عفو گسترده اخیر در تاریخ نظام قضایی ایران بی سابقه بوده است

حسین پورمند مدیرکل پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه ضمن اشاره به موافقت رهبر انقلاب با عفو و تخفیف مجازات ده‌ها هزار نفر از متهمان و محکومان بیان کرد: نکته اولی که در خصوص این بخشنامه عفو می‌توانم بگویم این است در تاریخ 1401.11.16 به محض اینکه این بخشنامه ابلاغ شد بر اساس اطلاعی که ما از دادگستری‌های سراسر کشور داریم گروه‌های تخصصی با حضور مقامات قضایی دادسرا، مقامات قضایی دادگاه‌ها و همچنین مدیرانی از سازمان زندان‌ها آمار همه افرادی که مشمول این بخشنامه قرار می‌گیرند را لیست نهایی می‌کنند که ان‌شاءالله تا قبل از همزمان با سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی یعنی 22 بهمن این‌ها شناسایی و از زندان‌ها خارج شوند.

مدیرکل پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه افزود: نکته حائز اهمیت در این بخشنامه این است که این شیوه عفو برای نخستین بار در تاریخ عفو در نظام قضایی ایران است. چرا که متهمان یکسری جرایم نیز مشمول عفو قرار می‌گیرند. کسانی که الان منتظرند محاکمه و مجازاتشان مشخص شود در همین مرحله پرونده‌شان بسته می‌شود و مطابق با شرایط این بخشنامه از زندان آزاد می‌شوند.

وی با بیان اینکه یکی از آثار بسیار مهم این عفو آثار اجتماعی آن است تأکید کرد: از روزی که این بخشنامه رسانه‌ای شد همه فعالین رسانه‌ای و سیاسی از جناح‌های مختلف رویکرد بسیار مثبتی به این بخشنامه نشان داده و تقریبا موجب خوشحالی همه دوستداران انقلاب شده است. این موضوع می‌تواند در افزایش سرمایه اجتماعی به ما کمک کند و نکته حائز اهمیتی است.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: این بخشنامه علیرغم اینکه بسیار فراگیر است و افراد زیادی را شامل می‌شود، اما مشمول کسانی که مرتکب جرایم خشنی همچون محاربه یا افساد فی الارض شده‌اند قرار نخواهند گرفت.

وی افزود: کسانی که به صورت مستقیم برای اجانب جاسوسی کردند یا با سرویس‌های اطلاعاتی بیگانگان در ارتباط بودند آن‌ها هم مشمول این عفو قرار نخواهند گرفت. کسانی که اموال مردم را تخریب کردند یا مرتکب قتل شده‌اند نیز از شمول این بخشنامه مستثنی هستند. کسانی که آدم‌های سابقه‌داری بودند یعنی قبلا محکومیت‌های قطعی گرفته بودند و باز هم در این اغتشاشات حضور پیدا کرده‌اند نیز مشمول عفو نخواهند بود.

پورمند گفت: نکته مهم اینکه بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد تعداد این افراد خطرناک و کسانی که مرتکب جرایم استثنایی شده‌اند و از شمول عفو خارج هستند اندک است. طبیعتاً پرونده آن‌ها در دادسرا‌ها تکمیل و برای آن‌ها کیفرخواست صادر می‌شود و حکم عادلانه در مورد آن‌ها صادر خواهد شد.

مدیرکل پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه بیان کرد: هرچند این بخشنامه موجب خوشحالی بسیاری از خانواده‌ها شده، اما ممکن است این نگرانی وجود داشته باشد که برای این افراد سابقه‌ای ثبت شده و اصطلاحاً یک برچسبی به این‌ها خورده و ممکن است فردا برای ادامه تحصیل یا برای استخدام و فعالیت اجتماعی‌شان مشکلی پیش بیاید.

وی افزود: در خصوص آن بخش کریمانه بودن و این عفو پدرانه که این روز‌ها هشتگ‌های کاربران فضای مجازی هم است با اعمال این عفو سابقه این افراد پاک می‌شود. یعنی این افراد به محض اینکه مشمول عفو قرار گرفتند و از زندان آزاد شدند چه آن‌هایی که متهم بودند و هنوز محکوم نشدند و چه آن‌هایی که حکم محکومیت برای آن‌ها صادر شده بدون سابقه محسوب می‌شوند. سابقه‌شان پاک می‌شود و این نگرانی خانواده‌ها هم از آینده فرزندانشان مرتفع خواهد شد.

پورمند گفت: ارفاقاتی که این بخشنامه عفو در نظر گرفته صرفاً برای محکومین اغتشاشات اخیر نیست. برای محکومینی که اصطلاحاً ما به آن‌ها می‌گوییم محکومین جرایم عمومی یعنی کسانی که در دادگاه‌های مختلف در سازمان قضایی نیرو‌های مسلح و محاکم مختلف محکوم شدند و از ویژگی خاصی برخوردار بودند مقام معظم رهبری برای آن‌ها هم ارفاقاتی در نظر گرفته است. به طور مثال برای افراد سالخورده که در زندان هستند پیش‌بینی شده که با شرایط آسان‌تر آزاد شوند.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: عفو گسترده اخیر یک بخشنامه عامل الشمول و منطبق با سیاست‌های کلان نظام جمهوری اسلامی و سیاست‌های قوه قضاییه در خصوص کاهش جمعیت کیفری زندانهاست. وی گفت: به نظر می‌رسد با آزادی این زندانیان شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود. اقدام پیشگیرانه نیز برای این موضوعات در نظر گرفته شده است و آن هم این است تمام این افراد که مشمول این عفو قرار می‌گیرند و از زندان آزاد می‌شوند ضمن ابراز ندامت، تعهد کتبی می‌دهند مبنی بر اینکه تکرار جرایم عمدی مشابه را مرتکب نشوند.