فرهادی نه برای پول فیلم می‌سازد و نه برای سیاه‌نمایی

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در ادامه سلسله نشست‌هایی که امور بین‌الملل دانشکده الهیات دانشگاه تهران با حضور اندیشمندان خارجی برگزار می‌کند، این بار، نوئل کرول، فیلسوف آمریکایی، روزنامه‌نگار و نظریه‌پرداز هنر و سینما، مهمان نشست «فلسفه هنر» بود.

در بخشی از این نشست پرسش و پاسخ که به صورت مجازی برگزار می‌شد، نوئل کرول تاکید کرد: «هر اثر هنری واجد مقصودی ذاتی است یا واجد مجموعه‌ای از مقاصد ذاتی است که توسط چیدمان صحیح فرم هایی که تامین آن مقاصد را تضمین می‌کند، محقق می‌شود؛ یعنی مقاصدی که ابژه را در مقام اثری هنری که هست، شکل می‌دهد. یک نمونه سینمایی را بیان می‌کنم. هدف یک فیلم چیست؟ یک نفر ممکن است بگوید هدف یک فیلم این است که پول زیادی درآورد. این حرف صحیح است. اما این مقصود سرشتی آن فیلم در مقام یک اثر هنری نیست. مقصود ذاتی آن فیلم در مقام یک اثر هنری شاید تبیین برخی مسائل اجتماعی روز باشد، مانند فیلم تازه فرهادی، یعنی «قهرمان». مطمئنم فرهادی دوست دارد با فیلمش پول هم در بیاورد؛ اما این مقصود ذاتی فیلم نیست و آن چیزی نیست که این فیلم را تبدیل به اثری هنری که هست، می‌کند.»

این فیلسوف در پاسخ به پرسشی درباره توجه بیش از حد جشنواره‌های جهانی به مسائل و مصائب اجتماعی مطرح شده در فیلم‌های ایرانی گفت: «من معتقد نیستم که آثار سینمای ایران که جذابیت بین‌المللی دارند، علاقه‌مند به نمایش دادن ناکارآمدی‌های کشورشان هستند. به نظر من این آثار در مقام آثار هنری که هستند، جالب‌اند. مثلاً فیلم «جدایی» فرهادی نشان می‌دهد چگونه افراد در موقعیت‌های اجتماعی گیر می‌کنند که رها شدن‌شان از آن موقعیت‌ها تقریباً ناممکن است تا جایی که به نظر می‌رسد سر هر پیچ، یک نوع مشکل یا تبعاتی اخلاقی قرار دارد که باید با آن مواجه شد و آن مشکل تقریباً حل نشدنی به نظر می‌رسد. این چیزی است که به نظرم هیچکس خارج از ایران، مثلاً در جشنواره کَن، نیست که آن را به عنوان مشکلی برای همه انسان‌ها به رسمیت نشناسد و مشکلی است که فرهادی قادر است با داستان‌پردازی و به کارگیری ساختار سینمایی به نمایش درآورد.»

5757