ماهیت مبارزه میرزا کوچک خان جنگلی
میرزا کوچکخان جنگلی برای مبارزه با یک قدرت استعماری، به قدرت استعماری دیگری تکیه نکرد، در واقع ماهیت قیام جنگل، مبارزه اسلامی مردم پایه، بهصورت هم زمان باقدرتهای استعماری خارجی و استبداد داخلی بود.
به گزارش مشرق، یدالله جوانی معاون سیاسی سپاه پاسداران طی یادداشتی نوشت:
11 آذرماه سالروز شهادت میرزا کوچکخان جنگلی، فرصتی مغتنم برای پاسداشت بزرگمردی از دلاورمردان ایرانزمین از یکسو، و معرفی اسطورههای مقاومت و ایستادگی در برابر بیگانگان به نسل جوان از دیگر سوی میباشد. داستان میرزا و قضیه جنگل، نمادی از روح مقاومت، ایستادگی و مبارزه ایرانیان در برابر اجنبی و دخالت بیگانگان در امور داخلی کشور از طریق حضور و نوعی اشغالگری است.
از مقطع مشروطه تا روی کار آمدن رضاخان با کودتای انگلیسیها، ایران به دلیل حضور نیروهای خارجی و خصوصاً نیروهای دو قدرت بزرگ و استعماری روس و انگلیس، صحنه قیامها و مبارزات مردمی علیه نیروهای مداخلهگر و نقضکننده حاکمیت ملی و استقلال کشور است.
در میان چندین قیام هم زمان علیه بیگانگان، حرکت و مبارزه جنگلیها به رهبری میرزا کوچکخان در استان گیلان، از اصالت و ویژگیهای خاصی برخوردار است. همین ویژگیها موجب ماندگاری بیشتر این حرکت در تاریخ ایران شده است.
حرکت و مبارزه میرزا کوچکخان جنگلی، از حیث ماهیت مبارزه، یک قیام لله با رویکرد اعتقادی و جهاد فیسبیلالله است. میرزا کوچکخان یک طلبه روحانی تحصیلکرده در حوزه رشت، و متأثر از اندیشههای مبارزاتی علمای بزرگ شیعه علیه استعمارگران خارجی همانند مرحوم آیتالله میرزای شیرازی است. صبغه مردمی و دینخواهی میرزا، به همراه شجاعت، بصیرت، نجابت و تدبیر او در امر مبارزه، از او یک اسطوره و الگوی مبارزه برای آزادیخواهان ساخته است.
حرکت میرزای جنگل در شرایطی که مکاتب سیاسی مادیگرایی چون مارکسیسم و ناسیونالیسم، پررونق بوند و در جذب هوادار بیشتر تکاپو داشتند؛ یک حرکت مبارزاتی صددرصد خالص و اسلامی بود. میرزا اساس حرکتش را با شریعت تنظیم میکرد و در تمامی امور مقید به رعایت حدود الهی و احکام شرعی بود. او حتی در برخورد با مخالفان خود در درون مجموعهاش از یک سو، و در برخورد با دشمنان از دیگر سوی، هرگز از میسر دین و عقلانیت فاصله نگرفت.
میرزای جنگل همواره باتکیهبر ایمان و معنویت، به آینده امیدوار بود وبر همین اساس، هیچگاه برای مبارزه با یک قدرت استعماری، به قدرت استعماری دیگری تکیه نکرد. همین نگاه توحیدی و مردمی میرزا کوچکخان جنگلی، موجب شد تا او هم زمان با قوای روس و انگلیس و نیروهای رضاخان وابسته به انگلیس مبارزه کند. در واقع ماهیت قیام جنگل، مبارزه اسلامی مردم پایه، بهصورت هم زمان باقدرتهای استعماری خارجی و استبداد داخلی بود.