محمدعلی کریمخانی از موسیقی ملی برای خاندان عصمت و طهارت بهره گرفت
تهران - ایرنا - پژوهشگر و موسیقیدان گفت: زنده یاد مرحوم محمدعلی کریمخانی شخصیتی است که تمام زندگی خود را مصروف خاندان عصمت و طهارت کرد و از موسیقی ملی برای این کار بهره گرفت.
به گزارش ایرنا از فرهنگسرای اندیشه، رضا مهدوی در چهلمین برنامه آیین آواز که به یادمان زنده یاد محمدعلی کریمخانی اختصاص داشت، بیان کرد: مرحوم کریمخانی فردی است که آثار زیادی دارد و بهتر بود در اینجا نه فقط درباره 2 اثر مشهور او بلکه هر آن چیزی که تولید نشد و در محافل رسمی و غیررسمی خوانده شد صحبت کنیم. آقای کریمخانی اهل قزوین است و این خطه هنرمندان زیادی در عرصه موسیقی داشته است.
وی افزود: می‌خواهم بر درست‌خوانی تاکید کنم، چرا که مناسبت‌خوانی و مناسب‌دانی را از دست داده‌ایم. باید یاد بگیریم که طبق حال مجلس و روحیه آن چه بنوازیم و چه بخوانیم اما متاسفانه امروز گوش‌های ما کمتر موسیقی درست می‌شنود. اشتباه است که می‌گویند نسل جدید قرابتی با این فرهنگ آوازی ندارد، چرا که هر انسانی به دنبال هویت است و نمی‌تواند از اصل خود جدا شود.
مهدوی با اشاره به هنر ناب محمدعلی کریمخانی اظهارداشت: موسیقی بی‌اصالت در جغرافی‌های مختلف تلو تلو می‌خورد تا ببیند که آیا در جایی می‌تواند هویت پیدا کند یا خیر و عمر خوانندگان آن نیز به زور شرکت‌های کلان موسیقایی و گردانندگان پشت صحنه به 2 سال می‌رسد. این موضوع در حالی است که وقتی فردی همچون آقای کریمخانی می‌خواند: «آمده‌ام ای شاه پناهم بده»، همه ما دچار احساس خوب می‌شویم.
این پژوهشگر و نوازنده سنتور بیان کرد: آقای کریمخانی به درستی مکتب پیامبران و امامان را می‌شناخت و می‌دانست آن چیزی که به امانت از سوی پروردگار در حنجره‌اش گذاشته شده است باید خرج چیزهای درست کند. او همیشه معتقد بود که باید شأن امام حسین را رعایت کنیم و هیچ‌وقت به گونه‌ای نخواند که اشک اضافه‌ای از کسی بگیرد.
وی گفت: او جزء شخصیت‌هایی است که در کنار نوحه‌سرایی، ذکر و حماسه توانسته خواننده تمام عیار باشد. سبک و سیاق او شباهت بسیار زیادی به مرحوم سیدجواد ذبیحی دارد که هنوز هم صدای او از گوش ما بیرون نرفته است. ذبیحی کسی بود که داود پیرنیا به خاطرش برنامه «گل‌ها» را ساخت.
علی شیرازی خواننده و پژوهشگر آواز نیز درباره زنده یاد محمدعلی کریمخانی اظهارداشت:محمدعلی کریمخانی، سیدجواد ذبیحی، سلیم موذن زاده، احمد مراتب، تاج اصفهانی، حسین صبحدل، مرشد محمد مرادی و... پیش از آنکه ذاکر، مدیحه‌سرا و مرشد زورخانه باشند، هنرمند هستند. دلیل اینکه چهلمین برنامه آیین آواز را به آقای کریمخانی اختصاص دادیم، هنرمند بودن اوست. این برنامه به این دلیل برگزار شد تا به همدیگر یادآوری کنیم که محمدعلی کریمخانی یک هنرمند و موسیقیدان تمام عیار است. من ویدئوهای زیادی را از ایشان دیدم که واقعا به زیبایی چهچه می‌زده است و شبیه به هنرمندان دیگری نظیر ایرج بوده است.
معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران نیز در این برنامه گفت: خوشحالم که چهلمین برنامه آیین آواز اختصاص به مردی دارد که صدایی نورانی، متعهد و دوست‌داشتنی داشت. او با صدایی بلند، نوکری اباعبدالله را فریاد زد و در آن درجه هنری خود را به رخ کشید.
امیرحسین سمیعی افزود: درهم‌تنیدگی هنر و فرهنگ در مناسک عزاداری ما بخشی از تاریخ اصیل شیعی ماست که باید بدان افتخار کنیم. دفاع از حق و حقیقت و ستایش قیام اباعبدالله به فرهنگ و هنر ما گره خورده است. قالب‌های مختلف هنری خود را به این مفهوم عمیق متصل کردند تا ماندگار شوند. از معرق و تذهیب و خوشنویسی گرفته تا نقاشی و موسیقی. همه آنان در جهت اعتلای شعائر آیینی ما و رساندن پیام عاشورا حرکت کردند.
وی بیان کرد: هنر آوازخوانی انصافا از پیشگامان هنر در این زمینه بوده و استاد کریمخانی قطعا یکی از چهره‌های شاخص این عرصه است و نسلی متفاوت از دانش‌آموختگان سینه به سینه آواز ایرانی و هنر آیینی را به ما یادآوری می‌کند.
سیدروح الله موسوی نویسنده کتاب نجوای عاشورایی که درباره آثار زنده‌یاد کریمخانی و به قلم او تدوین شده است، نیز گفت: امروز به همت دست‌اندکاران برنامه آیین آواز در فرهنگسرای اندیشه مراسم یادمان استاد فقید آواز مذهبی، محمدعلی کریمخانی برگزار شد، بنده از حدود 20 سال پیش درصدد گردآوری آثار ماندگار ایشان برآمدم و چون ایشان در دوران جوانی به شهر آواز ایران یعنی خوانسار آمد، علاقه‌ام را به تالیف کتابی با موضوع آوازها و مداحی‌های ایشان برانگیخت.
وی افزود: کتاب نجوای عاشورایی با همکاری و همراهی خود ایشان به رشته تحریر درآورد. آریا عظیمی‌نژاد نیز در تالیف این کتاب کمک‌های شایانی کردند که باید از ایشان تقدیر و تشکر کنم. استاد کریمخانی، قبل از اینکه با قطعه مشهور آمده‌ام ای شاه پناهم بده و آلبوم ساقی سرمست در ایران و دنیا مشهور شود، در ایام عزاداری سید و سالار شهیدان در شهرستان خوانسار بیش از سه دهه بهترین آوازها و نغمات مذهبی را از خود به یادگار گذاشت که به قول اهل فن، بهترین آوازهای مذهبی خود را در همانجا خوانده است.
بهمن کریمخانی شاعر، خواننده و فرزند محمدعلی کریمخانی نیز در این برنامه اظهارداشت: پدرم، چهار فرزند دارند؛ سه پسر و یک دختر. از همان دوران کودکی، گوش‌های ما با موسیقی، شعر و هنر آشنا شد. برادران من در حوزه موسیقی و آواز فعالیت دارند و بنده گرایش بسیار بیشتری به شعر دارم. به همین دلیل می‌خواهم درباره ابعاد شعری فعالیت استاد کریمخانی صحبت کنیم.
وی با اشاره به اهمیت شعر در آوازخوانی گفت: به نظرم شعر یکی از ارکان آواز در موسیقی است. اگر هنرمندی می‌خواهد اثری جاودانه و همه‌پسند خلق کند، باید انتخاب شعر درستی داشته باشد و حتی می‌تواند نیمی از راه باشد. استاد کریمخانی در محافل کوچک و بزرگ که اجرا داشت و چه در استودیو به انتخاب شعر توجه و دقت بسیار زیادی داشت. او به تمام معنا عاشق اباعبدالله (ع)، حضرت اباالفضل (ع) و امام رضا (ع) بودند و در همه کارهایی که خوانده‌اند، این عشق را می‌توان دید. شب تاسوعا را بسیار دوست داشت و می‌گفت که حضرت اباالفضل (ع) در این شب سنگ تمام گذاشته و من هم باید در هیئت سنگ تمام بگذارم.
فرزند محمدعلی کریمخانی درباره ارادت پدرش به حضرت عباس (ع) گفت: خاطرم هست در یکی از مراسم در شب تاسوعا در شهر خوانسار این شعر زیبا از آقای علی انسانی را در وصف حضرت عباس خواندند: «ای خداوند ادب، بنده عشق، کشته مهر و وفا زنده عشق...» یک قطعه موسیقی زمانی می‌تواند فاخر باشد که شعرش فاخر باشد. صدای فاخر هم بسیار مهم است. به نظرم کسانی که به سمت مداحی و خوانندگی می‌روند باید به این موضوع دقت بسیار زیادی داشته باشند.
چهلمین برنامه آیین آواز ویژه یادمان استاد محمدعلی کریمخانی شاعر و خواننده قطعه مشهور آمده‌ام ای شاه پناهم بده در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد. در این مراسم چهره‌هایی همچون منوچهر سهیلی، مرتضی غزنوی، طهمورث شاهرخی و آرش نصیری نیز حضور داشتند.
استاد محمدعلی کریمخانی مداح و پیرغلام اهل بیت (ع) شامگاه 30 خرداد امسال بعد از مدت‌ها بیماری در 72 سالگی دارفانی را وداع گفت. پیکر وی در زادگاهش، استان قزوین، شهرستان تاکستان، شهر نرجه و در جوار پدر و مادرش به خاک سپرده شد.
استاد کریمخانی متولد سال 1329 در نرجه تاکستان، استان قزوین از کودکی به مداحی و موذنی علاقه‌مند بود و در ایام ماه رمضان و محرم از رادیو به تمرینات مناجات‌خوانی و مداحی می‌پرداخت. نخستین مداحی خود را در 16 سالگی در حرم امام رضا (ع) تجربه کرد. وی پس از اینکه متوجه توانایی‌های خود شد، پیش از جوانی به تهران مراجعه کرد و پس از آن در رادیو تحت نظر حسین صبحدل و با همراهی محمد اصفهانی، محسن حسن‌زاده و سیداحمد حلی به مداحی به صورت حرفه‌ای اهتمام ورزید.
وی با خواندن قطعه‌ای از بهشت یا همان آمده‌ام ای شاه پناهم بده - خط امانی ز گناهم بده، در سال 1389 به شهرت رسید. نجوای عاشورایی، حسین آرام جانم - حسین روح و روانم و آلبوم موسیقی ساقی سرمست سوگ‌نامه‌ای بر شهیدان دشت نینوا با آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد از دیگر آثار مرحوم کریمخانی است.
برچسب‌ها
