مردم چقدر از نمایشگاه امسال، کتاب خریدند؟

آخرین نشست خبری سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با حضور یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و قائم مقام سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، یکشنبه (8 خرداد‌ماه) در سالن مرحوم عاشوری مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد. احمد‌وند در ابتدای این جلسه ضمن همدردی با خانواده جانباختگان حادثه متروپل آبادان، یاد شهید صیاد خدایی را گرامی داشت. وی با بیان اینکه برگزاری همزمان دو الگوی مجازی و فیزیکی، ویژگی اصلی سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه کتاب تهران بود، درباره ابعاد این رویداد فرهنگی توضیحاتی ارائه داد و گفت: در مجموع 211 میلیارد و 350 میلیون تومان، در دو بخش فیزیکی و مجازی کتاب فروخته شد؛ البته باید میزان فروش با پرداخت‌های کارت به کارت و نقدی را نیز به این رقم افزود. احتمالاً 15 تا 30 درصد بیش از رقم نهایی کتاب در این دوره از نمایشگاه فروخته شده است.

وی افزود: بیش از یک میلیون و 200 هزار نسخه کتاب در بخش مجازی، فروش رفته است. در بخش فیزیکی نیز آمار دقیقی از عنوان‌ها موجود نیست. اگر عدد بخش مجازی را مبنا قرار دهیم، بیش از این تعداد، نسخه کتاب در بخش حضوری نمایشگاه کتاب فروخته شده است. بیش از 107 میلیارد تومان در بخش حضوری نمایشگاه و بیش از 103 میلیارد تومان در بخش مجازی نمایشگاه کتاب فروش رفته است؛ بی‌تردید عدد قابل اعتنایی است؛ البته با محاسبه فروش‌های نقدی و کارت به کارت، می‌توان گفت که در این دوره نمایشگاه 3 میلیون نسخه کتاب به فروش رفته است.

احمد‌وند برخی استدلال‌ها درباره میزان پایین‌تر فروش کتاب در نمایشگاه سی‌وسوم را رد کرد و افزود: با توجه به این‌که آمار دقیقی از میزان فروش و تعداد عنوان های عرضه شده در نمایشگاه‌های سال قبل وجود ندارد، چندان نمی‌توان با اطمینان درباره اینکه در نمایشگاه 1401 در مقایسه با دوره‌های قبل کتاب کمتر فروخته شده، صحبت کرد. در مجموع با شرایط فعلی، میزان و تعداد نسخه‌های فروش رفته، عدد قابل توجهی است.

معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: میانگین قیمت هر کتاب در نمایشگاه مجازی، 85 هزار تومان بوده است، تصور ما این است اگر سه میلیون نسخه به این رقم فروش رفته باشد، در مجموع 250 میلیارد تومان، از سوی مخاطبان در دو بخش حضوری و مجازی فروش رفته است.

احمد‌وند با تأکید بر امکان بررسی دقیق‌تر رفتار خریداران کتاب در سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با وجود بخش مجازی بیان کرد: در آینده تحلیل‌های جزئی از میزان مصرف فرهنگی مردم در حوزه کتاب منتشر خواهد شد و در اختیار رسانه‌ها قرار خواهد گرفت. تجربه قابل توجه استفاده از فضای مجازی، ما را به این سمت پیش می‌برد تا در آینده بیشتر از این فضا استفاده کنیم؛ بنابراین از فضای حضوری برای افزایش مراودات و آشنایی های فرهنگی و حرفه‌ای بیشتر استفاده خواهد شد.

وی با اشاره به فعالیت‌های بخش جنبی نمایشگاه ادامه داد: با همت و تلاش همکاران، در هشت فضای اختصاصی، بیش از 360 نشست تخصصی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران 1401 تدارک دیده شد. بخش قابل توجهی از این نشست‌ها از نظر مهمانان و موضوعی قابل تأمل بودند که تخصصی برگزار شد. در بخش سرای آموزشی، ملل، اهل قلم، دانشگاهی و کودک و نوجوان برقرار بود. بسیاری از این نشست‌ها قابل برای رسانه‌ها قابل فرآوری است. از دوستانم خواسته‌ام برخی از نشست‌های ادوار گذشته نمایشگاه را نیز، فراوری مجدد کنند.

رئیس سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران درباره دیگر ویژگی این رویداد به بخش مشاوره کتاب اشاره و اضافه کرد: در چند مجموعه بخش راهنما و مشاوره کتاب مستقر بود و درباره عنوان‌ها و نویسندگان به مخاطبان خدمات ارائه می‌کرد. معرفی برگزیدگان جشنواره‌های مختلف از جمله کتاب سال و جوایز ادبی مانند جلال و پروین از دیگر بخش‌های نمایشگاه بود. توجه به فضای سالم فرهنگی امن از موضوعات مورد تأکید برگزار‌کنندگان بود. بسیاری از بازدید‌کنندگان به این موضوع اذعان داشتند، فضای نمایشگاه امن بانشاط و امن بود. مخاطبان از اقشار و سلیقه‌های مختلف در این رویداد حضور داشتند.

وی افزود: برای حفظ سلامت اخلاقی نمایشگاه، تدابیر مختلفی پیش‌بینی شده بود تا فضای فرهنگی این رویداد حفظ شود، نهاد‌های مردمی نیز برای این هدف همکاری داشتند؛ هرچند برخی بددلان بد‌فکر با مستمسک قرار دادن برخی تصاویر سعی کردند چهره نمایشگاه را مخدوش کنند اما دیدیم، فضایی که ترسیم شد، فضای واقعی نمایشگاه نبود؛ بلکه این رویداد امن، آرام، فرهنگی و با نشاط برگزار شد. امید‌وارم همه کسانی که دلشان برای فرهنگ می سوزد، از کینه‌توزی و رفتار غیرفرهنگی دست بردارند.

احمدوند همچنین در بخش دیگری از این نشست از تخصیص کاغذ به ناشران از هفته آینده خبر داد و گفت: با پیگیری وزیر ارشاد و دستور رئیس جمهور، ارز مورد نیاز برای ثبت سفارش واردات کاغذ اختصاص پیدا کرد که روند آن آغاز شده است و به محض ورود در اختیار ناشران قرار خواهد گرفت.

وی همچنین بر اطلاع‌رسانی شفاف در خصوص تخصیص کاغذ به ناشران تأکید و اضافه کرد: این موضوع در رابطه با تخصیص کاغذ در دوره‌های قبل نیز صورت خواهد گرفت. نکته دیگر در این رابطه این است که اعضای کمیته تخصصی در زمینه کاغذ تغییر کرده و در حال حاضر آقای رمضانی مسئولیت آن را برعهده دارد.

علی رمضانی، سخنگوی نمایشگاه کتاب، نیز در بخش دیگری از این نشست ضمن اشاره به آمارهای خرید کتاب از سوی مخاطبان گفت: بخش کودک و نوجوان بیشترین استقبال را در نمایشگاه مجازی کتاب تهران داشت. پس از آن نیز حوزه‌های ادبیات، علوم اجتماعی، کتب دینی و کمک آموزشی بیش‌ترین فروش را داشتند.

به گفته وی؛ مسن‌ترین خریدار کتاب فردی 96 ساله و کوچک‌ترین فرد هم نوزادی سه ماهه بود که پدر و مادرش برای او کتاب خریداری کردند. طبق بررسی‌های صورت گرفته، 59 درصد از آثار تألیفی و 40 درصد از آثار ترجمه‌ای مورد اقبال مخاطبان قرار گرفته بود و یک درصد از مخاطبان نیز گزینه سایر را انتخاب کرده بودند.

سخنگوی نمایشگاه کتاب همچنین در ادامه به تأثیر مهمانی قطر در نمایشگاه سی و سوم کتاب تهران اشاره و اضافه کرد: بر آن بودیم تا با انتخاب کشور قطر به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه کتاب، از بستر جام جهانی نیز به عنوان فرصتی برای تبادل فرهنگی بهره ببریم. در همین رابطه مذاکراتی انجام گرفته است تا در قطر یا در شهر کیش، میهمانانی از جام جهانی مستقر شوند و در موضوعات مختلف فرهنگی به تبادل تجربیات خود بپردازند.