منبع درآمد خانوار های شهری کجاست؟

طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوار، با بیش از 50 سال سابقه، یکی از مهم‌ترین طرح‌های آماری مرکز آمار ایران به شمار می‌آید. هدف اصلی این طرح، برآورد متوسط هزینه‌ها و درآمد خانوارهای شهری و روستایی در سطح کشور و استان‌ها است. در سال 1402، تعداد خانوارهای مورد بررسی در این طرح به 19640 خانوار در مناطق شهری و 18243 خانوار در مناطق روستایی کشور رسید.

متوسط هزینه‌ی کل خالص سالانه‌ی یک خانوار شهری 2,065,250 هزار ریال بوده است که نسبت به رقم مشابه در سال قبل 50.6 درصد افزایش نشان می دهد. از هزینه کل سالانه‌ی خانوار شهری 514,761 هزار ریال با سهم 24.9 درصد مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی و 1,550,489 هزار ریال با سهم 75.1 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است. در بین هزینه های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه گوشت با سهم 24.7 درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراکی بیشترین سهم با 56.5 درصد مربوط به هزینه مسکن، سوخت و روشنایی بوده است.

سه منبع درآمد خانوار شهری

سال گذشته متوسط درامد اظهار شده سالانه یک خانوار شهری 2,569,372 هزار ریال بوده است که نسبت به سال 1401، 53.9 درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال 1402 رشد متوسط درامد سالانه خانوارهای شهری بیشتر از رشد متوسط هزینه کل سالانه است. منابع تامین درامد خانوارهای شهری نشان می‌دهد که 29.8 درصد درامد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 16.9 درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و 53.3 درصد از محل درامدهای غیرشغلی خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1402 نسبت به سال 1401 نشان می‌دهد که خانوارهای استفاده کننده از تلویزیون رنگی از 97 به 97.1، جاروبرقی از 91.6 به 93، ماشین لباسشویی از 88 به 89.4، یخچال فریزر از 67.7 به 69.2، اتومبیل شخصی از 53.7 به 54.8، مایکروویو و فرهای هالوژن‌دار از 12.9 به 15.2و ماشین ظرفشویی از 8 به 8.7 درصد تغییر یافته است.

در سال 1402، عمده ترین نوع سوخت مصرفی 95.8 درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) بوده است.

رشد 40 درصدی متوسط هزینه خانوار روستایی

- متوسط هزینه کل خالص سالانه یک خانوار روستایی 1,106,590 هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل 40.3 درصد افزایش نشان می‌دهد. از هزینه کل سالانه خانوار روستایی 437,694 هزار ریال با سهم 39.6 درصد مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی و 668,896 هزار ریال با سهم 60.4 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است. در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه گوشت با سهم 24.2 درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراکی، بیشترین سهم با 35.7 درصد مربوط به مسکن، سوخت و روشنایی بوده است.

- متوسط درامد اظهار شده سالانه یک خانوار روستایی1,492,926 هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل 51.4 درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال 1402 رشد متوسط درامد سالانه خانوارهای روستایی بیشتر از رشد متوسط هزینه کل سالانه است. منابع تامین درامد خانوارهای روستایی نشان می‌دهد که 30.2 درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 29.3 درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و 40.5 درصد از محل درامدهای غیرشغلی خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1402 نسبت به سال 1401 نشان می‌دهد که خانوارهای استفاده کننده از اجاق گاز از 97.8 به 98.1، تلویزیون رنگی از 93.6 به 94.3، جاروبرقی از 69.4 به 71.6، ماشین لباسشویی از 60.5 به 62.6، یخچال فریزر از 54.8 به 56.9، اتومبیل شخصی از 37.1 به 37.7، مایکروویو و فرهای هالوژن‌دار از 2.3 به 3.2 و ماشین ظرفشویی از 0.4 به 0.5 درصد تغییر یافته است.

در سال 1402 عمده‌ترین نوع سوخت مصرفی مصرفی 80.7درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) و 8.7 درصد نفت سفید بوده است.

متوسط هزینه‌ها و درامد خانوار بر حسب استان

بررسی متوسط هزینه کل سالانه یک خانوار شهری نشان می‌دهد که استان تهران با 3,308,436 هزار ریال بیشترین و استان آذربایجان غربی با 1,074,951 هزار ریال کمترین هزینه را در سال 1402 داشته‌اند.

همچنین استان تهران با 3,818,600 هزار ریال بیشترین و استان سمنان با 1,577,584 هزار ریال کمترین متوسط درامد سالانه یک خانوار شهری را در سال1402 به خود اختصاص داده است.

بررسی متوسط هزینه کل سالانه یک خانوار روستایی نشان می‌دهد که استان بوشهر با 1,834,367 هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 589,409هزار ریال کمترین هزینه را در سال 1402 داشته‌اند.

همچنین استان مازندران با 2,407,119 هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 715,544 هزارریال کمترین متوسط درامد سالانه یک خانوار روستایی را در سال 1402 به خود اختصاص داده است.