معلمان چقدر با سند تحول بنیادین آشنا هستند؟

در سند تحول بنیادین معلم به فردی اطلاق می‌شود که رسالت خطیر تربیت دانش آموز را در نظام تعلیم و تربیت بر عهده دارد. در این گزارش به این موضوع پرداختیم که خود معلمان تا چه حد با سند آشناهستند.

به گزارش خبرنگار مهر، نمی‌توان از تعلیم و تربیت گفت و به نقش معلم اشاره نکرد؛ نمی‌توان انتظار داشت یک سیاست راهبردی در مدارس سراسر کشور اجرایی شود اما معلم آشنایی چندانی با آن سیاست راهبردی نداشته باشد.

وقتی از سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و راه‌های تحقق آن سند صحبت می‌کنیم؛ طبیعتاً لازم است بررسی کنیم که معلمان در مدارس تا چه حد با اهداف و راهکارهای سند آشنا هستند و فعالیت‌های آموزشی خود را بر اساس آن انجام می‌دهند.

در سند تحول بنیادین معلم به فردی اطلاق می‌شود که رسالت خطیر تربیت دانش آموزان را در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی بر عهده دارد. نقش معلم در سند به عنوان هدایت کننده و اسوه‌ای امین و بصیر در فرآیند تعلیم و تربیت دیده شده و مؤثرترین عنصر در تحقق مأموریت‌های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی است.

از سوی دیگر در چند جای سند همچون فصل هفتم و در تشریح راهکارهای اجرایی سازی سند، بر معلم محوری در رابطه معلم و دانش آموز در عرصه تعلیم و تربیت تاکید شده است.

مجموع تمامی این موارد موجب شده است تا در یکی از گزارش‌های خود پیرامون سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از چند معلم در مقاطع و مدارس مختلف بپرسیم که با سند تحول تا چه میزان آشنایی دارند.

سند تحول را در دوره‌های ضمن خدمت با تقلب پشت سر گذاشتیم

خانم معلمی که ناظم یک هنرستان دخترانه در تهران است؛ در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سوال ما در خصوص سند تحول گفت: چند بار در حد اینکه چند فایل pdf را برای ما ارسال کنند و دوره ضمن خدمت را برای ما به شکل مجازی در سامانه ltms (سامانه برگزاری مجازی کلاس ضمن خدمت فرهنگیان) برگزار کنند؛ چیز بیشتری نبوده است.

این دوره‌های مجازی را هم اغلب معلمان با تقلب و سرچ جواب دادند تا یک نمره‌ای بگیرند که این نمره برای دوره ضمن خدمتشان محسوب شود. اما اگر شما بگویید من یک کلمه از آن سند را بلد باشم یا بدانم این سند چگونه کاربردی دارد یا نتیجه آن در کار مشخص باشد من در اطرافیان و همکارانم چیزی ندیدم و فکر نمی‌کنم دیگر همکاران هم خیلی این را بدانند.

دریغ از یک کلید تک پل

فرهنگی دیگری که معلم یک هنرستان پسرانه در منطقه کم‌برخوردار اندیکا در استان خوزستان است؛ در گفت‌وگو با خبرنگار مهر از ارزشمندی این سند مهم برای ما گفت اما همزمان معتقد بود وقتی تجهیزات و امکانات لازم برای تحقق سند در اختیار نباشد؛ عملاً سند در مدرسه اجرایی نمی‌شود.

سند بر این قضیه تاکید دارد که دانش آموز هر آن چیزی را که در کتاب می بیند در واقعیت هم لمس کند اگر قرار است یک هنر آموز در رشته برق یا کامپیوتر چیزی یاد بگیرد باید همزمان ابزار لازم را هم داشته باشد

او در این رابطه گفت: سند تحول بنیادین هم به لحاظ نظری و هم به لحاظ زیرساختی به تمام راه‌هایی اشاره می‌کند که کمک کند تا دانش آموز بهتر تربیت تمام ساحتی را فرا بگیرد.

سند بر این قضیه تاکید دارد که دانش آموز هر آن چیزی را که در کتاب می بیند در واقعیت هم لمس کند. اگر قرار است یک هنر آموز در رشته برق یا کامپیوتر چیزی یاد بگیرد باید همزمان ابزار لازم را هم داشته باشد.

وی با انتقاد از وضع ضعیف هنرستان‌ها در برخورداری از تجهیزات کافی گفت: این یکی از اصول سند بوده که متأسفانه محقق نشده است. ما از لحاظ تعمیر و تجهیز در هنرستان خود هیچ چیز نداریم.

در دهه هشتاد و اواخر دولت احمدی نژاد برای آموزش فنی حرفه‌ای تجهیزاتی به هنرستان ما ارسال کردند تجهیزاتی مثل کلید، پریز، تابلوی برق، دستگاه‌های لحیم اما از دهه 80 تا امروز هنرستان منطقه ما به هیچ شکلی به لحاظ توسعه ابزار آموزشی تقویت نشده است.

حتی یک کلید تک پل هم به این مدرسه اضافه نشده است. هر چیزی که داشتیم هم در طی این سال‌ها فرسوده و یا از بین رفته است. در چنین شرایطی ما چگونه مهارت آموزی داشته باشیم یا به تربیت چند ساحتی بپردازیم.

علی‌رغم اینکه در سال‌های اخیر وزارت آموزش و پرورش توجه ویژه‌ای به مهارت آموزی دانش آموزان داشته است و تعداد دانش آموزان فنی و حرفه‌ای یک رکورد تاریخی را پشت سر گذاشته است؛ نظام آموزشی همچنان با مشکل تأمین تجهیزات مدارس روبه روست.

مهدی کاظمی معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگوی تفصیلی با مهر با بیان اینکه در حال حاضر تعداد دانش آموزان هنرستانی یک میلیون و 79 هزار نفر است؛ این عدد را بی سابقه‌ترین عدد از زمان آموزش نوین در ایران دانست و افزود: آموزش‌های فنی و حرفه‌ای ماهیتاً آموزش‌های پرهزینه‌ای است و نیاز به توجه همه دارد. چه دولت و چه مجلس باید به بهترین شکل عمل کنند و ما هم این انتظار را داریم که نظر حمایتی را هم در دولت و هم در مجلس شاهد باشیم.

وی همچنین به تأمین تجهیزات به کمک ساخت هنرستان در کنار شهرک‌های صنعتی اشاره کرد و گفت: وزارت آموزش و پرورش به دنبال این است که هنرستان‌ها در جوار کارخانجات و مراکز صنعتی، خدماتی و کشاورزی ایجاد شود. این موضوع مستلزم حمایت استانداران و فرمانداران در جلب مشارکت کارخانه‌ها و اصناف و ایجاد زیرساخت‌ها برای احداث و تجهیز هنرستان می‌باشد.

مدارس غیرانتفاعی بر اساس میزان آشنایی با سند تحول رتبه بندی می‌شوند

وقتی با یک آموزگار درس عربی در یک مدرسه غیرانتفاعی دخترانه متوسطه اول صحبت کردیم و از او در مورد سند تحول پرسیدیم؛ با اشراف نسبت به سند تحول به خبرگزاری مهر گفت: به صورت الزامی معلمان مدرسه صد ساعت کلاس ضمن خدمت را برای سند تحول گذراندیم. البته خود من از قبل آن علاقه‌ای به سند داشتم و آن را با کنجکاوی مطالعه کرده بودم.

وی البته معتقد بود فعلاً خیلی زود است انتظار داشته باشیم سند تحول اثرات خود را نشان دهد. اما به خبرگزاری مهر گفت: وقتی این آموزش‌های ضمن خدمت گسترده‌تر شود و به صورت عملی راهکارهایی برای اجرای سند در مدرسه را توصیه کند طبیعی است که می‌توان انتظار بیشتری برای تحقق سند در مدارس داشت.

توجه به سند تحول البته در مدارس غیردولتی ضروری است زیرا در رتبه بندی مدارس غیردولتی (که بر میزان شهریه دریافتی هم اثر گذار است) شاخص‌هایی تعریف شده که میزان توجه و اجرایی سازی راهکارهای سند تحول یکی از این شاخص‌هاست.

احمد محمودزاده رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی آذر ماه سال گذشته در نشست تبیین برنامه‌های فرهنگی سند تحول مدارس غیر دولتی به لزوم اجرای سند توسط مدیران مدارس غیردولتی اشاره کرد و گفت: شاخص‌های الگوی شهریه مدارس غیر دولتی به مدل‌های سند تحول بنیادین و سند راهبردی سازمان مدارس غیر دولتی مرتبط می‌شود.

بر این اساس و بر اساس سند راهبردی سازمان مدارس غیردولتی میزان موفقیت یک مدرسه غیر دولتی به میزان اجرای سند تحول از سوی مدیران این مدارس مربوط است.

محمودزاده تاکید کرده بود: در سند راهبردی مدارس غیر دولتی سه برنامه جدید داریم که عبارتند از: اجرای برنامه‌های تقنینی یا قانونگذاری، اجرای برنامه‌های مدیریتی همچون اعمال حاکمیت و سنجش از مدارس که یکی از رویکردهای ماست و برنامه سوم، مشارکت با سایر معاونت‌های آموزش و پرورش برای اجرای سند تحول است.

رئیس سازمان مدارس غیردولتی تاکید کرد: این نگاه که مدارس غیر دولتی آموزش محور هستند باید از بین برود. ما این کار را شروع کردیم و نیازمند کمک مدیران مدارس هستیم. باید در فرایند تعلیم و تربیت نقش آفرینی کنیم به همین دلیل سنجه‌های شهریه سال آینده متکی بر مدل‌های سند تحول بنیادین و سند راهبردی سازمان مدارس غیردولتی است. همچنین بارگذاری شاخص‌های رتبه بندی مدارس غیر دولتی در حال انجام است.

دوره‌های آموزشی ضمن خدمت برای معلمان شامل مبانی نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش فلسفه تربیت رسمی و عمومی ساحت‌های شش گانه تعلیم و تربیت چرخش‌های تحول آفرین در آموزش و پرورش تعریف ماهوی مدرسه سال معلم سال مدرسه در چشم انداز 1404 است.