لزوم مراقبت از «بی‌قراری مفهومی» در مفاهیم گفتمان انقلاب اسلامی

حضور با شکوه مردم در 22بهمن نشان می‌دهد که مردم انقلاب را می‌خواهند در عین حال انتقاد هم دارند. انتقادشان به چیست؟ آیا مردم نسبت به اصل نظام، یعنی «انقلاب اسلامی» انتقاد دارند یا نسبت به «جمهوری اسلامی» منتقدند؟ یک فرقی بین این دو وجود دارد. مردم از اصل انقلاب ناراحت نیستند چون می دانند که هیچ انقلابی در دنیا اتفاق نیافتاده ونخواهد افتاد که مثل انقلاب اسلامی باشد. انقلابی با رهبری حکیم، انقلابی مدعی مکتب اهل بیت (ع) ودنبال شعارهای اصیل و ایده های سالم. مردم هم نسبت به انقلاب اسلامی مشکلی ندارند مردم ممکن است با ساختار موجود مشکل داشته باشند؛ ساختاری که باید مشکل اقتصادی، سیاسی، اخلاقی، رفتاری و زندگی مردم را حل کند. لذا راهپیمایی وفاداری مردم را به انقلاب نشان داد. در جلسات گذشته شاخصه‌های «اسلام ناب» به عنوان نقطه کانونی و دال مرکزی «گفتمان انقلاب اسلامی» و دال‌های شناور آن ازقبیل «آزادی»، «عدالت»، «اخلاق»، «معنویت»، «عزت»، «تقوای سیاسی»، «عقلانیت»، «انتظار»، نقش «مفصل‌بندی مفاهیم و دال‌های شناور»، «فراگفتمانی بودن اندیشه انقلاب» و مفصل بندی آن، موضوع «مفصل شکن‌ها» و «غیریت سازی» در گفتمان انقلاب اسلامی و موضوع «هژمونی» یا قدرت‌مند شدن گفتمان گفت‌وگو کردیم و در این جلسه درباره مفهوم «وَقته یا بی‌قراری مفهومی» در گفتمان انقلاب اسلامی بحث می‌کنیم. «وَقته یا بیقراری» یعنی اینکه آیا دال‌های شناور ومفاهیم اساسی که بخشی از آن را بحث کردیم، دائمی هستند؟ یعنی عناصر انقلاب اسلامی مثل: استقلال، آزادی، معنویت، عدالت، علم و مجموعه عناصری که عرض کردیم، آیا این عناصر تضمین شده قطعی هستند؟ و دیگر پیش نخواهد آمد که جمهوری اسلامی یا انقلاب اسلامی استقلالش را از دست بدهد، معنویتش برود، اخلاقش زائل شود، سبک زندگی اسلامی و دینی اش از بین برود یا دیگر مفاهیمش را از دست بدهد؟ باید بدانیم که عناصر مفهومی انقلاب دائمی نیستند، باید دائم مراقب بود که دستکاری نشوند، تا زمانی که پشتش هستیم تثبت می شوند و اگر به آنها توجه نداشته باشیم دستکاری می شوند، متزلزل می‌شوند یا اصطلاحاً می‌گویند «بیقرار» می‌شوند. عدالت در گفتمان انقلاب اسلامی یک طرفداران ویک جایگاهی دارد، آیا تضمین شده است که عدالت در گفتمان انقلاب اسلامی لنگر بیاندازد و بماند و در همین جا معنا پیدا کند؟ نه اینطور نیست که ثابت باشد، هر لحظه ممکن است گفتمان رقیب و غیریت هایی که برای انقلاب وجود دارد این را به سمت خود بکشانند، توخالی شود، محتوایش از بین برود، یعنی یک زمانی بگذرد مردم بگویند این شعار عدالت که این همه مطرح می کنند هیچ محتوایی ندارد، این کجا بناست پیاده شود؟ ما چیزی به اسم عدالت نداریم. یا در مورد آزادی، یا معنویت یا.... هم همینطورشود. بنابراین می گویند گفتمان ها همیشه بیقرارند، همیشه ناثباتند، همیشه می توانند متزلزل شوند، البته می‌توانند نشوند اما این خصلت در درونشان هست که ثبات دائمی ندارند و نمی‌توانیم بگوییم همیشه هستند. طرفداران گفتمان پا را بالاتر هم می گذارند و می‌گویند گفتمان حاکم بر همه دنیا و نظام بین‌الملل هم ثبات ندارد، شما مگر در کل دنیا ثباتی می‌بینید؟ دنیا دائماً در حال چرخش و تحول و در حال دگرگونی است. لذا وظیفه وفاداران به انقلاب اسلامی این است که مفاهیم کلیدی انقلاب را تثبیت کنند. گفتمان انقلاب اسلامی یک تفاوتی با بقیه گفتمان‌ها دارد چون پشتوانه ای به نام «فراگفتمانی» هم دارد یعنی از یک سری مفاهیم ماورایی، متافیزیکی و معنوی اشراب می‌شود، یعنی همین مردمی که 22بهمن می آیند، در ذهنشان مشکلات و گرفتاریهای اقتصادی را مرور می کنند علی‌رغم اینها دست زن و بچه‌شان را می گیرند می‌آیند راهپیمایی. در حقیقت این از یک جای دیگری هم اشراب می شود. یک وجدانی این را تحریک می‌کند و به او می گوید که وظیفه‌ات است باید بروی، باید مراقبت کنی، باید حفاظت کنی، این بخشی از هویت تو است. اینجاست که گفتمان انقلاب اسلامی یک معنای دیگری پیدا می کند. وقتی ما به مفاهیم اعتقادی و دینی و قرآنی مان وصل می‌شویم می‌بینیم ما یک سری پشتوانه‌های قوی داریم، وقتی قرآن می فرماید «الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا» کسانی که گفتند خدا و پای کارایستادند، خوب وقتی ایستادند «تتنزل علیهم الملائکه»، ملائکه به کمک‌شان می آیند. آن چیزی که در وجدان مردم و در دل مردم هست همان تزریقی است که من اسمش را «امداد الهی» می‌گذارم. ما نباید فکر کنیم که این مفاهیم و ارزش‌های انقلاب مثل استقلال، آزادی، عدالت، معنویت، اخلاق، سبک زندگی ومجموعه مفاهیم دیگر، تضمین شده است یا مُهر خدا پایش خورده، نه هیچ کدام تضمین شده نیست، کما اینکه امیرالمومنین (ع) را در مسجد به جرم بی عدالتی شهید کردند، آن هم در جامعه‌ای که می‌دیدند آن حضرت مظهرعدالت وبلکه همه عدالت است. اولین خصلتش این است که اگر مفاهیم گفتمان انقلاب اسلامی تضعیف شود آن چیزی که تحت عنوان هژمونی یا قدرت وسلطه در گفتمان بحث کردیم یعنی برتری و حس استعلایی «الاسلام یعلو و لا یعلی علیه»، آن برتری اسلام تضعیف می شود و مردم می گویند کجای اسلام برتر است؟ و مقایسه می کنند با دنیا، بعد شک ایجاد می‌شود و این بسیار خطرناک است. دومین ویژگی «بیقراری مفاهیم» این است که زمینه ای می شود برای تأمل و بازسازی اصل گفتمان. مثلا یک بی قراری مفهومی که باعث شد این آشوب‌های اخیر به وجود آمد، یک اثرش این است الان که ما توانستیم بر اوضاع مسلط شویم، باید برویم زخم را ترمیم کنیم بعد برویم بازسازی‌اش کنیم. لذا بازسازی یکی از نتایجی است که این بی‌قراری‌ها ایجاد می کنند برای جلوگیری از اینکه ما بیش از این متزلزل نشویم. سومین ویژگی این است وقتی این شبهات در مفاهیم ایجاد می‌شود یعنی شما در گفتمان آزادی عمل دارید. هم طرفداران انقلاب می‌فهمند ما آزادی عمل داریم هم ضد انقلاب فهمیده آزادی عمل دارد. لذا با همه امکاناتش برای مقابله با انقلاب به میدان می آید. بنابراین این آزادی عمل یک فرصت و ظرفیتی است که برای بازسازی و بازتولید مفاهیم ارزشی انقلاب اقدام کنیم. گفتمان رقیب امروز به همه حوزه‌ها هجوم آورده است. آن بحثی که قبلاً داشتیم تحت عنوان «جنگ راهبردها» حقیقتاً الان انجام شده، ما الان جنگ فیزیکی نداریم یا خیلی محدود است یا پیدا نیست. جنگ، جنگ راهبردهاست، یعنی افکار و دیدگاه ها، برنامه‌ریزیها وسیاست‌گذاری‌ها همه در میدان جنگ هستند. یکی از زیباترین صحنه‌هایش راهپیمایی22بهمن بود که مردم به صحنه آمدند، اما این یک صحنه است مردم می آیند در راهپیمایی پشتیبانی وحمایت وفاداریشان را نشان می دهند و درمرحله بعد مردم باید در سیستم تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی و سیاست گذاری و اداره و مدیریت حضورداشته باشند واز فشارها و مشکلات که بر مردم وارد می شود، کاسته شود. دراین جنگ راهبردی که الان به کارآمدی نظام هجوم سنگینی شده، نظام باید خودش نشان بدهدکه من کارآمد هستم، من می‌توانم زندگی مردم را بچرخانم، می‌توانم علی رغم ایستادگی در میدان‌های نبرد و جنگ راهبردها، اقتصاد و فرهنگ و اخلاق و رفتارو زندگی مردم و.... حل کنم، این کارآمدی را باید نشان بدهیم. الان به مفاهیم انقلاب مثل آزادی و عدالت و معنویت و استقلال و مجموعه مفاهیم انقلاب هجوم آورده شده، برخی از اینها از جای اصلی خود تکان خورده این را باید درستش کنیم، بیاییم به سمت بازسازی و جداً کار کنیم، کارهای واقعی، کارهای بسیجی، کارهای اقتصاد مقاومتی، مدیریت جهادی و تعبیرهای دیگری که مقام معظم رهبری داشتند و در این زمینه‌ها واقعاً باید ظرفیت کشور را بسیج کنیم. یکی از چیزهایی که بی‌قراری مفهومی ایجاد می‌کند بحث مشروعیت نظام است، پایگاه اجتماعی و معنوی نظام است، آن از چیزهایی است که اگر جایش بی قرار شود و تکان بخورد بسیار خطرناک است، نباید آن مشروعیتی دینی که امام راحل و همه بزرگان با چه زحمتی برای انقلاب ایجاد کردند متزلزل شود. باید مراقب این باشیم که مردم باید همیشه پای کار باشند چون همین مردمی که در22بهمن آمدند فردا باید برای انتخابات هم درصحنه باشند. برای مراقبت و جلوگیری از «بی‌قراری مفهومی» مفاهیم گفتمان انقلاب اسلامی، باید همه کسانی که مسئولیت دارند و همه ماها و همه جریان های اسلامی و همه علاقه‌مندان به انقلاب اسلامی دست به دست هم بدهیم و برغم همه این مشکلات و گرفتاری‌ها که وجود دارد، هر کسی در هر محدوده‌ای می‌تواند ذهنیت‌سازی کند، تلقی مثبت از انقلاب ایجاد کنیم، ذهنیت مثبت از اصل انقلاب و نظام و خدا و دین و امام را تقویت کنیم و این از وظایفی است که امروز به گردن همه ما است.