لزوم اصلاح سازوکار‌ها برای مقابله مؤثر با کار کودک / تأکید بر هم‌افزایی و انسجام نهادی
باشگاه خبرنگاران جوان؛ الهام قبادی - سید علی کاظمی، دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک، امروز در نشست کارزار «نه به کار کودک» که با هدف هم‌اندیشی درباره مسائل کودکان کار و فرهنگ‌سازی در این زمینه برگزار شد با اشاره به نقش سازمان بهزیستی در حمایت از کودکان و نوجوانان گفت: این سازمان با اجرای قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، اقدامات گسترده‌ای در زمینه حمایت از کودکان انجام داده و در جلسات و کارگاه‌های تخصصی با همکاری کارشناسان و نهاد‌های مرتبط، چارچوب‌های حمایتی مناسبی تدوین کرده است.
وی افزود: بر اساس استاندارد‌های بین‌المللی و قوانین داخلی، فعالیت‌های هنری مانند موسیقی، تئاتر و برنامه‌های خاص هنری برای کودکان بالای 13 سال مجاز است. همچنین فعالیت‌های فناوری از جمله برنامه‌نویسی و استریمری نیز در صورتی که سلامت و امنیت کودک حفظ شود، مجاز تلقی می‌شود. فعالیت‌های داوطلبانه، تربیتی و آموزشی نیز مورد تاکید قرار دارد.
کاظمی در ادامه هشدار داد: هیچ کودکی نباید در فعالیت‌های غیرقانونی، زیان‌آور یا مخاطره‌آمیز به کار گرفته شود. کار کودکان در فعالیت‌هایی که برای بزرگسالان قانونی است، منوط به شرایط و مقررات خاص بوده و قانون‌گذار با جدیت از حقوق کودکان حمایت می‌کند.
وی با اشاره به وجود قوانین حمایتی، تصریح کرد: قوانین متعددی از جمله قانون کار، مقررات نظامی و الحاقیه‌های کنوانسیون‌های بین‌المللی، چارچوب‌های حقوقی محکمی برای حمایت از کودکان فراهم کرده‌اند. سازمان بهزیستی نیز با شناسایی فعال کودکان در معرض خطر و انجام اقدامات پیش‌دستانه، به دنبال ایجاد محیطی امن و سالم برای رشد کودکان است.
کاظمی درباره چالش‌های موجود گفت: با وجود تصویب آیین‌نامه اجرایی ماده 6 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان و الحاق بند 18 ماده 1 در مهرماه 1401 که برای نخستین بار تعریفی روشن از «کودک کار» ارائه کرده است، هنوز در اجرا مشکلات جدی وجود دارد.
وی ادامه داد: کارشناسان از جمله دکتر جباری، نبود سازوکار‌های کارآمد و منسجم برای ارائه خدمات عمومی و مقابله با آسیب‌های اجتماعی را از مشکلات اصلی می‌دانند. علی‌رغم وجود قوانین، هنوز کودکان در خیابان‌ها و مراکز کاری حضور دارند در حالی که باید در مدارس مشغول تحصیل باشند.
کاظمی با بیان اینکه قانون برنامه هفتم توسعه نظام حمایتی چندلایه‌ای را پیش‌بینی کرده است، خاطرنشان کرد: با وجود این، برخی کودکان همچنان از آموزش و شرایط کودکی سالم محرومند که نیازمند بازنگری و اصلاح سیاست‌ها و سازوکار‌ها است.
وی درباره کارزار مقابله با کار کودک گفت: این کارزار با هدف جلب توجه عمومی و نهادی به موضوع کار کودک، زمینه‌ساز انسجام و همدلی میان دستگاه‌های مسئول است. هرچند نظرات مختلفی در جلسات مطرح شده، اما راهکار‌های عملیاتی هنوز به اندازه کافی مشخص و استاندارد نیست.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک، یکی از مشکلات را نبود آمار دقیق دانست و گفت: برخی گزارش‌ها تعداد کودکان خیابانی در تهران را تا 100 هزار نفر اعلام می‌کنند، اما اقدام مشترک بهزیستی، دادستانی، شهرداری و سازمان‌های مردم‌نهاد فقط 4200 کودک را شناسایی کرده‌اند که این اختلاف آماری نشان‌دهنده ضعف در نظام پایش است.
وی همچنین از همکاری شش مؤسسه مردم‌نهاد با بهزیستی برای طراحی مدل‌های حمایت مالی از خانواده‌های کودکان خبر داد که می‌تواند به کاهش کار کودک کمک کند.
کاظمی در پایان تأکید کرد: شناخت دقیق وضعیت‌های مختلف کودکان، تفاوت‌های فردی و ریشه‌های پدیده کار کودک، پیش‌نیاز تدوین سیاست‌های مؤثرتر است. کارزار «نه به کار کودک» گامی مهم در تقویت نگاه انسانی و تخصصی به این موضوع است و امیدواریم با ادامه این اقدامات، دیگر شاهد حضور کودکان در خیابان‌ها نباشیم و آنها را در مدرسه و در حال رشد ببینیم.