«متری شیش و نیم» در جشنواره ونیز، تلاقی نگاه داخل و خارج

عصر ایران؛ کاوه معین‌فر - روز پنج‌شنبه (3 مرداد) «آلبرتو باربارا»، دبیر جشنواره فیلم ونیز در یک نشست خبری در شهر رم، فهرست فیلم‌های حاضر در بخش‌های مختلف این رویداد سینمایی را اعلام کرد و انتخاب فیلم «متری شیش و نیم» ساخته سعید روستایی در بخش «افق‌ها» اعلام شد. اگرچه بخش افق‌ها بخش مسابقه اصلی ونیز نیست اما به لحاظ اهمیت دومین بخش مهم جشنواره است و هئیت داوران مختص به خودش را دارد.

در سال 2017 فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» ساخته وحید جلیلوند در همین بخش 2 جایزه دریافت کرد، جایزه بهترین بازیگری برای نوید محمدزاده و بهترین کارگردانی برای وحید جلیلوند.

نکته جالب توجه این است که فیلم «متری شیش و نیم» زمانی در جشنواره ونیز پذیرفته شده است که هم اکنون، با بیش از 27 میلیارد تومان فروش در گیشه پرفروش‌ترین فیلم امسال است و رکورد پرفروش‌ترین فیلم «غیر کمدی» تاریخ سینمای ایران را هم به دست آورده است.

این اتفاق موید این نکته است که در یکی از معتبرترین جشنواره‌های سینمای جهان فیلمی از کشورمان حضور دارد که از نظر مخاطب داخلی هم مورد توجه قرار گرفته است.

در سالهای گذشته علی الخصوص دهه 70، همواره استقبال جشنواره‌هایی چون کن، ونیز، برلین و... 2 طیف مخالف و موافق خود را داشت، «مخالفین» این توجه را به دلایلی غیر سینمایی مرتبط می‌دانستند و از طرف دیگر گروه «موافقین» این استقبال از سینمای ایران را به دلیل رویکرد خلاقانه و بکر نگاه فیلمسازان ایران در سراسر جهان می‌دانستند.

عموما فیلم‌های موفق در جشنواره ها یا در سینما اکران نمی‌شد و یا به شکلی محدود ارائه می‌گشت و غالبا هم از طرف مخاطب زیاد مورد استقبال قرار نمی‌گرفتند و همین قضیه باعث می‌شد دسته مخالفان همواره به این قضیه استناد کنند که «دیدید مردم هم از این فیلم‌ها خوششان نمی‌آید.»

این رویه بعد از حضور فیلم‌های اصغر فرهادی در هم شکست، چون فیلم‌های فرهادی هم در جشنواره‌ها موفق بودند و هم در گیشه داخل به فروش خوبی دست پیدا می‌کردند. این روند از فیلم «چهارشنبه سوری» شروع شد و در فیلم‌های «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین»، «گذشته» و فروشنده تکرار شد.

فیلم اول روستایی «ابد و یک روز» به فروش بسیار خوبی در داخل دست پیدا کرد و در جشنواره فجر 1394 درخشید، توانست 9 سیمرغ بلورین (7 سیمرغ در بخش اصلی و 2 سیمرغ بهترین فیلم و بهترین کارگردانی در بخش نگاه نو) سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر را به دست آورد.

اما همین فیلم در هیچ جشنواره قابل توجهی در دنیا پذیرفته نشد و با توجه به فضای تلخ و سیاه آن، این اتفاق یک دلیل نقض تئوری استقبال از فیلم‌های سیاه سینمای ایران محسوب می‌شود. واقعیت این است که ابد و یک روز برای مخاطب خارج از ایران نمی‌توانست به آن ملموسی و نوآوری که برای مخاطب داخل بود، عمل کند و از اواسط فیلم حتی خسته کننده می‌شد.

حال فیلم «متری شیش و نیم» هم در یک جشنواره مهم حضور دارد و هم بخش قابل توجهی از جامعه آن را در سینما دیده‌اند و این یک دستاورد بزرگ برای سعید روستایی و سینمای ایران است.

یک جمله معروفی در سینما ذکر می‌شود که: «فیلم خوب راه خود را پیدا می‌کند» و این در تاریخ سینما به علاقمندان و کارشناسان سینما ثابت گشته است. اما برای پیدا کردن این راه در جهان امروز نباید حضور پخش‌کننده حرفه‌ای را دست کم گرفت، متری شیش ونیم با حضور محمد اطبایی به عنوان پخش کننده بین الملل فیلم توانسته است دستاوردی چون اولین نمایش جهانی آن در جشنواره ونیز را داشته باشد.

در کنار این حضور فیلم «متری شیش و نیم» در جشنواره ونیز از یک حضور دیگر در همین بخش هم نباید غافل ماند، فیلم «حوا، مریم، عایشه» ساخته صحرا کریمی فیلمساز زن کشور افغانستان که اتفاقا کتایون شهابی (پخش کننده بین الملل ایرانی) به صورت مشترک با صحرا کریمی آنرا تهیه کرده است و بیشتر عوامل اصلی پشت دوربین از ایران هستند. مانند: محمدرضا دلپاک (صداگذار)، مستانه مهاجر (تدوین)، بهروز بادروج (فیلمبردار)، اصغر آبگون (صدابردار) و...

سینمای ایران با توجه به حضور عوامل حرفه‌ای و در سطح استاندارد جهانی و پخش کننده‌های بین المللی کاربلد، فرصت‌های به وجود آمده را باید مغتنم بشمارد و از آن نهایت استفاده را بکند.

از طرف دیگر در این دوره زمانی که همواره بحث داغی بر سر سیطره سینما کمدی بر سینما ایران مطرح است، مخاطب نشان داده که هر گاه فیلم خوب غیر کمدی وجود داشته باشد از آن استقبال خواهد کرد.