قیمت نجومی زعفران در سال جدید / بازار دلالان داغ شد
بررسی‌ها نشان می‌دهد که به دلیل آب‌وهوای نامناسب، خشکسالی و احتکار این محصول توسط برخی تجار، تولید زعفران کاهش داشته است. هرچند صادرات زعفران در برخی ماه‌ها نوسان داشته، اما با وجود کاهش تولید، سال گذشته صادرات این محصول روند افزایشی داشته است. در نتیجه، قیمت زعفران نسبت به سال گذشته افزایش قابل توجهی داشته است.
زعفران یکی از محصولات صادراتی مهم در ایران است و دولت هر ساله سود قابل توجهی از صادرات آن به دست می‌آورد. بر اساس گفته‌های سید روح‌الله لطیفی، مدیرکل دفتر مطالعه، پایش و توسعه بازار سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، در سال 1402 حدود 221 تن زعفران ایرانی به 55 کشور جهان صادر شده است. ارزش صادراتی اظهاری این میزان زعفران، 207 میلیون و 786 هزار و 281 دلار بوده است.
سال گذشته، 55 کشور از ایران زعفران وارد کردند. امارات متحده عربی با خرید 67 هزار و 120 کیلو‌گرم، در صدر وارد‌کنندگان زعفران از ایران قرار دارد. چین، اسپانیا و افغانستان در رتبه‌های بعدی بیشترین وارد‌کننده زعفران از ایران قرار دارند.
قیمت زعفران در سال جدید
به‌رغم افزایش صادرات، در سال جدید قیمت زعفران به نسبت گذشته افزایش چشمگیری داشته است. روند تولید این محصول در سال گذشته، کاهشی بود. عواملی نظیر آب‌وهوای نامناسب، خشکسالی و احتکار در کاهش تولید محصول نقش داشته‌اند.
علی حسینی، عضو شورای ملی زعفران درباره افزایش قیمت زعفران نسبت به سال گذشته گفت: قیمت زعفران به نسبت سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است. چراکه قیمت زعفران در سال گذشته بین 38 میلیون تومان تا 42 میلیون تومان متغیر بوده است. درحالی که زعفران امسال حدود 100 میلیون تومان به فروش می‌رسد.
چه عواملی بر کاهش تولید زعفران نقش داشتند؟
حسینی درباره وضعبت تولید اظهار کرد: تا زمان برداشت زعفران امسال، پنج ماه باقی مانده است. اما روند تولید زعفران در سال گذشته کاهشی بود. عواملی نظیر آب‌وهوای نامناسب، خشکسالی و احتکار برخی تاجران در کاهش تولید این محصول تأثیر‌گذار بوده است.
این فعال بخش خصوصی درباره صادرات این محصول توضیح داد: سال گذشته صادرات این محصول، در برخی ماه‌ها افزایشی و در برخی ماه‌ها کاهشی بوده است. ولی درکل، صادرات در سال گذشته روند افزایشی داشته است.
وی درباره صادرکنندگان این محصول به سایر کشور‌ها عنوان کرد: اغلب افرادی که سال گذشته به صادرات زعفران پرداختند، اشخاص غیرمرتبط با این حوزه بودند. زیرا این صادرکنندگان معمولا به دلیل منتقل کردن سرمایه، واردات کالا، احتیاج داشتن به ارز و... اقدام به صادرات این محصول کردند.
او درباره میزان صادرات صادرکنندگان مرتبط به این حوزه یادآور شد: روند فروش صادرکنندگان اصلی این محصول در سال گذشته کاهشی بود. اما صادرات افراد غیرمرتبط دراین زمینه، افزایش داشت. عمده صادرات این محصول توسط افراد غیرمرتبط با این حوزه صورت گرفته است.
سهم ناچیز ایران از صادرات زعفران
حسینی درباره کشور‌هایی که بیشترین واردات زعفران را از ایران دارند، توضیح داد: امارات متحده عربی، افغانستان، اسپانیا و چین بیشترین واردات زعفران را از ایران انجام می‌دهند. کشوری مانند اسپانیا که سهم بزرگی از صادرات زعفران در بازار‌های جهانی دارد، مجبور به خرید زعفران از ایران و صادرات مجدد آن به کشور‌های دیگر است. با این حال ایران فقط توسعه صادرات با قیمت نازل و سودآوری کم داشته است.
او درباره صادرات واقعی خاطرنشان کرد: صادرات واقعی یعنی، ایران به جای 65 کشور به 165 کشور صادرات داشته باشد و ارزش واقعی پول به کشور برگردانده شود.
عضو شورای ملی زعفران در پاسخ به این پرسش که افغانستان و اسپانیا، زعفران ایران را خریداری می‌کنند و با برند تجاری خود به سایر کشور‌ها صادر می‌کنند، چرا دولت خود این برند‌سازی را انجام نمی‌دهد؟ توضیح داد: یکی از عوامل تأثیر‌گذار در این زمینه، عدم برنامه‌ریزی مناسب از سوی دولت است. چون دولت باید از صادر‌کننده و تولید‌کننده حمایت کند و بداند این حمایت منجر به رشد مناطق روستایی و کمتر برخوردار می‌شود. اگر دولت به این موضوع توجه داشته باشد بسیاری از مشکلات حل می‌شود.
وی درباره چالش‌های صادرات زعفران تشریح کرد: چالش عمده این موضوع، کنارکشیدن دولت از بحث صادرات و تولید زعفران و بحث مشکلات ارزی است. دولت باید به صورت جدی درتولید و صادرات ورود کند. دررابطه با مشکلات ارزی هم، صادر‌کننده موظف است، ارز محصولاتی که صادر می‌کند را به قیمت 43 هزار تومان در اختیار دولت قرار دهد.
او درباره اقدامات دولت برای خرید زعفران از کشاورزان تصریح کرد: دولت برای خریدن زعفران از کشاورزان اقدام کرده است. ولی دولت زعفران را به قیمت 43 میلیون و 500 هزار تومان از کشاورزان می‌خرد ولی حدود 100 میلیون تومان می‌فروشد. این نرخ عملأ سودی برای کشاورز ندارد.
راهکار‌هایی برای افزایش تولید و صادرات
حسینی درباره راهکار‌های افزایش تولید و صادرات پیشنهاد کرد: آموزش صحیح و به‌موقع کشاورزان امری مهم در این زمینه تلقی می‌شود. حتی یکی از وظایف وزارت جهاد کشاورزی هم آموزش درست و به‌موقع به کشاورزان است که متأسفانه ورود دولت در این حیطه کمرنگ بوده است. درباره صادرات هم دولت باید با شناسایی مشکلات، آنها را حل کند.
بر اساس این گزارش، دولت می‌تواند با برنامه‌ریزی مناسب، حمایت از تولید‌کننده و صادر‌کننده داخلی و همین‌طور تلاش برای آموزش دادن کشاورزان، هم تولید و هم صادرات این محصول را افزایش دهد و چالش‌های تولید و صادرات این محصول را از میان بردارد.