مرگ سالانه 800 هزار نفر در جهان بر اثر خودکشی / لزوم تصویب قانون حمایت از حقوق افراد دچار اختلالات روانی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، آذرخش مکری، روانپزشک و معاون آموزش مرکز ملی مطالعات اعتیاد امروز در همایش پیشگیری از خودکشی در دانشگاه علوم پزشکی ایران اظهار کرد: سالانه 800 هزار نفر در جهان به دلیل خودکشی جان خود را از دست می‌دهند اما توانایی متخصصان جهان در پیشگیری از خودکشی بیشتر از قبل نشده است.

وی افزود: مرگ‌های ناشی از اعتیاد، خودکشی و مصرف زیاد الکل به عنوان مرگ‌های ناامیدی شناخته می‌شوند و این سه‌گانه در جهان روز به افزایش است و این عوامل در کنار عدم توانایی کافی کشورهای جهان در پیشگیری از خودکشی، از چالش‌های پیشگیری از خودکشی به شمار می‌رود.

وی تاکید کرد: خودکشی یک مشکل متعارف نیست بلکه یک مشکل پیچیده و بغرنج است که راه درستی برای توصیف و تعریف آن وجود ندارد و راه حل درست هم ندارد یعنی نمی‌توان راه‌کار قطعی برای شناسایی و پیشگیری از آن ارائه کرد اما یکی از راهکارها این است که باید در پزشکی‌سازی خودکشی افراط نکنیم زیرا درمانگر اینگونه به بیمار منتقل می کند که میل به خودکشی نمود یک بیماری است و ربطی به شخص بیمار ندارد. درحالی که رفتار خودکشی فقط علامتی به عنوان زیرمجموعه اختلالات روانپزشکی نیست بلکه باید به عنوان اختلالی مجزا و مستقل مورد توجه قرار بگیرد.

مکری بیان کرد: در برخی مطالعات قدیمی‌تر اعلام می‌شد که 90 درصد افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند یکی از اختلالات روانی را دارند اما مطالعات جدید نشان داده 60 درصد افرادی که خودکشی می‌کنند دچار اختلالات روانی افسردگی، پنیک، وسواس، اسکیزوفرنی و... نیستند و این موضوع کار شناسایی و پیشگیری از خودکشی را بسیار سخت می‌کند.

این روانپزشک خاطرنشان کرد: هیجاناتی که به افزایش خطر خودکشی منجر می‌شوند قبلا صرفا در افسردگی خلاصه می‌شد اما الان مشخص شده که احساس از دست رفتن زمام امور، اضطراب‌های منهدم‌کننده و احساس استیصال از جمله مواردی است که ممکن است بر بروز این پدیده موثر باشد. در محیط‌های تحصیلی و آموزشی باید به موضوع مرگ‌های ناامیدی نیز توجه داشته باشیم تا بتوانیم از خودکشی پیشگیری کنیم زیرا خودکشی در این محیط‌ها بیشتر از آن که دلایل پزشکی داشته باشد ممکن است دلایل اجتماعی و فرهنگی داشته باشد‌.

لزوم تصویب قانون حمایت از حقوق افراد دچار اختلالات روانی

وحید میرحسینی، معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور امروز در نشست خبری همایش علمی تخصصی پیشگیری از خودکشی اظهار کرد: مداخلات دستگاه قضایی طیف‌های مختلفی دارد اما مسئله خودکشی در قوانین و مقررات ما جرم‌انگاری نشده است. البته این اقدام از حیث دینی امری مذموم و ممنوع است اما در متون قانونی، ما جرمی تحت عنوان خودکشی نداریم. در قوانین مربوط به فضای مجازی از حیث پیشگیری از خودکشی برخی قوانین را دنبال می‌کنیم.

وی درباره عوامل موثر بر کاهش خودکشی گفت: در طیف کسانی که تحصیلات دانشگاهی دارند، آمار خودکشی بسیار پایین تر از سایر طیف‌هاست، این موضوع نشانگر اهمیت آگاهی در پیشگیری از اقدام به خودکشی است. احساس محرومیت و همچنین فشارهای کاری نیز از عواملی است که ممکن است منجر به خودکشی در بین افراد جامعه از جمله در بین اعضای کادر درمان شود. ایمان و توکل به خدا و آگاهی‌های دینی می‌تواند بسیار در پیشگیری از خودکشی موثر باشد و بنابراین باید نظامی را برای تبیین و حل مسئله ترسیم کنیم. باید عوامل موثر بر خودکشی را شناسایی و براساس اولویت و میزان تاثیر آن‌ها بر بروز این معضل، راه حل ارائه کنیم.

میرحسینی گفت: در حیطه وظایف خود در زمینه پیشگیری از توزیع ابزارهایی که باعث خودکشی می‌شوند اقدامات بسیار خوبی انجام می‌دهیم و همچنین افراد در معرض خطر در دادگاه‌ها و دادسراها شناسایی و به مراکز درمانگر معرفی می‌شوند. برای کاهش دسترسی به داروهایی که با آن‌ها اقدام به خودکشی می‌شود تلاش‌ها و اقداماتی صورت گرفته است و کسانی که در معرض خطر خودکشی هستند از این ابزار دور نگه داشته می‌شوند.

وی تاکید کرد: از حیث قانونی پیش‌نویس قانونی در رابطه با حمایت از حقوق کسانی که اختلالات روانی دارند، وجود دارد که این پیش نویس آماده شده اما چندسالی است که نتوانسته در مسیر تصویب در مجلس قرار بگیرد. وزارت بهداشت باید تصویب این قانون را برای حمایت از افراد در معرض خطر خودکشی پیگیری کند.

وی افزود: همچنین آمارهایی که در رابطه با مسئله خودکشی وجود دارد باید تحلیل شود و در دسترس افراد تصمیم‌گیر در کشور قرار بگیرد تا در سیاستگذاری‌ها و تعیین جامعه هدف برای مداخلات موثر، استفاده شود. سهم سازمان‌های موثر در پیشگیری از خودکشی باید مشخص شود و باید از کلیات فاصله گرفته و به جزئیات وظایف سازمان‌ها و نهادهای مختلف در حوزه پیشگیری از این معضل بپردازیم.

مجتبی طالاری، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز در ادامه این مراسم بیان کرد: در حوزه دانشجویی بیشتر با دانشجویانی مواجه هستیم که از شهرستان به تهران آمده‌اند و مشکلات زندگی در شهرهای بزرگ باعث ایجاد بحران برای بعضی از دانشجویان می‌شود و در کنار آن، فشارهای ناشی از حجم بالای دروس نیز وجود دارد و فرد احساس تنهایی می‌کند و ممکن است منجر به خودکشی در برخی دانشجویان شود.

وی افزود: انگی که نسبت به سلامت روان وجود دارد باعث کاهش مراجعات می‌شود و به دلیل دیدگاه منفی و برچسبی که به افراد با مراجعه به روانپزشک زده می‌شود، ممکن است فرد به متخصصان مراجعه نکند، البته در سال‌های اخیر جا افتادن واژه تراپی در فضای مجازی و ادبیات جوانان امروز، باعث کاهش برچسب و انگ ناشی از مراجعه به روانپزشک شده است.

حسن امیری، قائم مقام رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز اظهار کرد: خودکشی، بیماری نیست و مشکلی است که ریشه آن به سال‌ها قبل در فرد بازمی‌گردد. دانشجویان پزشکی به دلیل طولانی شدن مدت تحصیل خود، توقعات جامعه، مسائل اقتصادی و فشارها و بار روانی ممکن است در معرض خطر اقدام به خودکشی باشند بنابراین مداخلاتی که صورت می‌گیرد باید چندجانبه باشد‌.

وی افزود: باید به ریشه خودکشی برخی دانشجویان علوم پزشکی توجه کنیم، گاها تصور جامعه از وضعیت اقتصادی پزشکان با واقعیت‌های موجود در زندگی دانشجوی پزشکی فاصله دارد و همین امر باعث می‌شود دانشجوی پزشکی احساس افسردگی کند و در صورت تشدید این مشکل، دست به خودکشی بزند.