شنبه 3 آذر 1403

مروری بر فعالیت‌های حرفه‌ای حمید جبلی به بهانه تولد این بازیگر

وب‌گاه گسترش مشاهده در مرجع
مروری بر فعالیت‌های حرفه‌ای حمید جبلی به بهانه تولد این بازیگر

حمید جبلی را سالیان سال به عنوان بازیگر و صداپیشه عروسک‌های محبوب می‌شناختیم. توانایی‌های او اما بسیار بالاتر از اینهاست. جبلی علاوه بر بازیگر و صداپیشه، نویسنده و کارگردان قابلی هم هست. او چند اثر تلویزیونی و دو فیلم سینمایی کارگردانی کرده و به عنوان فیلمنامه‌نویس هم فعالیت‌های زیادی انجام داده. او همچنین در عرصه نمایشنامه‌نویسی هم بارها خودش را به اثبات رسانده است. حمید جبلی دو جلد...

حمید جبلی همکار دائمی ایرج طهماسب بود و در اکثر فیلم‌ها و مجموعه‌هایش حضوری چشمگیر داشت. در «مهمونی» اولین بار است که جبلی عضو گروه نیست و جایش خالی به نظر می‌رسد.

«رفیق بد» یکی از آخرین حضورهای حمید جبلی در سینما به عنوان بازیگر است. او بعد از این فیلم نقش کوتاهی در «کلاه قرمزی و بچه ننه» بازی کرد.

بازیگری | حمید جبلی از جمله بازیگرهایی بود که کارش را از تئاتر شروع کرد و پس از تجربیات مختلف، اولین بار سال 1360 با تله‌تئاتر «آدینه» به کارگردانی بهرام شاه‌محمدلو در تلویزیون دیده شد. همان سال در مجموعه نمایشی «مثل‌آباد» رضا ژیان هم جلوی دوربین رفت. بعد از اینها بود که سال 1361 با مجموعه «محله بروبیا» به شهرت رسید. جبلی از دهه شصت تا نود در سینما و تلویزیون نقش‌های مختلفی از خودش به جا گذاشت. فیلم‌های «شیرک» به کارگردانی داریوش مهرجویی، «مادر» و «دلشدگان» به کارگردانی علی حاتمی، «یک مرد یک خرس» به کارگردانی مسعود جفری جوزانی، «دختر شیرینی‌فروش» و «زیر درخت هلو» به کارگردانی ایرج طهماسب و... از جمله مهمترین نقش‌آفرینی‌های او بودند. نکته قابل توجه درباره بازی جبلی، توانایی او در ایفای نقش‌های متفاوت با سن‌وسال‌های مختلف بود. او در سنین پایین هم نقش پیرها را بازی می‌کرد و ابایی از این ماجرا نداشت.

«کلاه قرمزی» یکی از محبوب‌ترین کاراکترهای عروسکی است که حمید جبلی صداپیشگی آن را برعهده داشت.

صداپیشگی | ابتدای دهه شصت با با صدای شخصیت محبوب کپل در «مدرسه موش‌ها» و «شهر موش‌ها» به کارگردانی مرضیه برومند شهرت زیادی به دست آورد. «هادی و هدی» و «خونه مادربزرگه» جزو آثاری بودند که در همان دوره عروسک‌گردانی آنها را به عهده گرف. ابتدای دهه هفتاد با صداپیشگی کلاه‌قرمزی در مجموعه «صندوق پست»، مهمترین اتفاق کارنامه‌اش را رقم زد. بلافاصله بعد از موفقیت کلاه‌قرمزی، شخصیت پسرخاله را با صدا و ویژگی‌های متفاوت به میدان آورد. کلاه‌قرمزی و پسرخاله در مدت زمان کوتاهی به درخشان‌ترین کاراکترهای عروسکی تلویزیون تبدیل شدند و موفقیت‌شان تا سالیان سال ادامه پیدا کرد. جبلی در مجموعه کلاه‌قرمزی، صداپیشه عروسک‌هایی مثل خانم جون و گیگیلی هم بود. در کل کارنامه جبلی، صداپیشگی سه شخصیت عروسکی «کپل»، «کلاه قرمزی» و «پسرخاله» اهمیت بسیار زیادی دارد.

«خواب سفید» دومین و تا به اینجا آخرین تجربه کارگردانی حمید جبلی در سینماست. او در این فیلم بازی هم داشت.

کارگردانی سینما | حمید جبلی دو فیلم سینمایی کارگردانی کرد. اولی را سال 1377 با نام «پسر مریم» ساخت. این فیلم با تمام کارهای دیگری که از این کارگردان دیده بودیم متفاوت بود و جبلی آن را موضوع پیوند میان مذاهب ساخته بود. داستان فیلم از این قرار بود که در یکی از روستاهای غرب کشور مسلمانان و مسیحیان در جوار هم زندگی می‌کنند و کشیش قصد دارد آن سال مراسم تولد حضرت مریم را در کلیسای خودش برگزار کند و رحمان می‌خواهد به او کمک کند اما با مخالفت پدرش روبه‌رو می‌شود و... جبلی سال 1382 دومین فیلمش را به نام «خواب سفید» ساخت. در این فیلم خیلی بیشتر به دنیایی که از او می‌شناختیم نزدیک شده بود. داستان درباره شاگر یک مغازه لوازم عقد فروشی بود که دل در گرو مانکنی داشت که پشت ویترین مغازه لباس عروسی فروشی بود.

کارگردانی تلویزیون | حمید جبلی در طول فعالیت حرفه‌ای‌اش چند مجموعه تلویزیونی کارگردانی کرده است. سال 1360 برنامه «سقائک و شانه‌به‌سر دانا» را به عنوان اولین تجربه کارگردانی‌اش مقابل دوربین برد؛ همان برنامه‌ای که عروسک مورچه آن بعدها تبدیل به کلاه‌قرمزی شد. سال 1365 مجموعه «درون و برون» را کارگردانی کرد. یک مجموعه عروسکی که در آن درباره بدن انسان و عملکرد اعضای مختلف صحبت می‌شد. جبلی سال 1372 مجموعه‌ای هم به اسم «جغجغه و داداشش» را با همراهی ایرج طهماسب ساخت که البته بیشتر به عنوان «جغجغه و فرفره» شناخته می‌شد. سال 1376 و 1377 هم دو برنامه به نام‌های «یک روز بخصوص» و «تکخوان» را کارگردانی کرد. فعالیت حمید جبلی به عنوان کارگردان در تلویزیون تا پایان دهه هفتاد ادامه پیدا کرد و بعد از آن دیگر کاری از او ندیدیم.

«تعطیلات تابستانی» از جمله فیلم‌هایی است که با فیلمنامه‌ای از حمید جبلی جلوی دوربین رفت.

فیلمنامه | فیلمنامه تمام مجموعه‌ها و فیلم‌هایی که مربوط به کلاه‌قرمزی بود را حمید جبلی به همراه ایرج طهماسب نوشته بود. علاوه بر آنها سال 1374 فیلمنامه مشترکی به نام «تعطیلات تابستانی» به همراه فریدون حسن‌پور نوشت. او در فیلمنامه فیلم «یکی بود یکی نبود» و «زیر درخت هلو» هم طهماسب را همراهی کرد. دو فیلم «خواب سفید» و «پسر مریم» هردو براساس فیلمنامه خود جبلی ساخته شدند. در تلویزیون هم فعالیت زیادی در عرصه فیلمنامه نویسی داشت. در مجموعه «آژانس دوستی» به عنوان فیلمنامه‌نویس همکاری می‌کرد و در «تهران یازده» هم فیلمنامه را به همراه مرضیه برومند نوشت. طراحی فیلمنامه «چراغ جادو» از آثار اوست و در «خاله قورباغه» هم یکی از نویسنده‌ها بود.

حمید جبلی در مراسم جشن امضاء یکی از کتاب‌هایش.

کتاب | حمید جبلی نمایشنامه «دوستان بامحبت» را حمید جبلی سال 1395 توسط نشر پریان منتشر کرد. این نمایشنامه اثر موفقی بود که حمید جبلی سال 1377 نوشت و به کارگردانی رضا ژیان روی صحنه برد. کتاب این نمایش را حمید جبلی به درخواست محمد ژیان، برادر زنده‌یاد رضا ژیان به رشته تحریر درآورد. نمایشنامه «عشق روی خرپشته» هم چنین ویژگی داشت. این نمایشنامه سال 1380 توسط رضا ژیان روی صحنه رفته بود و جبلی آن را هم با تصویری از ژیان و به یاد او در سال 1397 منتشر کرد. «خاطرات پسربچه شصت ساله» مجموعه‌ای دوجلدی از داستان‌های حمید جبلی است که سال 1398 و 1400 منتشر شد. خود جبلی در مقدمه این کتاب نوشته: «پیش خودمان بماند، بیشتر این قصه‌ها واقعی است. این قصه‌ها را تقدیم می‌کنم به بچه‌های دیروز که احساس کودکی‌شان را به یاد بیاورند.» جبلی پس از دو دهه دوری از فضای تئاتر، از شهریور امسال، با نگارش نمایشنامه «سوسمار» مجددا فعالیتش را در این عرصه شروع کرد. این تئاتر، هنوز روی صحنه است و نام جبلی به عنوان نویسنده و مشاور پروژه روی آن قرار دارد.