غلبه مسائل فرهنگی بر موضوعات اقتصادی، زمینه رشد ازدواج در 2 سال اخیر را فراهم کرد

به گزارش خبرگزاری تسنیم، نهمین قسمت از برنامه «ایران شهر» با اجرای سیدحسین حسینی و تهیه‌کنندگی سیداحمد حجازی از شبکه افق سیما پخش شد. نیما بردیافر کارشناس مسائل اجتماعی و ازدواج مهمان این قسمت از برنامه بود.

او در مقدمه سخنان خود گزارش آماری از وضعیت ازدواج در کشور ارائه کرد و گفت: در سال 1400، 556 هزار و 727 ازدواج اتفاق افتاده است. این عدد نسبت به سال قبل، حدود 12 هزار و 200 نفر افزایش داشته است. در حقیقت 2.2 درصد افزایش نرخ ازدواج را داشتیم. این ارقام بیانگر آن است که در سال 1400، به ازای هر هزار نفر، 6.9 ازدواج داشتیم، در حالی که این رقم در سال 1399، 6.8 بوده است. این افزایش می‌تواند امیدوارکننده باشد.

وی اضافه کرد: در سال 1399، نرخ ازدواج به ازای هر هزار نفر، 9.8 بود، در سال 1393 به 9.3 رسید و در سال 1394 به 8.6 رسید. این روند کاهشی ادامه داشت تا اینکه در سال 1398، این رقم به 6.5 رسید. خوشبختانه در سال 1399 و 1400 افزایش داشتیم. یکی از تحلیل‌هایی که بر این موضوع می‌شود این است که در این دو سال به دلیل همه‌گیری کرونا، امکان برپایی ازدواج ساده بیشتر فراهم بوده و رقم ازدواج افزایش داشته است. با این حال از آنجا که پژوهش‌های دقیقی در این حوزه انجام نشده است، نمی‌توان اظهارنظر دقیقی کرد، چرا که عوامل جمعیتی نیز دخیل است.

او درباره متوسط سن ازدواج در کشور گفت: از سال 1375، متوسط سن ازدواج افزایشی بوده و به طور مداوم این عدد افزایش داشته است. در سال 1375، متوسط سن ازدواج برای آقایان 25.2 سال و برای خانم‌ها 21.9 بوده، اما در سال 1398 این عدد برای آقایان به 29.7 و برای خانم‌ها به 24.8 رسیده است، اما در سال 1399 و 1400 این رقم‌ها کاهش داشته است، بدین صورت که متوسط سن ازدواج در آقایان در سال 1399 به 27.7 رسیده و در سال 1400 به 27.9 رسیده است. به صورت کلی می‌توان گفت در دو سال اخیر میانگین سن ازدواج تا حدی کاهش پیدا کرده و میزان آنان نیز افزایش محسوسی داشته است.

بردیافر با اشاره به سن تجرد قطعی که از سوی برخی از تحلیلگران مطرح می‌شود، گفت: درباره سن تجرد قطعی تعریف‌های مختلفی وجود دارد، حتی برخی از جامعه‌شناسان، باوری به این موضوع ندارند، اما از آنجا که موضوع باروری مطرح می‌شود، سن 40 تا 45 سال را برای خانم‌ها مطرح می‌کنند. انفجار جمعیتی در سال 1360 و پس از آن سیاست‌های کنترل جمعیت در سال 1370 باعث شد که براساس اختلاف سنی 4 سال بین آقا و خانم، در برهه‌ای از زمان پدیده «مضیقه مرد» ایجاد شود، اما پیش‌بینی می‌شود که به زودی با «مضیفه زن» روبه‌رو شویم.

این کارشناس مسائل اجتماعی در پاسخ به سوالی درباره اینکه چرا ازدواج کم شده است، گفت: مشکلات اقتصادی یکی از موضوعاتی است که درباره مقوله ازدواج روی آن بسیار تاکید می‌شود. نظریه مهمی به نام «رکود تورمی» در این زمینه وجود دارد. این نظریه تاکید دارد که مردم در شرایط رونق‌یافته بیشتر ازدواج می‌کنند، در نقطه مقابل اگر تورم بالا رود و شرایط ابهام ایجاد شود، افراد کمتری ازدواج می‌کنند، چرا که میزان ابهامات نسبت به آینده در افراد بالا می‌رود. این موضوع باعث ایجاد ناامیدی و سرخوردگی در افراد می‌شود.

وی ادامه داد: با این حال، یافته‌ها نکات دیگری را نیز بازگو می‌کنند که نشان می‌دهد این نظریه لزوما تبیین‌گر نیست. برای مثال، در مطالعات بین ملتی می‌بینیم که رتبه اول نرخ ازدواج در اختیار کرانه باختری یا غزه است، رتبه دوم در اختیار فیجی است و کشورهای دیگری نظیر مصر، قزاقستان، تاجیسکتان، ازبکستان و... در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. این اتفاق در حالی است که کشورهایی با درآمد سرانه بالاتر نظیر قطر، کویت، فرانسه، آلمان، انگلستان، ژاپن، کروه جنوبی و سوئد در رتبه‌های پایین این رده‌بندی قرار می‌گیرند.

اتفاقا کشورمان نیز در رتبه‌های بالا در این رده‌بندی قرار می‌گیرد. بنابراین در سطح کلان و در مطالعات بین ملت‌ها می‌بینیم که نرخ ازدواج در کشورهای توسعه‌یافته کمتر است. این موضوع در داخل کشور و در مطالعه بین استانی نیز دیده می‌شود. برای مثال استان‌های کمتر برخوردار در رتبه‌های بالاتری نسبت به دیگر استان‌ها قرار می‌گیرند و چه‌بسا نرخ ازدوج در آنها بالاتر از میانگین کشوری است. در سطح فردی نیز می‌بینیم که افراد از طبقات اقتصادی پایین‌تر بیشتر به خانواده پایبند هستند.

بردیافر در بخش پایانی سخنان خود گفت: به نظرم باید موضوعات فرهنگی را هم مورد بررسی قرار داد؛ برای مثال اشاره شد که در دوران کرونا به دلیل آنکه تشریفات و تجملات پایین آمد، افراد بیشتری توانستند ازدواج کنند. در حقیقت در این دوران موضوعات فرهنگی بر مسائل اقتصادی غلبه پیدا کرد و شاهد نتایج آن بودیم.