مسیر سخت دانش بنیان ها برای دستیابی به توسعه
ریاحی می گوید: برای اینکه اتاق بازرگانی بتواند اقتصاد کشور را مدیریت کند، باید به شرکت‌های دانش بنیان بها دهد. تشکیل مرکز نوآوری اقدامی مهم و کارآمد بود اما هنوز تا هدف اصلی راه داریم.
رهبر انقلاب اسلامی سال 1401 را، «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» نامگذاری کردند. مفهوم تولید و اشتغال بحثی است که همواره در سال‌های اخیر شالوده اصلی شعار‌های ایشان بود. اما دانش بنیان‌ها بخش عمده کسب‌وکار نوین کشور است که در سالهای‌های اخیر جانی تازه گرفته و توجه مسئولین نیز بیشتر به آن منعطف شده. اعتنا به این شرکت‌ها و استارتاپ‌ها می‌تواند کمک شایانی به حضور فعال جوانان و گذر از فضای مشاغل سنتی به دیجیتال کند. موضوعی که مدتی پیش رییس مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان ایران، افشین کلاهی در اختتامیه رویداد بین المللی 10 جوان شایسته (TOYP) ایران، به آن پرداخت. او فضاسازی برای حضور جوانان خلاق را مهم دانست و به رسانه‌ها گفت: «در فضای سنتی صحبت از نوآوری سخت است، ولی ما اقداماتی را در این زمینه داشته‌ایم. نیاز است تا فضا به جوان‌ترها و کسانی که در حوزه‌های مختلف فعال هستند، داده شود تا فضای اتاق بازرگانی از حالت سنتی خارج شود و فکر می‌کنم در این مسیر موفق بوده‌ایم.»
کناره‌گیری صندلی اقتصاد سنتی به نفع دانش‌بنیان‌ها
سوال اینجاست که آیا اتاق بازرگانی اقدامی در این رابطه انجام داده است و یا درصدد کمک به جوانان در توسعه فضای جدید برای تجارت‌های آنلاین بوده یا خیر؟ یا برای تحقق بخشیدن به شعار رهبری، چه اقداماتی در این راستا در اولویت است؟ ناصر ریاحی عضو هیئت مدیره اتاق بازرگانی این مسئولیت را به این معنی، در حیطه وظایف اتاق نمی‌داند و می‌گوید: طی دوره برگزاری انتخابات اتاق بازرگانی که 3 سال پیش انجام شد، جمعی از فعالان اقتصاد دانش بنیان حضور داشتند؛ در این گردهمایی تعدادی از صندلی‌های حوزه اقتصاد سنتی به دانش‌بنیان‌ها واگذار شد که اتفاقی مهم و معنادار بود. بنابراین بخش سنتی اقتصاد این نکته را پذیرفت که کسب‌وکارهای نوآورانه صرفا پدیده‌های مقطعی با ابعاد کوچک نیستند و امروزه سهم عظیمی در اشتغال و گردش مالی کشور دارند.
مسیر طولانی برای دانش‌بنیان شدن در پیش داریم
ریاحی جایگزینی کسب‌وکار سنتی با آنلاین را رشدیابنده تلقی کرد و گفت: برای اینکه اتاق بازرگانی بتواند اقتصاد کشور را مدیریت کند، باید به شرکت‌های دانش بنیان بها دهد. در همین جهت، بلافاصله پس از تشکیل اتاق بازرگانی و تشکیل کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال، اتاق دوباره بر این دیدگاه تاکید کرد که بدنه سنتی حاکم است. در این راستا شکل‌گیری مرکز ذکرشده گامی تقویت‌کننده و حیاتی، برای تحقق دیجیتالی و مدرن شدن اصناف در چارچوب وظایف قانونی بود؛ اما برای رسیدن به آینده‌ای مطلوب مسیر طولانی در پیش است.
دانش‌بنیان شدن را با تغییر ویترین اشتباه نگیریم
ریاحی در پاسخ به اینکه چه میزان امکانات برای گذر کسب‌وکارها، از سنتی به دیجیتال برای جوانان مهیا است، می‌گوید: این امر لزوما همه آن اتفاقی نیست که اقتصاد دانش‌بنیان یا الکترونیک را رقم زند. فضای آنلاین مشاغل تنها بخش کوچکی از این اقتصاد را شکل می‌دهد. تغییر ویترین کسب‌وکارها و یا ایجاد تفاوت در شبکه توزیع آن با وجود اینکه همان جریان شغلی سابق در حال بروز و ظهور باشد، لزوما به معنی حرکت به سمت دانش بنیان نیست.
وی اضافه کرد: اگر طرح و مدل کسب‌وکاری متحول شود و سرویس‌های مکمل با یکدیگر آمیخته شود، تجربه کاربردی جدیدی برای مشتری رقم خواهد خورد، آن وقت است که می توانیم فرض کنیم در دنیای اقتصاد دیجیتال موفق شدیم.
لزوم بهره از علوم و فناوری‌های روز دنیا
ریاحی در خاتمه نمونه‌ای از روند صحیح شکل‌گیری اشتغال دانش‌بنیان را مطرح کرد و گفت: تصور کنید مثلا، یک فروشگاه پوشاک در اینستاگرام یا وبسایت، فروش الکترونیکی خود را راه اندازی می‌کند. این ایده حرکت رو به جلویی است، اما در حقیقت بخش بسیار اندکی از اقتصاد را شامل می‌شود. در صورتی که کشورهای دیگر فراتر و خلاقانه‌تر از آن انجام می‌دهند.
عضو اتاق بازرگانی در خاتمه خاطر نشان کرد: برای پیشرفت در این حوزه اگر بتوانیم ایده جدیدی ارائه دهیم تا مشتری در منزل، بتواند خود را چنان تصور کند که گویی لباس را پرو کرده، کثرت‌های لباس‌های متفاوت را متصور شود، حتی به چرخه تولید اشراف داشته باشد و یا قدرت انتخاب نوع پارچه از لحاظ مواد اولیه زیست‌تخریب‌پذیر و یا حامی محیط‌زیست را داشته باشد، آن موقع است که می توانیم بگوییم گامی موثر در جهت دیجیتالی شدن برداشته‌ایم. زمانی که صنعت پوشاک، علم فناوری اطلاعات و عرضه کالا با یکدیگر تلفیق شوند، یک کسب‌وکار نوین خلق می شود و در پی آن قدم اساسی برای اقتصاد دانش‌بنیان طی کرده‌ایم.
