عفو یک زندانی محکوم به اعدام که 9 جزء قرآن را حفظ کرده بود

حجت الاسلام و المسلمین صادق رحیمی، معاون قضایی قوه قضاییه با اشاره به اهمیت عفو و شرایط اعمال آن بیان کرد: واژگانی محبوب و جذابی همچون بخشش، عفو، گذشت و تخفیف مجازات در اذهان مردم، در آموزه‌های دین اسلام و مقررات جزایی کشور ما نیز مورد تأکید فراوانی واقع شده و سیاست قوه قضاییه هم که برگرفته از این آموزه‌هاست، بر اِعمال و به کارگیری آن اهتمام ویژه‌ای دارد.

وی با بیان اینکه در قرآن و روایات منتسب به ائمه اطهار (ع) به مقوله عفو تأکید فراوانی شده است، افزود: نبی مکرم اسلام (ص) فرموده اند: «کسی که دیگران را ببخشد خداوند نیز او را می‌بخشد» و امیرالمومنین (ع) نیز فرموده اند: «2 چیز تا آنجا ثواب دارند که قابل وزن نیستند، یکی از آن‌ها گذشت و دیگری عدل است.»

معاون قضایی قوه قضاییه با بیان اینکه گذشت و عفو نسبت به مصادیقی که حقوق الناس است، تأکید کرد: منظور ما از عفو و بخشش و تخفیف مجازات در این مرحله شامل عفو‌هایی می‌شود که از حقوق الناس محسوب نمی‌شوند چرا که رهبر معظم انقلاب و ریاست قوه قضاییه و کمیسیون مرکزی عفو در معاونت قضایی به چنین مواردی ورود نمی‌کنند و منحصراً در این موارد قضات و دستگاه قضایی چنانچه مجرم استحقاق کمک و عفو را داشته باشد به شکات و صاحبان حق توصیه به گذشت می‌کنند.

وی خاطر نشان کرد: مراد ما از عفو، شامل عفو‌هایی است که در زمره اختیارات حاکم اسلامی است و کمیسیون مرکزی عفو آن‌ها را بررسی و به رئیس قوه قضاییه اعلام دارد و اگر وی پذیرفت، به رهبر انقلاب پیشنهاد می‌دهند البته اختیار برخی عفو‌ها در مجازات حدی موضوع ماده 114 قانون مجازات اسلامی نیز توسط مقام معظم رهبری به رئیس قوه قضاییه داده شده است.

حجت الاسلام و المسلمین رحیمی گفت: سیاست دستگاه قضایی کشور این است که مجرمان را در زمانی که با اقدامات اصلاحی و تربیتی متنبه شدند و آن‌ها نیز خساراتی را که وارد کرده اند جبران کنند تا در نهایت با آموزش‌های فرهنگی و دینی که در زندان‌ها، می‌بینند تبدیل به افرادی صالح و بی خطر برای جامعه شوند و چنانچه مجرم حالت خطرناک وی رفع شد و ضرر و زیان ناشی از جرم را جبران کرد و واجد شرایط کمک و عفو شد فرآیند کمک به وی و برگرداندن او به جامعه در قوه قضاییه شروع می‌شود.

 مجازات عامل ایجاد امنیت در جامعه است

وی با اشاره به اینکه هم در آموزه‌های دینی و هم در قانون بر مجازات مجرمان خطرناک تأکید شده است، گفت: مجازات عامل ایجاد امنیت در جامعه است و موجب تأدیب مجرمان و عبرت آموزی دیگران می‌شود.

معاون قضایی قوه قضاییه با بیان اینکه شاید برای برخی این سئوال پیش بیاید که چرا از یک طرف در آیات و روایات به عفو تأکید شده و از طرف دیگر به اعمال مجازات تأکید شده است، افزود: اصل بر این است که فرد مجرم را متنبه و اصلاح کنیم. محکوم و مجرم باید در ندامتگاه، نادم و متنبه شود؛ در نگاه اسلام نیز اصل بر حذف مجرم از جامعه نیست بلکه تأکید بر اصلاح و بازگرداندن او به خانواده‌اش است لکن در مواردی که مجرم شرایط تخفیف و عفو را نداشته باشد مجازات و در بعضی موارد تسریع در عقوبت مورد تأکید شرع و قانون گذار است و سیاست جنایی اسلام نیز بر آن تأکید دارد.

انسان لئیم و خطرناک در قوه قضاییه به هیچ عنوان مورد رأفت و بخشش قرار نمی‌گیرد

حجت الاسلام و المسلمین رحیمی با اشاره به مواردی که عفو در آن‌ها نهی شده است، گفت: مواردی در دین اسلام داریم که بر عدم عفو بلکه تشدید و تسریع در عقوبت تأکید دارد که یک مورد آن، شامل عفو انسان لئیم است. عفو انسان لئیم و خطرناک در دین اسلام مورد ترحم نیست و به تبع آن در قوه قضاییه نیز به هیچ عنوان مورد رأفت و بخشش قرار نمی‌گیرد.

وی افزود: مورد دوم، عدم عفو کسی است که مصر به انجام اشتباه و تکرار آن است که در روایت داریم العفو عن المقر لاعن المصر. مورد سوم، عدم عفو کسی است که موجب لطمه و آسیب رساندن به دین و حکومت اسلامی شده است.

مجرم در زندان باید نادم شده و توبه کند تا در مقام عفو او وارد شویم

معاون قضایی قوه قضاییه تأکید کرد: اگر مجرم در زندان اصلاح نشده و داخل زندان یا در زمان مرخصی هم مرتکب جرم شود برای او عفوی در نظر نمی‌گیریم. در ماده 114 قانون مجازات اسلامی و جا‌های دیگر به مسئله توبه اشاره شده است؛ لذا مجرم در زندان باید نادم شده و توبه کند تا در مقام عفو او وارد شویم.

وی با اشاره به اینکه در اعمال عفو، نظر مسئولان زندان برای ما مهم است، افزود: به مسئولان قضایی سفارش می‌کنیم، افرادی را که واقعاً متنبه و پشیمان شده اند برای عفو پیشنهاد دهند نکته دوم اینکه، دقت کنند افرادی که نسبتی با خانواده زندانی ندارند و تنها برای رسیدگی به مطامع خود و سودجویی و با هدف استفاده ابزاری دنبال عفو زندانیان هستند، در آن باره اقدام نکنند.

وکلا نمی‌توانند درخواست عفو کنند

معاون قضایی قوه قضاییه با بیان اینکه عفو یک مرحله دادرسی و یا حق برای محکوم نیست، گفت: وکلا نمی‌توانند درخواست عفو کنند لذا توصیه می‌کنم همکاران از وکلا پیشنهاد عفو را قبول نکنند همچنین از همکاران قضایی می‌خواهیم از زندان‌ها بازدید کنند و با خانواده زندانیان صحبت کنند و شرایط آن‌ها را بسنجند تا اگر کسی شایستگی عفو داشت از نظر دور نماند و اجازه ورود به افراد غیر مسئول در این حوزه را ندهند.

وی در عین حال توصیه کرد: به همکاران قضایی در دادگستری‌های سراسر کشور توصیه می‌کنیم، تا جایی که امکان دارد، قبل از عفو در صورت وجود شرایط قانونی از نهاد‌های ارفاقی دیگر استفاده کنند.

حجت الاسلام و المسلمین رحیمی گفت: از زمان ریاست حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در قوه قضاییه 110 هزار و 541 محکوم از عفو و تخفیف مجازات استفاده کرده اند و 632 نفر از آن‌ها محکوم به اعدام بوده اند که به آنان یک درجه تخفیف داده شده است و امسال نیز مجموع مشمولان عفو که تخفیف مجازات 8 هزار و 126 نفر هستند که از بین آن‌ها 354 نفر اعدامی بودند و مشمول تخفیف مجازات قرار گرفتند.

وی با بیان اینکه تأکید رئیس قوه قضاییه این است اگر کسی در داخل زندان نادم شده و قرآن حفظ کرد و متنبه شد مورد کمک قرار گیرد گفت: اخیراً یک مجرم در زندان همدان که 9 جزء قرآن حفظ کرده و به افراد زیادی نیز آموزش داده بود و حکم اعدام او هم آماده اجرا بود، باتوجه به روند اخلاقی او در زندان و حفظ قرآن و آموزش وی به دیگران با پیشنهاد رئیس قوه قضاییه مورد عفو و تخفیف مجازات مقام رهبری قرار گرفت.

وی با اشاره به اینکه نهاد‌های ارفاقی و مجازات‌های جایگزین بسیار سودمند هستند، ولی در جای خود باید استفاده شوند، گفت: به اصحاب دعوی، توصیه می‌کنم نسبت به افرادی که ذاتاً انسان بدی نیستند و اشتباهاً در یک شرایط خاص مرتکب جرم شدند، رحم کنند و آن‌ها را مورد بخشش قرار دهند و آن‌ها را از خانواده‌شان جدا نکنند.

معاون قضایی قوه قضاییه اضافه کرد: خداوند غفار و تواب است لذا ما انسان‌ها نیز باید نسبت به کسانیکه ذاتاً بد نیستند و از کرده خود پشیمان شدند و معذرت خواهی نیز کردند، عطوفت پیشه کنیم و از گناه‌شان درگذریم.

ضرورت استفاده دستگاه قضایی از ظرفیت مردمی، ریش سفیدان و متنفذان جامعه در ایجاد صلح و سازش

وی به ضرورت استفاده دستگاه قضایی از ظرفیت مردمی، ریش سفیدان و متنفذان جامعه در ایجاد صلح و سازش گفت: به عنوان یک برادر کوچک و عضوی خدمتگزار از دستگاه قضایی به مسئولان قضایی توصیه می‌کنم، از زندان‌ها مستمراً بازدید کنند، شاید افرادی مشابه آن زندانی همدانی باشند که استحقاق عفو و بخشش دارند آن‌ها را شناسایی و در چارچوب قانون کمک کنند.

حجت الاسلام و المسلمین رحیمی در پایان گفت: نگاه رئیس قوه قضاییه این است که فرهنگ تخفیف مجازات و عفو گسترش یابد و چتر حمایتی عفو را تا جایی که امکان دارد، بگسترانیم تا افراد بیشتری از آن استفاده کنند.

منبع: میزان