مسئولیت اجتماعی، میراث ناملموس کهن ایرانیان است

نشست تخصصی میراث‌فرهنگی ناملموس (ICH) و مسئولیت اجتماعی (CSR) در مواجهه با حوادث و سوانح با حضور آتوسا مومنی رئیس مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی، تحت نظارت یونسکو (مرکز میراث ناملموس تهران) صبح امروز یکشنبه 22 مردادماه 1402 در پژوهشکده سوانح طبیعی برگزار شد.

شبکه‌سازی میان تشکل‌های مردم‌نهاد، گروه‌ها و داوطلبین در مواجهه با بحران‌ها، آگاهی‌افزایی و ظرفیت‌سازی برای پاسداری از میراث‌فرهنگی در سوانح طبیعی، نقش دستگاه‌های اجرایی، جوامع محلی و مسئولیت اجتماعی آن‌ها در پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در سوانح و بحران‌ها سه محور اصلی این نشست بود.

مومنی با بیان اینکه جهان در مواجه با تغییرات اقلیمی و سوانح ناشی از آن قرار گرفته است، بر اهمیت استفاده از مسئولیت اجتماعی به‌عنوان تجلی میراث‌فرهنگی ناملموس که از دیرباز جزو فرهنگ ایرانیان بوده، تاکید کرد.

او همچنین به تاثیر قدرت نرم فرهنگ در بازآفرینی، تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری اشاره کرد و بهره‌گیری از دانش و مهارت بومی در اختیار جوامع محلی و ارتباط مردم با حاکمیت را در مواجهه با سوانح الزامی دانست.

رئیس مرکز میراث ناملموس تهران در ادامه پیام علی دارابی قائم‌مقام وزیر، معاون میراث‌فرهنگی و رئیس شورای حکام مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی را قرائت کرد.

مسئولیت اجتماعی، میراث ناملموس کهن ایرانیان است / بهره‌گیری از دانش و مهارت بومی در مواجهه با سوانح طبیعی

امیرحسین گرکانی رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی با خیرمقدم به حاضران ابراز امیدواری کرد که برگزاری این نشست منجر به مدیریت کارآمدتر کشور در مواجهه با بحران‌ها و سوانح طبیعی شود.

او به قرابت مسئولیت اجتماعی و میراث‌فرهنگی ناملموس و اهمیت پاسخگویی به نسل آینده در پاسداری از میراثی که از گذشته به ما رسیده است، اشاره و ابراز امیدواری کرد این نشست‌ها تداوم داشته باشد.

گرکانی، مسئولیت اجتماعی را میراث‌ناملموس ایرانیان عنوان کرد و ادامه داد: ما در گذشته مسئولیت اجتماعی را به طرق مختلف در فرهنگ سرزمین‌مان داشته‌ایم که در حال حاضر کمرنگ شده است و کنار هم قرار دادن مسئولیت اجتماعی و میراث‌فرهنگی ناملموس نشانگر هوشمندی برگزارکنندگان است.

مسئولیت اجتماعی، میراث ناملموس کهن ایرانیان است / بهره‌گیری از دانش و مهارت بومی در مواجهه با سوانح طبیعی

تاب‌آوری مهم‌ترین اصل زندگی در سرزمین بی‌قرار

سید محمد بهشتی نیز که در این نشست با موضوع «چالش‌های سیاستی در انجام تحقیق در حوزه مدیریت خطر حوادث و سوانح طبیعی» سخنرانی کرد، بیان کرد: ایران سرزمینی بی‌قرار است که در آن سیل و زلزله از گذشته به کرات در آن اتفاق افتاده است.

رئیس پیشین پژوهشگاه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، تاب‌آوری را مهم‌ترین اصل زندگی در سرزمین بی‌قرار دانست که ما آن را به صفر رسانده‌ایم و ادامه داد: در گذشته مردم محلی در مواجهه با سوانح طبیعی اقدام به بازسازی و ساخت می‌کردند و منتظر دولت نمی‌مانند.

او با بیان اینکه تمدن و فرهنگ ما در این بی قراری پدید آمده است، ادامه داد: ما باید به یاد بیاوریم و از تجربیات غنی گذشته‌مان استفاده کنیم. ما در مواجهه با تغییرات اقلیم موفق‌ترین سرزمینی خواهیم بود، زیرا کیفیت مواجهه با بی‌قراری در جان و خمیره ما است.

بهشتی در ارتباط با نسبت میراث‌فرهنگی و سوانح، بیان کرد: نباید به‌عنوان امری سپری شده به فرهنگ نگاه کنیم، زیرا هر موضوعی سپری می‌شود به غیر از فرهنگ. متغیر‌ها تغییر می‌کنند، اما اصول ثابتی وجود دارد. سوانح و بی‌قراری‌ها جزو اصول ثابت این سرزمین هستند، ما باید رجوع کنیم به شیوه‌های مواجهه ثابتی که در این سرزمین و فرهنگ وجود داشته است.

مسئولیت اجتماعی، میراث ناملموس کهن ایرانیان است / بهره‌گیری از دانش و مهارت بومی در مواجهه با سوانح طبیعی

شیدا مهنام مدیرعامل موسسه مسئولیت اجتماعی سلامت ایران از مهندس ضرغامی به‌عنوان تنها وزیری اسم برد که در موضوع مسئولیت اجتماعی و حمایت مرکز میراث‌فرهنگی ناملموس یونسکو در ایران بیعت واقعی کرده است.

او با اشاره به اینکه امروز دولت‌هایی پیشروتر هستند که میدان را برای بخش خصوصی، سمن‌ها و مردم باز می‌کنند ادامه داد: تعریف قدرت ملی آنجایی است که دولت کوچکتر شده، تنها نقش سیاستگذاری، ایجاد نظم و مانیتورینگ دارد و مردم بیشتر در صحنه حضور دارند و وظایف بر عهده سمن‌ها است.

مهنام ابراز امیدواری کرد که شبکه‌سازی ایجاد شده بین نهاد‌های دولتی و سمن‌ها اتفاق مبارکی را رقم بزند.

همچنین سه پنل تخصصی سیاست‌گذاری در حوزه میراث‌فرهنگی ناملموس و بهره‌گیری از مسئولیت اجتماعی و مدیریت سوانح، تجربیات میدانی زیسته در مواجه با بحران‌ها، سمن‌ها و مسئولیت اجتماعی برای پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در بحران‌ها برگزار شد.

«پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در بحران‌ها» آتوسا مومنی، «ظرفیت‌سازی برای مسئولیت اجتماعی در مواجه با حوادث و سوانح در کشور‌های در حال توسعه» سید امیرحسین گرکانی، «تاب‌آوری بر اتکا تجربه زیست در سرزمین ایران» سید محمد بهشتی، «چالش‌های سیاستی در انجام تحقیق در حوزه مدیریت خطر حوادث و سوانح طبیعی» حمیدرضا خانکه و «بازتعریف رابطه میراث‌فرهنگی و سوانح طبیعی» فاطمه داوری موضوعات اولین پنل این نشست بود.

«جایگاه حکمرانی محلی و نظامات اجتماعی در پیشگیری و مدیریت بحران بر بنیان تجربیات تاریخی» اسکندر مختاری، «آب و میراث‌فرهنگی ناملموس» بهرام نادی، «میراث‌فرهنگی ناملموس و مسئولیت اجتماعی در مواجهه با سوانح طبیعی» گارا مانچا چاریتادیپورا، «پس از سیل چگونه دیدگاه مبتنی بر میراث‌فرهنگی ناملموس در مدیریت بلایا ایفای نقش می‌کند؟» راهول گوسوامی نیز مباحث پنل دوم بود.

همچنین در سومین پنل‌های موضوع‌های «نقش نهاد‌های غیردولتی و سمن‌ها در مدیریت سوانح طبیعی با رویکرد ترویج میراث‌فرهنگی ناملموس» شیدا مهنام، «نقش تشکل‌ها در اجرای کنوانسیون 2003 یونسکو در زمینه میراث‌فرهنگی ناملموس: ایجاد تاب‌آوری در شرایط قبل و بعد از بحران» ژانت بلیک، «فاجعه سد و جونت ایتالیا، مطالعه موردی مدیریت بلایای طبیعی» مایکلا میسون و جوئله زامپارو، «باغستان؛ باغی برای زندگی» سمیه مراقی، «نقش انیمیشن در آموزش استفاده از میراث‌فرهنگی ناملموس و مسئولیت اجتماعی در مواجهه با سوانح و بحران‌ها» نگار امینی مطرح شد.