومت و وحدت اسلامی و کشورهای مؤثر در این وحدت از پیامدهایی است که ما آن را تجربه کرده‌ایم. وی ادامه داد: هر چند این تهدیدها مانع نیست که ما از فرصت‌های فضای مجازی یاد نکنیم؛ برخی از این فرصت‌ها بالقوه است و برخی نیازمند تقویت است به همین علت می‌توان استفاده ما از این فضا برای وحدت اسلامی بیشتر شود. این جامعه شناس، موضوع فرامرزی شدن اسلام در عصر فضای مجازی را مورد توجه قرار داد و گفت: در این شرایط می‌توان از فرصت جذب افراد بیشتر، استفاده کرد، شبکه‌سازی میان مسلمانان با سهولت بیشتری صورت می‌گیرد و اگر آن را با شبکه‌سازی‌های 20 سال پیش مقایسه کنیم متوجه بزرگی و پیشرفت آن خواهیم شد.
تقریب مذاهب با فضای مجازی وی با بیان اینکه امکان ترویج سبک زندگی دینی نیز با گسترش پلتفرم‌های متناسب با ارزش‌های دینی بیشتر شود، تصریح کرد: به واسطه ماهیت شبکه‌ای فضای مجازی موضوع از سطح نخبگانی فراتر می‌رود و با تکیه بر توده‌های مردمی ایده تقریب از سطح عقیدتی نیز می‌تواند فراتر رود و در سطح زندگی روزمره مردم نیز می‌تواند تاثیرگذار باشد و حتی امکان بیشتری برای پیگیری ایده تقریب مستقل از اراده دولت‌ها پیش می‌آید و می‌توان این فرصت‌ها را با توجه به ویژگی دولت‌گریزی شبکه‌های اجتماعی مورد توجه قرار داد. کلانتری با اشاره به اینکه وحدت از حوزه حکومتی در حال میل پیدا کردن به حوزه‌های مردمی، عمومی و خدمات است، اظهار کرد: تاکنون نمونه‌های زیادی از مصادیق این وحدت به نمایش گذاشته شده است، فضای مجازی بازار بزرگی برای پلتفرم‌های اسلامی ایجاد کرده که می‌توان از حوزه‌های عقیدتی به حوزه‌های تولیدی و مصرفی برسیم. وی از فرصت فضای مجازی برای شکل‌دهی به کمپین‌های بزرگ اسلامی یاد کرد و افزود: در شرایط کرونا به صورت خاص که امکان اجتماعات وحدت آفرین همانند حج را از دست داده‌ایم می‌توانیم تجمعات گسترده‌تری را رقم بزنیم و کمک‌های مالی به ملت‌های مسلمان را نیز در این فضا دنبال کنیم.
لزوم ایجاد پلتفرم‌های اسلامی کلانتری امکان ارتباط میان نخبگان جوامع اسلامی و حتی ارتباط میان مذاهب و ادیان دیگر را از دیگر فرصت‌های فضای مجازی دانست و گفت: تدوین مدل حکمرانی فضای مجازی اولویت نخست است که باید مورد توجه جهان اسلام قرار گیرد؛ ایجاد پلتفرم‌های اسلامی مشترک با سایر کشورهای اسلامی یا افراد صاحب نفوذ و بخش خصوصی مشترک موضوع اولویت‌دار دیگر است که در این صورت مخاطرات شبکه‌های غربی را رفع کرده و پیام‌رسان‌های پاک را محقق خواهیم ساخت. وی ادامه داد: اگر هم این کار را نمی‌توانیم بکنیم باید کدهای اسلامی متناسب با فضای مجازی را تولید و ترویج دهیم و استانداردهای دینی و اخلاقی متناسب با شریعت اسلام را ارائه کنیم. کلانتری با بیان اینکه تدوین قواعد تولید متناسب با قوانین اسلامی دیگر موضوعی است که باید مورد توجه قرار گیرد، اضافه کرد: قواعدی همانند قرض‌الحسنه در اسلام جایگاه مشخصی دارد؛ پلتفرم‌های خرید و فروش که کالاهای حرام در آن ممنوع باشد و همچنین ابزارهایی که محتواهای صوتی تصویری را متناسب با سنین افراد به آن‌ها ارائه دهد می‌تواند توسط نخبگان ارائه شود. وی تصریح کرد: جمعیتی از سایر ادیان و مردم جهان که به فضای مجازی پاک باور دارند و آن را قبول دارند می‌توانند مخاطبان اصلی این شبکه‌ها و پلتفرم‌ها باشند. کلانتری با تاکید بر اینکه وحدت باید در سطح زندگی افراد تاثیرگذار باشد، عنوان کرد: اکنون ما از شبکه‌های اسرائیلی استفاده می‌کنیم درحالی‌که باید به دنبال استفاده از شبکه‌های داخلی و اسلامی باشیم.
*س_برچسب‌ها_س*