معرفی کتاب |«لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند»؛ تجربه زیستن و نوشتن در فضای بینابینی زبان و فرهنگ شرق و غرب
نویسندگان این متن‌ها که از نظام‌های اعتقادی و بسترهای فرهنگی گوناگونی می‌آیند از افکار، ایده‌ها، خیال‌پردازی‌ها و خاطرات‌شان می‌گویند تا پیچیدگی تجربه زیستن میان دو زبان و چالش‌های زندگی در بیش از یک چشم‌انداز سیاسی و فرهنگی را به تصویر بکشند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مجموعه «زندگی میان زبان‌ها» از سوی انتشارات اطراف، با توجه به اهمیت مواجهه آگاهانه با زبان و کارکردهایش، آغاز شده و جلد نخست این مجموعه پیش از این با عنوان «ارواح ملیت ندارند» منتشر شد.
در مجلد دوم این مجموعه یعنی «لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند» به سراغ نویسندگانی رفته‌ا‌ند که به تجربه زندگی در بیش از یک زبان اندیشیده‌اند یا روایت‌شان از تجربه زبان و بازی‌هایش در فرایندهای نوشتن، خواندن، سخن گفتن و شنیدن را با مخاطب در میان گذاشته‌اند. این مجموعه تجربه رویارویی زبان‌ها و زیستن آگاهانه در قلمروی زبان را در قالب‌های گوناگونی مثل خاطره‌پردازی، یادداشت شخصی، جستار روایی و تأملات روایت می‌کند؛ تجربه‌ای آشنا برای همه کسانی که ارتباط تخصصی یا غیرتخصصی آگاهانه‌ای با واژه‌ها، آواها، اصطلاح‌ها، ساختارهای دستورزبانی و بسترهای اندیشه‌ورزیِ بیش از یک زبان دارند، کسانی که زبانِ مادری‌شان با زبان رسمی کشورشان متفاوت است، مترجمان، زبان‌شناسان، مسافران، مهاجران و چه بسا هر کسی که در معرض شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های امروزی است.
نویسندگان کتاب «لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند» از تجربه زیستن و نوشتن در فضای بینابینی دو زبان و دو فرهنگ، یکی شرقی و دیگری غربی، می‌گویند. آن‌ها با تأمل هشیارانه و هدفمند درباره جایگاه خودشان و تجربه چگال و پیچیده احساس غربت در وطن و در کشور میزبان، درکی تازه از مفاهیمی چون هویت، نژاد، استعمار و بده‌بستانِ خود و دیگری عرضه می‌کنند.
نویسندگان این متن‌ها که از نظام‌های اعتقادی و بسترهای فرهنگی گوناگونی می‌آیند از افکار، ایده‌ها، خیال‌پردازی‌ها و خاطرات‌شان می‌گویند تا پیچیدگی تجربه زیستن میان دو زبان و چالش‌های زندگی در بیش از یک چشم‌انداز سیاسی و فرهنگی را به تصویر بکشند. این نویسندگان هوشیارانه و هدفمند به جایگاه خود نگریسته‌اند و از فضای بینابینی میان دو زبان و دو فرهنگ بهره برده‌اند تا مختصات جهانی نو در محل تلاقی دو زبان را برای خود و دیگران روشن کنند.
در این کتاب، ناداستان‌هایی از الماز ابی‌نادر، نبیل ابراهیم، جورج ابراهیم، پائولین قلدس، ربیع علم‌الدین، لیلی العلمی، هدیل غنیم، ایمان مرسال، خالد مطاوع و نعومی شهاب نای را می‌خوانید که هر یک تجربه بینافرهنگی و بینازبانیِ خود را از نظرگاهی متفاوت تحلیل کرده‌اند.
الماز ابی‌نادر (متولد 1954 در پنسیلوانیا) نویسنده و شاعر لبنانی‌تبارِ آمریکایی و استاد ادبیات انگلیسی کالج میلز است. مسئله هویت‌ها و صداهای به‌حاشیه‌رانده‌شده از مهم‌ترین دغدغه‌های ابی‌نادر است و آثارش برنده جوایز گوناگونی شده است.
نبیل ابراهیم (متولد1950 در کارولینای شمالی) انسان‌شناس و کنشگر آمریکاییِ فلسطینی‌تبار است و پژوهش‌هایش بیشتر بر هویت عرب‌آمریکایی و شیوه‌های بازنمایی اعراب و فلسطینی‌ها در رسانه‌های جریان اصلی آمریکا متمرکزند. او علاوه بر فعالیت‌های علمی و پژوهشی، جستار و داستان کوتاه هم می‌نویسد.
جورج ابراهیم، شاعر و نویسنده و کنشگر فلسطینی‌آمریکایی، در دانشگاه هاروارد مهندسیِ زیستی خوانده اما ادبیات و نوشتن هم پای ثابت زندگی‌اش بوده و تا کنون دو کتاب منتشر کرده است. او حالا عضو هیئت‌مدیره‌ی رادیوس (محفل نویسندگان عرب‌آمریکایی) است.
پائولین قلدس (متولد 1961)، شاعر و نویسنده مصری‌آمریکایی و استاد ادبیات انگلیسی و نویسندگی خلاقانه دانشگاه هالینز، کتاب‌هایی مثل خاطره‌پردازی نامه‌هایی از قاهره و مجموعه شعرِ قطب‌نمای مصری را در کارنامه‌اش دارد و جستارها، داستان‌ها و اشعارش در نشریات مختلف هم منتشر شده‌اند. او در جستارهایش بیشتر درباره ادبیات چندفرهنگی، ادبیات مهاجران و نویسندگان زن عرب می‌نویسد.
ربیع عَلَم‌الدین (متولد 1959 در امانِ اردن)، نویسنده و نقاشِ لبنانی‌آمریکایی، از مشهورترین چهره‌های ادبی عرب‌تبارِ ایالات متحده است و رمان سرِ اشتباهِ تلسکوپِ او در سال 2022 برنده‌ی جایزه‌ی ادبیات داستانیِ پن / فاکنر شد. او کودکی و نوجوانی‌اش را در کویت و لبنان گذرانده اما بیشتر آثارش را به زبان انگلیسی می‌نویسد.
روایت‌هایی واقعی از کودکان قهرمان اطراف جهانلیلی العلمی (متولد 1968در رَباطِ مغرب)، رمان‌نویس و جستارنویس مغربی‌آمریکایی، دکتری زبان‌شناسی دارد و در دانشگاه کالیفرنیا استاد نویسندگی خلاقانه است. رمان‌هایی مثل امید و دیگر سوداهای خطرناک (2005) و آن آمریکایی‌های دیگر (2019) از مهم‌ترین آثار العلمی‌اند و برنده چند جایزه‌ی ادبی شده‌اند.
هدیل غنیم، جستارنویس و داستان‌نویس مصری، در قاهره به دنیا آمده و در بزرگسالی به انگلستان و از آن‌جا به ایالات متحده مهاجرت کرده است. او به هر دو زبان عربی و انگلیسی می‌نویسد و گفت‌وگو میان‌فرهنگی و قصه‌گویی از مهم‌ترین دغدغه‌هایش هستند.
ایمان مرسال (متولد 1966 در دقهلیه‌ی مصر)، شاعر، جستارنویس، مترجم و منتقد ادبیِ مصری، پس از اخذ مدرک دکتری از دانشگاه قاهره به ایالات متحده مهاجرت کرد و استاد ادبیات عرب دانشگاه آلبرتا شد. او نقش مهمی در معرفی ادبیات جهان عرب در آمریکای شمالی داشته است.
خالد مطاوع (متولد 1964 در بنغازی لیبی)، شاعر و نویسنده سرشناس لیبیایی‌آمریکایی، در ترجمه آثار ادبی عربی به انگلیسی هم دست دارد. او در نوجوانی به ایالات متحده مهاجرت کرد و حالا استاد نویسندگی خلاقانه دانشگاه میشیگان است اما هویت عربی، ادبیات عرب و پل زدن میان ادبیات عرب و جهان غرب همیشه در کانون فعالیت‌هایش بوده‌اند.
نعومی شهاب نای (متولد 1952 در میزوری) شاعر، ترانه‌سرا و رمان‌نویسِ فلسطینی‌آمریکایی است و با این‌که در ایالات متحده به دنیا آمده و بزرگ شده، خودش را «شاعر آواره» توصیف می‌کند و می‌گوید تجربه سفرش به روستای پدری‌اش در کرانه باختری (که روایتی از آن را در کتاب لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند می‌خوانید) زندگی او و درکش را از جایگاهش در جهان تغییر داده است.
انتشارات اطراف این کتاب را با ترجمه مرحوم بتول فیروزان در 192 صفحه به قیمت 124 هزار تومان منتشر و روانه بازار نشر کرده است.