مسئولیت محیط زیست به مناطق چهارگانه محدود نیست

رئیس اداره حیات وحش استان تهران گفت: بحث مدیریت حیات وحش چه داخل مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست و چه خارج از این مناطق در وظایف سازمان محیط زیست تعریف شده است.

محمد کرمی، رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش حفاظت محیط زیست استان تهران، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: 13 اسفند هر سال به عنوان روز جهانی حیات وحش در تقویم بین‌المللی در نظر گرفته شده است. با توجه به اهمیت گونه‌های مختلف گیاهی جانوری، اقداماتی برای آگاهی عمومی و معرفی این‌گونه‌ها انجام می‌دهیم چرا که حیات وحش دارای ارزش‌های ذاتی، ژنتیکی، اقتصادی، علمی، آموزشی و حتی تفریحی و زیبایی‌شناسی دارد.

کرمی افزود: حتما باید کمک جامعه مدنی و تشکل‌های مردمی و افراد غیردولتی را همراه داشته باشیم تا بتوانیم از این موهبت الهی به نحو احسن حفاظت کنیم. همچنین بتوانیم از تجارت غیرقانونی آن‌ها جلوگیری کنیم که یکی از معضلات و مشکلاتی است که در دنیا با آن مواجه هستیم.

وی تأکید کرد: تخریب زیستگاه‌های حیات وحش باعث شده برخی از این‌گونه‌ها را طی سال‌های گذشته از دست داده باشیم، مثل ببر ایرانی و شیر ایرانی که تخریب زیستگاه و شکار غیرمجاز و برداشت بی رویه باعث شده آن‌ها را از دست داده باشیم.

رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش حفاظت محیط زیست استان تهران در پاسخ به اینکه آیا تعارض حیات وحش با منافع انسانی تنها محدود به مناطق تحت مدیریت زیست است یا نه گفت: این تصور کاملا نادرستی است که محیط زیست تنها در مناطق چهارگانه مسئولیت دارد چرا که بحث مدیریت حیات وحش چه داخل مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست و چه خارج از این مناطق در وظایف سازمان محیط زیست تعریف شده است. برای ما زیستگاه مهم است یعنی جایی که حیات وحش در آن زیست می‌کند و حضور دارد، حالا چه داخل مناطق چهارگانه باشد و چه بیرون از آن. بنابراین این تصور که گونه‌های خارج از مناطق ما هیچ مدیریت و قانونی بر آن‌ها حاکم نیست کاملا نادرست است. هر کجا که گونه‌های حیات وحش مورد تعرض قرار بگیرند و مشکلی برایشان به وجود بیاید محیط زیست باید ورود پیدا بکند.

وی با اشاره به مرگ یک پلنگ در مجاورت منطقه حفاظت شده بر اثر برخورد با قطار گفت: راه حل این نیست که از مجاورت مناطق ما هم خط آهن رد نشود؛ حتی داخل مناطق ما هم در مواردی قانون این اجازه را می‌دهد اما باید تمهیداتی دیده شود تا جایی که گدار حیات وحش است زیرگذر یا روگذر فراهم شود و در دنیا هم همین کار را می‌کنند.

کرمی توضیح داد: در محل‌های گدار زیرگذر یا روگذر احداث می‌کنند یا جایی که حیات وحش عبور می‌کند محدودیت سرعت می‌گذارند. در بعضی مناطق خاص که امکان این مسائل نیست ممکن است بخشی از مسیر جاده را محدود و محصور کنند که حیات وحش اگر به آنجا آمد برگردد و از زیرگذر یا امکاناتی که برای عبور و مرورش ایجاد شده استفاده کند.

وی تصریح کرد: فنس‌کشی در اطراف جاده و خط آهن صرفا برای این است که حیوان را به محل عبور درست هدایت کنند و اینکه ما تمام یک مسیر را فنس بکشیم عملا ممکن نیست و درست هم نیست چون زیستگاه را تکه می‌کند و تکه‌تکه شدن زیستگاه خودش معضل جدی برای حیات وحش ایجاد می‌کند.

رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش حفاظت محیط زیست استان تهران یادآورشد: در همین موردی که اخیرا در فیروزکوه پیش آمد چون الان فصل گدار برای جفت‌یابی و جفت‌گیری پلنگ‌هاست قاعدتا این حیوانات یک مسیری را طی می‌کنند تا بتوانند نیازهای زیستی‌شان را تأمین کنند و گاه این جابه‌جایی با مثلا جاده یا خط راه آهن تعارض پیدا می‌کند و اتفاقات این چنینی هم رخ می‌دهد. این مسیرها باید شناسایی شود و تمهیداتی برایش اندیشیده شود.

کرمی در پاسخ به اینکه این شناسایی و اجرای تمهیدات گاه بیش از اندازه زمان‌بر ایست و این فرایند کند در خصوص گونه‌هایی که وضعیت بحرانی دارند مشکل‌ساز می‌شود گفت: تنها راه حل این است که این موضوع اولویت قرار بگیرد و در اسرع وقت باید تمهیدات و امکاناتی که باید ایجاد شود را فراهم کنیم. ممکن است یک گونه تعدادش آن‌قدر کم شده باشد که واقعا نیاز به فوریت اقدام داشته باشیم مثل یوز که زیر 40 تا و پلنگ که گفته می‌شود حدود 400 تا در کشور داریم.

وی تأکید کرد: در بحث جلوگیری از قاچاق حیوانات هم مردم و جوامع محلی می‌توانند نقش بسیار مثبتی در کمک به جلوگیری از تجارت غیرقانونی حیات وحش یا شکار غیرمجاز آن‌ها داشته باشند و خیلی می‌توانند به حیات وحش کشور و دنیا کمک کنند.

رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش حفاظت محیط زیست استان تهران یادآور شد: شعار امسال روز جهانی حیات وحش «پایداری تمام اشکال حیات بر روی زمین» است یعنی تمام گیاهان و جانواران وحشی که جزئی از تنوع زیستی محسوب می‌شوند را باید حفاظت کرد. حتی بخشی از این تنوع زیستی معیشت مردم و جوامع محلی را تأمین می‌کند که اهمیت تنوع زیستی را نشان می‌دهد. به همین دلیل است که ارتقا آگاهی عمومی در خصوص مزایای متنوع حیات وحش برای مردم و تهدیدهای پیش روی آن‌ها را خیلی باید مد نظر قرار دهیم.