مراسم رونمایی از کتاب «وضعیت اقلیت ها در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین الملل»

نشست علمی ویژه رونمایی از کتاب «وضعیت اقلیت ها در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین الملل» با حضور جمعی از اساتید حقوق بین المل، حقوق بشر و کارشناسان حوزه قفقاز و اوراسیا برگزار شد.

به گزارش خبرنگار مهر، نشست علمی ویژه رونمایی از کتاب «وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین‌الملل» با حضور جمعی از اساتید حقوق بین‌الملل و حقوق بشر دانشگاه‌ها و همچنین پژوهشگران و کارشناسان حوزه قفقاز و اوراسیا در «مرکز پژوهشی حقوق اقلیت‌ها» در تهران برگزار شد.

کتاب «وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین‌الملل» به قلم احمد کاظمی استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه و پژوهشگر ارشد اوراسیا در چهار بخش، شانزده فصل و 608 صفحه به زیور طبع آراسته شده است.

این کتاب با رویکرد «حقوقِ بین‌المللی» و با استفاده از منابع فارسی، انگلیسی، روسی، آذری و ترکی استانبولی و با اتکا به حدود سه دهه پژوهش و آرشیو نگارنده در این حوزه و پنج سال حضور میدانی در جمهوری آذربایجان، به بررسی وضعیت اقلیت‌های مختلف در جمهوری آذربایجان از منظر «حق موجودیت، حق بر هویت جمعی، حقوق فرهنگی، حقوق مذهبی، حقوق زبانی، حقوق اقتصادی، حق تماس، حق بر مشارکت مؤثر، حق هم‌گرایی برابری‌طلبانه و حق تعیین سرنوشت» پرداخته است.

سخنرانان در این مراسم علاوه بر تبیین نگاه حقوق بین‌الملل به اقلیت‌های چهارگانه قومی، مذهبی، زبانی و ملی؛ به بررسی وضعیت اقلیت‌ها و اقوام در جمهوری آذربایجان پرداختند.

احمد کاظمی نویسنده این کتاب در سخنانی با تاکید بر اینکه مهمترین چالش پژوهش در حوزه اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان به عنوان یک کشور کثیرالمله، قِلت منابع است و اطلاعات منتشر شده در مورد اقلیت‌ها در این کشور متأثر از سنت تاریخ‌نویسی شوروی و تزارها، برجعلیات و نفرت‌پراکنی استوار است، گفت: این کتاب دو هدف عمده را دنبال می‌کند.

وی ادامه داد: اول؛ شناخت اقلیت‌های متعدد قومی، مذهبی، زبانی و ملی در جمهوری آذربایجان در قالب یک کتاب مرجع. دوم؛ بررسی وضعیت حقوقی این اقلیت‌ها، فارغ از رویکردهای سیاسی و در چارچوب موازین و اسناد حقوق بین‌الملل اقلیت‌ها به ویژه اعلامیه سازمان ملل درباره حقوق اشخاص متعلق به اقلیت‌های ملی یا قومی، مذهبی و زبانی مصوب 1992 به عنوان مترقی‌ترین سند خاص حقوق اقلیت‌ها که در آن 10 عنوان حقوق سنتی و مدرن برای اقلیت‌های عرفی چهارگانه پیش بینی شده است.

استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه در تشریح وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان افزود: در حالی که برخی از اقلیت‌های برگزیده و عمدتاً تُرک‌تبار مانند ترک‌های آهیسکا و کاکائوزها یا اقلیت‌های مذهبی نظیر یهودیان، از عالی‌ترین سطوح امتیاز و حمایت، برخوردارند؛ اغلب اقلیت‌های قومی مانند تالشان، لزگی‌ها، آوارها، تات‌ها و ارامنه با نقضِ فاحش حقوق‌شان، با «سلب حق موجودیت تا پاکسازی سیستماتیک قومی و نسل‌کشی فرهنگی» مواجه هستند.

بخش‌های چهارگانه کتاب «وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین‌الملل» ترکیبی از مباحث نظری و حقوقی اقلیت‌ها بهمراه بررسی مصداقی حقوق اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان است.

بخش اول این کتاب به بررسی موضوع مفهوم «اقلیت‌ها در اسناد بین‌المللی حقوق بشر» شامل مباحث «جایگاه و مفهوم اقلیت‌ها در حقوق بین‌الملل»، «حقوق اقلیت‌ها در اسناد بین‌المللی حقوق بشر» و «رویکرد حقوقی جمهوری آذربایجان به اقلیت‌ها» پرداخته است. در بخش دوم این کتاب به «وضعیت اقلیت‌های قومی، زبانی و ملی در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین‌الملل» از جمله اقلیت‌های ارمنی، لزگی، آوار، اودی، تات، کُرد، وضعیت اقلیت‌های قومی شاهداغ (خینالیق، بودوگ و گریز)، روتول، ساخور، روما، گرجی و اینگلوی، روس، مولوکان، اوکراینی، ترکمن، تاتار، چرکس، ترک‌های آهیسکا، اوست (آسی)، کاکائوزها، دارگین‌ها و همچنین وضعیت اقلیت‌های ملی در جمهوری آذربایجان پرداخته شده است.

بخش سوم کتاب نیز به بررسی ««وضعیت اقلیت‌های مذهبی در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین‌الملل» شامل «وضعیت اهل سنت، وهابی‌ها و فرقه بهائیت در جمهوری آذربایجان»، ««وضعیت اقلیت یهودی در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین‌الملل»، «وضعیت اقلیت‌های مسیحی، آشوری، زرتشتی و کریشنا در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین‌الملل» اختصاص یافته است.

نهایتاً در بخش چهارم کتاب موضوعات مهمی همچون «گزارش نهادهای بین‌المللی، شیعیان اقلیت معکوس، تأثیر پان‌تورانیسم بر وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان» در سه فصل مجزا تشریح شده است.

کتاب «وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین‌الملل» پس از کنکاش علمی و حقوقی وضعیت تمامی اقلیت‌های چهارگانه عرفی، با تاکید بر اینکه اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان از منظر بهره‌مندی یا عدم بهره‌مندی از حقوق ده‌گانه اقلیت‌ها در قالب دو دسته اقلیت‌های برگزیده مانند اقلیت یهودی و اقلیت‌های عادی (مانند تالشان) قابل تقسیم است، به این نکته پایانی تاکید کرده است که: وضعیت اقلیت‌های عادی قومی، زبانی و ملی در جمهوری آذربایجان در چشم‌انداز آینده ارتباط مستقیمی با سیاست‌های قومی و مذهبی حاکم بر جمهوری آذربایجان دارد که در کنار تشیع زدایی، از پان‌آذریسم به پان‌ترکیسم و پان‌تورانیسم سیر کرده است. تا زمانی که تغییر اساسی در این رویکردهای کلان صورت نگیرد، هیچ تضمینی برای شناسایی، ترویج و ارتقا حقوق اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان وجود نخواهد داشت.

احمد کاظمی نویسنده این کتاب پیش از نیز چندین کتاب حقوقی در حوزه اقلیت‌ها از جمله «کتاب مفهوم اقلیت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر»، «وضعیت اقلیت‌ها در ترکیه از منظر حقوق بین‌الملل» و چندین مقاله علمی - پژوهشی در این حوزه از جمله تعریف اقلیت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر، آینده پژوهشی تطور مفهوم اقلیت در ادبیات و مباحث حقوق بین‌الملل، اقلیت‌های اوراسیایی تبار ترکیه از منظر حقوق بین‌الملل، تأثیر نظریه چند فرهنگ‌گرایی بر تطور مفهوم اقلیت در حقوق بین‌الملل، به چاپ رسانده است.

علاقمندان برای تهیه این کتاب به سایت مرکز پژوهشی حقوق اقلیت‌ها (irrcmr.com) مراجعه یا با شماره تلفن 88500946 تماس بگیرند.