ماجرای دو مینور بتهوونی از زبان نیکولاس ون پوکه / شوپن، شومان را بسیار ستایش می‌کرد
نیکولاس ون پوکه پیش از آمدن به ایران و اجرایش در تالار رودکی، از علاقه‌اش به آثار بتهوون و تفاوت‌های شوپن و شومان می‌گوید.
خبرگزاری تسنیم - نیکولاس ون پوکه را موسیقیدان شاعر می‌نامند. این لقبی است که یکی از رسانه‌های هلندی به او داده است. نیکولاس قرار بود در سال 1400 برای اجرا در سی و هفتمین جشنواره موسیقی فجر به تهران بیاید که این سفر هرگز انجام نشد و علتش کرونای منحوس بود. در آن سال به دلیل محدودیت‌های مسافرتی در اروپا، نیکولاس اجازه پرواز به تهران را نیافت تا یکی از غایبان سی و هفتمین جشنواره موسیقی فجر باشد.
امسال و پس از گذشت دو سال از آن ماجرا، دیگر خبری از کرونا نیست و نیکولاس یکی از دعوت شدگان به سی و نهمین جشنواره موسیقی فجر است. ون پوکه چهارشبنه 25 بهمن 1402 در تالار رودکی به صحنه می‌رود. او با پیانو‌اش، قطعاتی از شوپن را خواهد نواخت.
بسیاری از مخاطبان موسیقی و علاقه‌مندان به آثار کلاسیک، منتظرند تا اجرای این هنرمند را به تماشا بنشینند. ما هم برای آشنایی بیشتر با این هنرمندِ بین‌المللی با او گفت‌وگویی داشتیم تا دیدگاه‌هایش درباره مسائل مختلف را جویا شویم. پرسش‌های این گفت‌وگو را طراحی و برای نیکولاس ون پوکه ارسال کردیم. او هم با روی باز پرسش‌ها را پاسخ گفت.
در ادامه حاصل این گفت‌وگو را می‌خوانید:
هنرمندان بخش بین الملل در جشنواره موسیقی فجر / نیکلاس ون پوکه؛ موسیقیدان شاعرپدرتان نوازنده ترومپت و مادرتان نوازنده ویلن بودند، شما چرا سراغ پیانو رفتید؟
والدینم این ساز را برای من انتخاب کردند.
تحصیل در رشته موسیقی چقدر در موفقیت شما تاثیرگذار بوده است؟ در اروپا تحصیل در رشته موسیقی چقدر در میزان مقبولیت و موفقیت یک هنرمند اثرگذار است؟
مطمئن نیستم که سوال را به طور کامل درک کرده باشم، اما مطالعه موسیقی، زندگی با موسیقی، تلاش برای درک موسیقی و نواختن موسیقی، بخشی بسیار پربار و رضایت‌بخش از زندگی من است.
کنسرتو شماره 3 بتهوون! نظرتان درباره این قطعه چیست؟
اوه... این قطعه را خیلی دوست دارم به نظرم بتهوون ارتباط خوبی با گام دو مینور داشته است. گاهی مردم در رابطه با حال و هوای «دومینور بتهوونی» صحبت می‌کنند و این قطعه مثال خوبی از این مورد است. اشتیاق, دراما, درخشش و سپس این موومان دوم بی‌نظیرش در دو ماژور واقعا یکی از قطعات مورد علاقه من است.
یکی از اجراهای موفق شما به اجرای همین کنسرتو (کنسرتو شماره 3 بتهوون) درRoyal Ferstival hall داشته است؛ به نظرتان چرا در اجرای این اثر تا این حد موفق بوده‌اید؟
من واقعاً نواختن این قطعه را دوست دارم و می‌توانم حال و هوای دومینور بتهوونی را احساس کنم و این را هم باید بگویم که من سال‌های زیادی درباره این قطعه مطالعه کرده‌ام.
نظرتان درباره شومان و شوپن چیست؟ عامل ارتباط موفق شما با آثار شوپن و شومان و به طور کلی، آهنگسازان دوره رومانتیک چه بوده است؟
آثار این دو آهنگساز هسته مرکزی رپرتوارهایم را تشکیل میدهند. این دو آهنگساز با هم تفاوت‌های زیادی دارند؛ شوپن، شومان را بسیار ستایش می‌کرد، ولی شومان چنین اعتباری را اصلاً به شوپن نمی‌داد. به عنوان نوازنده آثار این آهنگسازان، فکر می‌کنم که عشق به موسیقی اصلی‌ترین پایه و اساس برای درک درست از آثار این آهنگسازان است. بعد سعی می‌کنم زبان‌ها، دنیاها و خیالات‌شان را درک کنم. فکر می‌کنم همین روش با همه سبک‌های موسیقی یکسان است. اما باید اعتراف کنم که با این آهنگسازان و سبک رمانتیک به طور کلی ارتباط خاصی برقرار می‌کنم. پس گمان می‌کنم که این احساس به من کمک می‌کند که آثار آنها را بهتر درک و اجرا کنم. البته که ممکن است درباره موسیقی‌هایی که فضای متفاوتی دارند، اینچنین نباشد.
یک نوازنده چه مسیری را باید طی کند تا به تفسیری درست از آثار یک آهنگساز برسد؟
من فکر می‌کنم که باید سعی کنید موسیقی را زندگی کنید. روح هر آهنگ را باید پیدا و کشف کنید که آهنگساز می‌خواهد با اثرش چه بگوید. تلاش کنید که بفهمید آهنگساز چگونه موسیقی را می‌بیند و حاصل آن را با شخصیت و نوازندگی خود ترکیب کنید؛ در واقع انجام این کار مهمترین هدف و مهمترین کار است. البته پیش نیازهای زیاد دیگری هم باید انجام شود، مثل تبحر در نوازندگی یا هماهنگی و بسیاری فاکتورهای دیگر...
شما در عین داشتن اجراهای بسیار در نقاط مختلف دنیا، هر ساله سعی می‌کنید اجراهایی در زادگاهتان به صحنه ببرید. علت این امر را برایمان بگویید.
من در آمستردام زندگی می‌کنم و ما اینجا یک سالن کنسرت بسیار زیبا داریم. افتخار می‌کنم که بارها و بارها توانسته‌ام اینجا اجرا کنم. به طور کلی سعی می‌کنم هر سال حداقل دو برنامه را در آنجا اجرا کنم.
سال 1400 شما قرار بود به ایران بیایید. اما به ما گفتند که به دلیل ابتلا به ویروس کرونا، امکان حضور در ایران را نداشته‌اید. از اتفاقات آن سال برایمان بگویید.
بله به دلیل قوانین مسافرتی مربوط به ویروس کرونا نتونستم آن سال به تهران مسافرت کنم. واقعا اوضاعِ عجیب و ناامید کننده‌ای بود.
آیا برای اولین بار است که به ایران می‌آیید؟
بله اولین بار است که به ایران می‌آیم و واقعاً مشتاقم که این کشور فوق العاده را از نزدیک ببینم.
دعوت از شما برای حضور در جشنواره موسیقی فجر چطور انجام شد؟
خیلی ساده! ایمیلی از طرف جشنواره دریافت کردم.
این رویداد (جشنواره موسیقی فجر) را پیش از این می‌شناختید؟
خیر نمی‌شناختم.
موسیقی شرق و البته موسیقی ایران ویژگی‌های خاص خود را دارد. با این موسیقی چقدر آشنا هستید؟
خیلی آشنا نیستم ولی خیلی دوست دارم که بیشتر راجع به این موسیقی بدانم.
از میان موسیقیدانان ایرانی، آثار کدام یک را شنیده‌اید؟
فکر کنم تا حالا کاری از موسیقیدانان ایرانی نشنیدم
چه رپرتواری را برای اجرا در ایران در نظر گرفته‌اید؟
تمام قطعاتی که اجرا می‌کنم از ساخته‌های شوپن هستند.
آیا در رپرتواری که قصد اجرایش در ایران را دارید، امکان اجرای قطعه‌ای از موسیقی ایرانی وجود دارد؟ این اتفاق می‌تواند برای مخاطبان موسیقی ایرانی بسیار جذاب باشد.
ایده بسیار خوبی است، اما در زمان اندکِ باقی مانده تا اجرای ما در ایران امکانش نیست. شاید برای اجراهای بعدی این کار را انجام دهم.
روزنامه هلندی de Volkskrant به شما لقب موسیقیدان شاعر را داده است. این لقب را دوست دارید؟ علت دادن این لقب به شما چیست؟
اونا می‌تونن هرچی که دوست دارن بنویسن من این را به عنوان یک تعریف تلقی می‌کنم. ترجیح میدهم که شاعرانه من را خطاب کنند تا غیر شاعرانه...
اهل خواندن شعر هستید؟
بله گاهی دوست دارم که شعر بخونم ولی نه به صورت خیلی منظم.
آثار کدام یکی از شاعران بزرگ اروپا را مطالعه می‌کنید؟
اگر قطعات خاص موسیقی تحت تاثیر شعر شاعری ساخته شده باشد، قطعاً آن را مطالعه می‌کنم؛ مثلاً اخیراً قطعه Dichterliebe از شومان را اجرا کردم و به دلیل نواختن این قطعه با شعرهای Heine آشنا شدم... من عادت دارم گاهی برای خودم یکی از مصرع‌های شعر If اثر Rudyard Kipling را بخوانم که بسیار الهام بخش است. یکی از بهترین دوستان من نویسنده‌ای هلندی است که گاهی شعرهای هلندی را برای من می‌فرستد؛ مثلاً از Menno Wigman که خیلی از آنها لذت می‌برم.
آیا می‌دانید یکی از مهمترین ویژگی‌های هنری ایرانیان از دیرباز شعر است؟ بله می‌دانستم.
با کدام یک از شاعران ایرانی آشنایی دارید؟
تا کنون با هیچ کدام‌شان آشنایی نداشته‌ام.
اجرای خوبی را در جشنواره موسیقی فجر برایتان آرزو می‌کنیم.
متشکرم.
----------------------------------- گفت‌وگو: یاسر یگانه - فرید پریش -----------------------------------
