لیکن اسکلروز؛ اختلال التهابی پوست اندام تناسلی / علت، نشانه ها، پیشگری و درمان (+ عکس)

عصر ایران- لیکن اسکلروز یک اختلال التهابی است که بیشتر بر پوست نواحی اندام های تناسلی تاثیر می گذارد. این بیماری باعث تحریک، تغییرات پوستی، خارش و درد می شود و در زنان شایع تر است.

در این میان بانوانی که وارد دوران یائسگی شده و دخترانی که هنوز بالغ نشده اند بیشتر در معرض خطر هستند. هرچند تا به امروز هیچ درمانی قطعی و موثری برای لیکن اسکلروز کشف نشده است، اما درمان های کمکی می توانند علائم آزاردهنده را تا حدود زیادی تسکین دهند.

لازم به ذکر است تمامی نکاتی که در ادامه اشاره می شوند از طریق وب سایت کلینیک کلیولند قابل دسترسی هستند.

لیکن اسکلروز چیست؟

لیکن اسکلروزوس اختلالی است که می تواند روی پوست ناحیه بیرونی واژن، مقعد یا آلت تناسلی تاثیر بگذارد و باعث تغییر رنگ، نازک شدن، تحریک و خارش پوستی شود. معمولا در اثر خارش مداوم امکان ایجاد تاول و زخم نیز روی اندام تناسلی بیمار وجود دارد. گفتنی است که این علائم به ندرت در سایر قسمت های بدن تظاهر می یابند.

در مجموع لیکن اسکلروز درمان نشده می تواند منجر به زخم شود و رابطه جنسی، ادرار کردن یا اجابت مزاج را دشوار و دردناک کند. با وجود آن که ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی می توانند علائم را درمان کنند، ممکن است بیمار پس از درمان عود مجدد نشانه های بیماری را تجربه کند. از طرفی دیگر در صورت عدم درمان لیکن اسکلروز احتمال ابتلا به نوعی سرطان پوست به نام کارسینوم سلول سنگفرشی افزایش می یابد.

نرخ شیوع لیکن اسکلروز چقدر است؟

لیکن اسکلروز اختلالی نادر است. حدود 200000 نفر در آمریکا به این بیماری مبتلا هستند و هر جنسیتی را تحت تاثیر قرار می دهد. احتمال ابتلا به این عارضه در زنان بیشتر است، اما افراد مذکر نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

لیکن اسکلروز که بیماری لکه سفید نیز نامیده می شود، در افرادی که در دوران یائسگی قرار دارند شایع تر است و به احتمال زیاد بین سنین 40 تا 60 سالگی ایجاد می شود. دخترانی که وارد دوران بلوغ نشده اند نیز در معرض خطر بیشتری هستند. به طور معمول، لیکن اسکلروز مردانی را که ختنه نشده اند بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد.

علت ابتلا به لیکن اسکلروز چیست؟

دانشمندان همچنان مطمئن نیستند که چه عاملی به طور دقیق باعث بروز لیکن اسکلروز می شود. آنها معتقدند که این اختلال بسیار شبیه به یک بیماری خود ایمنی عمل می کند. اختلالات خود ایمنی باعث می شوند که سیستم ایمنی بدن به سلول های سالم حمله کند.

ژنتیک و تغییرات هورمونی نیز می توانند در ابتلا به این بیماری تاثیرگذار باشند. در برخی موارد لیکن اسکلروز پس از تجربه تروما مانند جراحت یا سوء استفاده جنسی ایجاد می شود. با این حال لیکن اسکلروز یک عفونت مقاربتی (STI) محسوب نمی شود و مسری نیست.

لیکن اسکلروز چگونه درمان می شود؟

- داروهای موضعی: پمادها و کرم های کورتیکواستروئیدی قوی می توانند خارش و التهاب را تسکین دهند. البته در این خصوص بیماران باید از دستورالعمل های ارائه شده توسط پزشک خود در مورد زمان و نحوه استفاده از دارو روی پوست پیروی کنند.

- نور درمانی: ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی از پرتو فرابنفش مخصوصی (NB-UVB) برای درمان لیکن اسکلروز استفاده می کنند. در واقع به کمک یک لامپ خاص طی جلسات درمانی متعدد، نور مورد نظر به پوست تابانده می شود.

- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی: این داروها سیستم ایمنی را تضعیف می کنند، بنابراین دیگر قدرت حمله به سلول های سالم وجود نخواهد داشت.

- ختنه: در مورد افرادی که ختنه نشده اند، این عمل می تواند درد و فشار را تا اندازه زیادی کاهش دهد.

بخش اساسی درمان لیکن اسکلروز شامل معاینات منظم با پزشک است. بدین ترتیب پزشک می تواند علائم احتمالی سرطان پوست را زیر نظر بگیرد و به بیمار کمک می کند تا از ایجاد زخم در اطراف اندام تناسلی وی جلوگیری شود.

آیا می توانیم از لیکن اسکلروز پیشگیری کنیم؟

متاسفانه هیچ راهی برای پیشگیری از لیکن اسکلروز وجود ندارد. اما ممکن است بتوانیم علائم را با تغییر سبک زندگی تا حدی تسکین دهیم.

برای کاهش اصطکاک و تحریک، باید:

- از اسب سواری و دوچرخه سواری طولانی مدت خودداری کنیم.

- لباس زیر و لباس های روزمره تنگ نپوشیم.

- از صابون ها و شوینده های لباسشویی بدون عطر استفاده کنیم. همچنین توصیه می شود از مواد صابونی قلیایی برای شست و شوی بدن در حمام نیز اجتناب شود. کف این مواد می تواند باعث تحریک پوست شده و احساس خارش را تشدید کند.

- لباس شنا و یا هر لباس دیگری که خیس شده را فورا عوض کنیم.

علائم لیکن اسکلروز چیست؟

علائم لیکن اسکلروز می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. در موارد خفیف لیکن اسکلروز گاها ممکن است بیمار هیچ علامتی را تجربه نکند. در بانوان علائم معمولا بر فرج، مقعد و پرینه (ناحیه بین مقعد و فرج) تاثیر می گذارند. این عارضه همچنین می تواند روی پوست سایر قسمت های بدن مانند گردن، سینه ها، بالاتنه، قسمت فوقانی پشت، مچ دست و دهان نیز اثر منفی بگذارد.

در مردان ختنه نشده، لیکن اسکلروز باعث تحریک و خارش پوست ختنه گاه آلت تناسلی می شود. غالبا دهانه بالای پوست ختنه گاه زخم و باریک شده و منجر به نعوظ دردناک خواهد شد.

سایر نشانه ها عبارت اند از:

- خارش و سوزش: خارش و ناراحتی پوسته بیرونی اطراف واژن و خود آن می تواند شدید باشد. دوچرخه سواری یا پوشیدن لباس های تنگ می توانند علائم را بدتر کنند. علاوه بر خارش فرج، بیمار ممکن است در واژن خود نیز احساس سوزش کند.

- تغییرات پوستی: در این بیماری معمولا لکه های کوچک سفید روی اندام تناسلی ظاهر می شوند. با رشد لکه ها، پوست سفید، صاف، براق، نازک یا شفاف می شود. گاهی اوقات ممکن است منطقه درگیر "چروکیده" به نظر برسد. این تغییرات معمولا بر پوست اطراف فرج و مقعد در زنان تاثیر می‌گذارد و یک الگو به شکل عدد هشت انگلیسی را نشان می دهد. در مردان پوست ختنه گاه روی آلت تناسلی سفید و براق به نظر می رسد.

- زخم و تاول: در این بیماری انواع تاول‌، ترک و زخم در اندام تناسلی ایجاد می شود، به ویژه اگر ناحیه مورد نظر برای تسکین خارش خراشیده شده باشد. پوست ممکن است با کوچک ترین تماسی کبود شده، ترک بخورد و خونریزی کند.

لیکن اسکلروز درمان نشده می تواند منجر به زخم در اطراف فرج شود و حتی آناتومی محل مد نظر را نیز تغییر دهد. جای زخم نیز خود باعث ایجاد مشکل در دفع ادرار یا مدفوع (یبوست) شده و رابطه جنسی را تبدیل به تجربه ای دردناک می کند.

بحران بزرگ علیه زنان؛ خشونت هست، طلاق نیست (فیلم)

ببینید فشار G با خلبان جنگنده چه‌کار می‌کند / تحمل وزنی برابر با 420 کیلوگرم برای یک زن (فیلم)