لزوم ایجاد ارزش افزوده LPG در پتروشیمی ها

یکی از اقداماتی که می تواند منجر به ایجاد ارزش افزوده بیشتر برای LPG در شرایط تحریمی و پرهیز از سوزاندن در خط لوله سراسری شود، تخصیص آن به عنوان خوراک واحدهای پتروشیمی است.

به گزارش خبرنگار مهر، یکی از فراورده‌های پالایشی و در برخی موارد پتروشیمی‌های کشور ال. پی. جی یا همان گاز مایع است که میزان تولید آن در حال حاضر حدود 8 میلیون تن در سال است. بررسی‌ها نشان می‌دهد عمده مصرف این فرآورده با ارزش، در بخش خانگی در نقاطی از کشور انجام می‌شود که گازرسانی به صورت خط لوله هنوز انجام نشده یا به دلیل صعب العبوری امکان احداث خط لوله برای آن وجود ندارد. این در حالی است که از آبان ماه سال گذشته که شاهد بازگشت سهمیه بندی بنزین بودیم، میزان مصرف ال پی جی در خودروها نیز افزایش بیشتری یافت. به گفته کارشناسان هر چند ال پی جی یک فرآورده پالایشی با ارزش به شمار می‌رود، اما با توجه به اینکه می‌تواند به عنوان خوراک واحدهای پتروشیمی استفاده شده و محصولات با ارزش بیشتری نسبت به خود ال پی جی تولید شود، در حقیقت در زمره تولیدات فرآورده‌های حلقه اول به شمار می‌رود که پتانسیل بالایی برای ایجاد ارزش افزوده چند هزار برابری دارد.

کاهش صادرات ال پی جی در پی تحریم ایران

در سال 96 میزان تولید ال. پی. جی کشور حدود 8.3 میلیون تن بود که از این میزان 5.5 میلیون تن آن به ارزش حدود 450 دلار در هر تن صادر شد و 2.3 میلیون تن نیز به مصرف خودروها رسید. در سال 97 با عملیاتی شدن تحریم‌های نفتی و گازی کشور، میزان صادرات این فرآورده با ارزش کاهش داشت. با کاهش صادرات و با توجه به اینکه ال. پی. جی همراه تولیدات پالایشگاه‌های گازی تولید می‌شود، ایران علاوه بر عرضه در بورس چاره‌ای جز تزریق آن به خط لوله سراسری به منظور مصرف داخلی کشور نداشت. به عبارتی گازی که می‌تواند به عنوان خوراک واحدهای پتروشیمی زنجیره ارزش افزوده بالاتری ایجاد کند اما در خط لوله سراسری و حتی در برخی موارد در فلرها دود شد.

برآوردهای انجام شده نشان می‌دهد که میزان LPG سوزانده شده در سال 97 حدود 1 میلیون تن به ارزش حدود 500 میلیون دلار بوده است. از سویی دیگر شاهد تخفیف‌هایی برای متقاضیان صادراتی آن بودیم. به همین دلیل نیاز است جهت کاهش اثربخشی تحریم‌ها و جلوگیری از خام فروشی، روش‌های مصرف بلند مدت LPG در کشور مورد بررسی قرار گیرد.

قیمت بالای ال پی جی علت بی میلی مصرف

یکی از روش‌های مصرف بلندمدت این محصول، استفاده از آن به‌عنوان خوراک صنایع پتروشیمی در واحدهای الفین است. با استفاده از این راهکار، علاوه بر جلوگیری از خام فروشی و تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، ظرفیت تولید محصول اتی نظیر پروپیلن که با کمبود آن در کشور مواجه هستیم، افزایش می‌یابد.

تا کنون یکی از دلایل اصلی مصرف پایین LPG کشور به عنوان خوراک صنایع پتروشیمی، قیمت بالای این محصول نسبت به خوراک گاز اتان بوده است. ازآنجاکه خوراک اتان از دو مزیت قیمت مناسب و در دسترس بودن برای مصرف در واحدهای پتروشیمی برخوردار است، مصرف LPG را تحت تأثیر قرار داده است.

با توجه به آمار 8.3 میلیون تنی تولید LPG کشور در سال 1397 و همچنین با توجه به بهره‌برداری از فازهای پارس جنوبی، پالایشگاه بیدبلند و پتروشیمی بوشهر، ظرفیت تولید کشور افزایش می‌یابد.

از سویی دیگر با توجه به اعمال تحریم‌ها علیه کشورمان، نیاز است مصرف LPG در داخل، مانند بسیاری از کشورهای دنیا و منطقه، به‌صورت بلندمدت مدنظر قرار گیرد. درحال‌حاضر حدود 30 درصد از مصرف LPG کشور، مربوط به سوخت خانگی و حمل‌ونقل است که این رقم در بسیاری از کشورهای تولیدکننده LPG مانند عربستان، بسیار ناچیز است و سهم بالای مصرف LPG، مربوط به استفاده به‌عنوان خوراک صنایع پتروشیمی است.

تخفیف برای ایجاد ارزش افزوده بیشتر

به گفته کارشناسان دلیل اصلی توسعه نیافتن فرآیند تولید مستقیم پروپیلن از پروپان (PDH)، اقتصاد ضعیف این فرآیند نسبت به طرح‌های با خوراک گاز نظیر متانول است به این منظور کارشناسان پیشنهاد می‌کنند جهت بهبود شاخص‌های اقتصادی طرح‌ها با خوراک LPG، نیاز است خوراک LPG به صورت تخفیف دار عرضه شود. این سیاست گذاری سبب افزایش نرخ بازده داخلی این گونه طرح‌ها در جهت افزایش سرمایه گذاری در زنجیره‌های پتروشیمی‌های باخوراک LPG می‌شود.

LPG که در حال حاضر محصول رو دست مانده پتروشیمی پارس و پالایشگاه‌های پارس جنوبی است، می‌تواند به عنوان خوراک صنایع پتروشیمی همچون جم باشد که با افزایش سهم خوراک LPG به عنوان خوراک واحدهای کراکر، علاوه بر جلوگیری از سوزاندن LPG سبب افزایش تولید محصولاتی با ارزش همچون پروپیلن و بوتادین شود که کاربردهای مختلفی از جمله نساجی، پزشکی و... دارد.

متأسفانه وزارت نفت علاوه بر اینکه مقابل ورود رسمی و ایمن ال پی جی به سبد سوخت خودرو مقاومت می‌کند، حمایت چندانی از متنوع سازی مصارف LPG با هدف توسعه زنجیره ارزش افزوده ندارد و ترجیح می‌دهد به خام فروشی این محصول بپردازد.