محیط زیست گلستان قربانی اقتصاد / منشاء افزایش سرطان آلودگی هاست

گرگان - کارشناسان حوزه محیط زیست معتقدند به دلیل آلودگی‌های آبی و خاکی ناشی از فعالیت های اقتصادی در گلستان، این استان نه تنها «زمین پاک» ندارد بلکه به قطب سرطان تبدیل شده است.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - زهرا بهرامی: کارشناسان میزان آلاینده‌های آبی و خاکی در استان را بالا از استانداردها می‌دانند و معتقدند تبدیل شدن گلستان به قطب سرطان ناشی از همین آلودگی‌های آبی و خاکی است که منشأ آن را باید در تولید زباله، فاضلاب صنایع و پسماند کارخانه‌ها و... جستجو کرد.

در روز زمین پاک، قرار است با تقویت آموزش‌های همگانی و جلب نظر مردم و سازمان‌ها و آشنایی با آلاینده‌های آب و خاک و آموزش بازیافت و استفاده از مواد بازیافتی و همچنین توجه به جمع‌آوری زباله‌های رودخانه‌ها، کوه‌ها و سواحل و... نگاه‌ها را به حفاظت بیشتر از محیط زیست برای حفظ بقاء و سلامت انسان‌ها معطوف دارد.

زمستان سال گذشته حدود 40 هزار قطعه پرنده مهاجر آبزی و کنار آبزی در خلیج گرگان و تالاب میانکاله در استان‌های مازندران و گلستان تلف شدند و سازمان دامپزشکی بیماری بوتولیسم را عامل اصلی تلفات اعلام کرد اما میزان آلاینده‌های خلیج گرگان را بیشتر از استاندارد تشخیص داد.

روز زمین پاک و اعلام نظر سازمان دامپزشکی در خصوص بالا بودن شاخص آلایندگی در خلیج گرگان بهانه‌ای شد تا وضعیت گلستان را در حوزه آلایندگی‌های آبی و خاکی را از مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان جویا شویم.

محمدرضا کنعانی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: خوشبختانه در سکونتگاه‌های نزدیک به خلیج گرگان هم در شهر بندرگز و هم در بندرترکمن سیستم جمع‌آوری فاضلاب وجود دارد و توسعه سیستم فاضلاب این دو شهر و راه‌اندازی سیستم فاضلاب سایر شهرها مانند نوکنده در دستور کار قرار گرفته است.

وی با اشاره به اینکه پسماند یکی از آلاینده‌های اصلی است و در خاک ما تأثیر می‌گذارد، افزود: خوشبختانه ما در گلستان لکه‌های انباشت زباله و مراکز دفن پسماند نداریم؛ دو زون شرقی و غربی استان برای دفن بهداشتی زباله درنظر گرفته شده و در هر دو مرکز کارخانه کمپوست فعال است.

18 کارخانه گلستان در لیست واحدهای آلاینده قرار دارند

مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان با بیان اینکه زباله‌های بیمارستانی در گلستان مدیریت می‌شود، ادامه داد: پس از شیوع کرونا پایش‌ها بیشتر شد و تمرکز ما روی ارتقاء وضعیت زیست محیطی با روش‌هایی مثل خاک‌دهی و راه‌اندازی سیستم جمع‌آوری شیرابه‌ها و... است.

وی به موضوع آلایندگی واحدهای تولیدی و صنعتی استان اشاره و بیان کرد: سال گذشته برنامه پایش آلودگی کارخانه‌های استان تدوین و به شهرستان ابلاغ شد؛ در کنار انجام پایش‌های منظم، واحدهای تولیدی و صنعتی استان باید نسبت به خروجی فاضلاب و آلودگی هوا با آزمایشگاه معتمد محیط زیست قرارداد داشته و خود اظهاری انجام دهند و ما هم وظیفه داریم در این حوزه راستی آزمایی داشته باشیم.

برنامه پایش آلودگی کارخانه‌های استان سال گذشته تدوین و به شهرستان‌ها ابلاغ شد کنعانی با این توضیح که در سه ماهه سوم سال گذشته 18 یا 19 واحد تولیدی و صنعتی استان در لیست واحدهای آلاینده قرار داشتند، تصریح کرد: همه شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان دارای تصفیه خانه فاضلاب هستند و پایش‌های منظم برای بررسی وضعیت فاضلاب خام کارخانجات و داشتن سیستم پیش تصفیه برای کنترل پسآب‌های کارخانه‌ه، واحدهای تولیدی خارج از نواحی و شهرک‌های صنعتی استان در حال انجام است.

وی خاطرنشان کرد: طبق برنامه ششم توسعه باید استفاده از سموم و آفت‌کش‌ها کاهش یابد؛ برنامه اجرای و انجام آن در حوزه مسئولیت جهادکشاورزی است و ما از بعد نظارتی مکاتبات و پیگیری برای اجرای آن را در گلستان انجام داده‌ایم.

برخلاف اظهار نظر مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان که معتقد است وضعیت استان در پسماند و فاضلاب صنایع پایش و مدیریت می‌شود؛ کارشناسان حوزه محیط زیست معتقدند زمین گلستان پاک نیست و منشأ تبدیل شدن گلستان به قطب سرطان، آلودگی‌های آب و خاکی است.

یک کارشناس ارشد محیط زیست به خبرنگار مهر گفت: بروز بیماری‌های ناشناخته مانند کرونا، خشکسالی، تغییر اقلیمی و گرم شدن زمین ناشی از پسماندها و آلودگی‌های خاک و آب است.

علی نقی مقصودلو افزود: باید بپذیریم زندگی مصرفی، افزایش تولید پسماند به همراه دارد و در کنار آن تولید محصولات بی‌کیفیت و بی‌نظارت تولید پسماند را چندین برابر می‌کند.

مصرف بی‌رویه سموم و کود شیمیایی به دلیل سوء مدیریت

وی با اشاره به اینکه بیشتر چالش‌های موجود در حوزه محیط زیست ناشی از سوء مدیریت است، ادامه داد: آلودگی‌های خاک و آب در گلستان، استان را از نظر بعضی بیماری‌های سرطانی به ویژه گوارش از قطب‌های سرطان‌خیز جهان تبدیل کرده است.

این کارشناس حوزه محیط زیست اضافه کرد: گلستان استان کشاورزی است و شاهد مصرف بی‌رویه سموم و کود شیمیایی هستیم و این موضوع هم می‌تواند یکی از عوامل بروز سرطان باشد؛ این موضوع از سوء مدیریت ناشی می‌شود متأسفانه جهادکشاورزی، کارشناسان و مراکز تحقیقاتی و نظارت به درستی به وظایف خود عمل نمی‌کنند.

مسئولان به محیط زیست به عنوان کالای لوکس نگاه می‌کنند و به جای تفکر محیط زیستی اصرار دارند چرخ اقتصاد بچرخد وی تصریح کرد: نظارتی بر تولید سم استان انجام نمی‌شود و در دور افتاده‌ترین انبار استان هم کود شیمیایی تولید می‌شود؛ این موضوع آلودگی خاک به همراه دارد از برنامه آمایش سرزمین و قطب‌بندی در تولید محصولات غفلت شده و نظارت کافی بر تولید انجام نمی‌شود.

مقصودلو با تأکید بر اینکه عدم نظارت بر تولید محصولات را در همه بخش‌ها هم در تولیدات گیاهی و هم آبزی‌پروری و دام و طیور استان شاهد هستیم؛ خاطرنشان کرد: به دلیل مسائل اقتصادی میزان مصرف سموم و کود شیمیایی افزایش می‌یابد تا محصولات زودتر وارد بازارشود؛ بی‌آنکه توجه داشته باشیم این سموم ضمن آلودگی سطحی خاک، در خاک می‌مانند و با یک بارندگی و یا آبیاری غرقابی وارد رودخانه‌ها شده و به دریا و تالاب می‌رسند.

وی با یادآوری اینکه این آلودگی‌ها تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بر چرخه طبیعت دارد، گفت: مسئولان هنوز به محیط زیست به عنوان کالای لوکس نگاه می‌کنند و به جای تفکر محیط زیستی اصرار دارند که چرخه اقتصاد بچرخد و اشتغال ایجاد شود.

وی با بیان اینکه مسئولان دانش محیط زیستی ندارند، تأکید کرد: نیاز است تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران در کشور به این آگاهی و باور برسند که حفاظت از محیط زیست باید اولویت باشند و این آموزش و آگاهی رسانی باید از رده بالا و از مسئولان و تصمیم‌گیران آغاز شده و به عموم جامعه تعمیم داده شود.

این کارشناس حوزه محیط زیست با بیان اینکه گلستان در حوزه پسآب و پسماند کارخانه‌ها و زباله با چالش‌های جدی مواجه است، متذکر شد: باید پسماند در محل تولید مدیریت شود؛ در کنار اصلاح فرهنگ تولید زباله، تفکیک از مبدأ اتفاق بیفتد؛ یادمان باشد برای تغییر در حوزه حفاظت از محیط زیست در کنار توجه به حل مسائل معیشتی و اقتصادی مردم نیازمند فرهنگسازی هستیم.

کارشناسان معتقدند حفاظت از محیط زیست گلستان در حال حاضر قربانی مباحث اقتصادی و اشتغال است اما فرهنگسازی می‌تواند شیوه زندگی مردم استان را تغییر داده و به حل چالش‌های محیط زیستی گلستان کمک کند.