فرصت تبلیغ دینی و فرهنگی عبور زائران آذربایجان از مرز ایران
شیعیان جمهوری آذربایجان برای زیارت عتبات عالیات از مرزهای کشور ما عبور می‌کنند. این اتفاق، فرصتی برای فعالیت‌های تبلیغی و فرهنگی به حساب می‌آید.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مراسم اربعین بزرگ‌ترین تجمع معنوی در جهان است. صدها هزار نفر از ساکنان کشورهای مختلف جهان با سعی و تلاش در پی آن هستند که خود را به کربلا برسانند تا مرقد مطهر امام حسین (ع) را زیارت کنند و در مراسم مقدس اربعین حاضر شوند.
البته که شرایط برای کسانی که راهی این سفر معنوی می‌شوند کمی متفاوت است و کار برای شیعیان برخی کشورها سخت‌تر و مشکلاتشان به‌مراتب بیشتر از سایرین است؛ از جمله شیعیان جمهوری آذربایجان.
شرایط خاص شیعیان در جمهوری آذربایجان
در این باره برهان حشمتی، پژوهشگر مسائل جمهوری آذربایجان، می‌گوید: «محدودیت‌ها و محرومیت‌هایی که در دهه‌های اخیر نسبت به مردم شیعه در جمهوری آذربایجان وارد شده قابل توجه است. به طوری که بیشتر این محدودیت‌ها در زمینه رسمی و دولتی بوده که برای شیعیان که جمعیت زیادی از آذربایجان را تشکیل می‌دهند، بسیار سخت بوده. در نتیجه این آزارها تعداد قابل توجهی از دانشمندان و چهره‌های دینی در کنار جوانان شیعه به شهادت رسیده یا دستگیر شدند.»
او تصریح می‌کند: «در سیاست چندفرهنگ‌گرایی و آزادی اعتقادات، تنها گروهی که از آن بهره‌مند می‌شود، جریان‌های غیر اسلامی هستند. مثلاً در جمهوری آذربایجان، یهودیان از آزادی کامل برخوردارند و به راحتی می‌توانند تجمعات نمایشی و آیینی خود را برگزار کنند. این در حالی است که مسلمانان اجازه برگزاری هیچ‌گونه مراسم گسترده‌ای را جز در داخل مساجد ندارند و در صورت برگزاری چنین تجمعاتی با برخورد پلیس مواجه خواهند شد.»
این محقق اجتماعی و دینی در ادامه به خستگی‌ناپذیر بودن شیعیان جمهوری آذربایجان در احیای سنت‌های شیعی اشاره می‌کند: «مردم در کشور جمهوری آذربایجان در این مبارزه خستگی‌ناپذیر قرار دارند و با وجود تمامی مشکلاتی که برایشان به وجود می‌آید، در ایام ماه محرم و رمضان و دیگر مناسبت‌های مذهبی حضور فعالی دارند. آن‌ها هرگز از حرکت در مسیر احیای اسلام اصیل دست نمی‌کشند و همواره روش‌های جدیدی برای مقابله با حاکمان ظالم و دشمن دین به کار می‌برند. یکی از بزرگ‌ترین جلوه‌های این تلاش و مقاومت را می‌توان در حضور پرشور مردم شیعه آذربایجانی در مراسم اربعین دانست.»
"نهضت قرآنی بانوان" رسماً فعالیت خود را آغاز کرداز بیله‌سوار تا کربلا
هر ساله در آستانه برگزاری مراسم پیاده‌روی اربعین، ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر تمام تلاش خود را به کار می‌برد تا سهمی در برپایی باشکوه‌تر و بهتر این مراسم داشته باشد. یکی از بهترین و مهم‌ترین جلوه‌های این موضوع فعالیت‌هایی است که در مرزهای ورودی به ایران انجام می‌شود. نمونه‌ای از مهم‌ترین فعالیت‌های صورت‌گرفته در این زمینه، ایجاد موکب‌هایی در مرزهای ورودی به کشور ایران برای خدمت به زوار خارجی است.
یکی از همین مرزها، بیله‌سوار، مرز میان کشور ایران و آذربایجان است. حجت‌الاسلام محمدجواد قربانی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی بیله‌سوار می‌گوید: «زائرانی که آذربایجان می‌آیند و می‌خواهند از مرز بیله‌سوار خود را به کربلا برسانند، تا آماده شدن وسایل نقلیه برای انتقال تا مرز تمرچین، چند ساعت معطل می‌مانند. به همین خاطر با ایجاد موکب به خدمت‌رسانی به این زوار حسینی در مرز بیله‌سوار مشغول شدیم. موکب‌هایی که با کمک‌های مردمی اداره می‌شوند.»
این مقام مسئول در سازمان تبلیغات اسلامی در ادامه درباره خدماتی که این موکب‌ها ارائه می‌دهند، توضیح می‌دهد: «زوار آذربایجانی می‌توانند در موکب‌های دایر شده استراحت کنند و از غذاهایی که در همان محل توزیع می‌شود استفاده کنند. در این فاصله بسته‌های فرهنگی که از قبل توسط مبلغین آماده شده در اختیار این زوار قرار می‌گیرد. حضور مداحان مطرح کشور آذربایجان در کنار مداحان ایرانی در این موکب‌ها و برگزاری مراسم عزاداری، فضای بسیار شورانگیزی را برای حاضرین ایجاد کرده است.»
درست است که کمک به برگزاری بهتر و باشکوه‌تر مراسم اربعین حسینی اعتقاد قلبی و دینی مردم ایران است و بدون چشم داشت و عاشقانه صورت می‌گیرد، اما این را باید در نظر داشت که این موضوع به تقویت و افزایش قدرت ایران در منطقه و جهان نیز کمک می‌کند. البته که اربعین حسینی خارج از بحث‌های سیاسی و یا حتی فرهنگی برای کشور ایران، می‌تواند منافع اقتصادی نیز داشته باشد.
قربانی در این باره می‌گوید: «زوار خارجی که از طریق مرزهای ایران راهی کربلا می‌شوند علاوه بر انتقال تجربیات خود در خصوص سفر به ایران می‌توانند منبع خوب ارزآوری و جذب سرمایه باشند. در مناطق مرزی این موضوع در بهبود وضعیت اقتصادی و تجاری نقش به سزایی دارد.»
ارتباط ایران با سایر کشورهای منطقه همواره مورد توجه کشورهای غربی و بسیاری از کشورهای دیگر بوده و هست و تلاش شده این روابط محدود شود. یکی از بهترین زمان‌ها برای تقویت این رابطه مراسم اربعین است که بسیاری از شیعیان، برای رسیدن به کربلا عبور از مرزهای ایران را تجربه می‌کنند. از جمله شیعیان جمهوری آذربایجان. یکی از کشورهایی که همواره زیر نظر اسرائیل بوده و هست و وقتی پای به خطر افتادن منافع غرب و اسرائیل به وسط آمده، موضوع کمی پیچیده‌تر هم شده است. باید دید در آینده چه اتفاقاتی رخ می‌دهد و روابط ایران و جمهوری آذربایجان به چه سمت‌وسویی خواهد رفت.