«منصور» فیلمی که روایت‌گر غلبه امید بر مایوس‌سازی، نتوانستن و کارشکنی است

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ فیلم سینمایی «منصور» به کارگردانی سیاوش سرمدی و تهیه‌کنندگی جلیل شعبانی از تولیدات سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که از 19 آبان اکران خود را در سینما‌های سراسر کشور آغاز کرده است. این فیلم برشی از زندگی شهید منصور ستاری فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است. فرماندهی که این سمت را از سال 1365 تا زمان شهادتش در دی ماه 1373 به عهده داشت و منشا خدمات فراوانی در نیروی هوایی شد. پرویز کرمی مشاور ومسول تحقیق وپژوهش فیلمنامه «منصور» که کار تحقیق و پژوهش این اثر را نیز به عهده داشته است، درباره نحوه آشنایی خود با شهید ستاری و پروژه «منصور» گفت: آشنایی من با شهید منصور ستاری به همکاری من با فرزند ایشان، سورنا ستاری معاون علمی فناوری رئیس‌جمهور در دولت پیشین برمی‌گردد.

وی افزود: وقتی ستاری در سال 1392 به معاونت علمی آمدند من برای اولین‌بار با ایشان آشنا شدم. هر چند به دلیل سابقه حضور در جبهه، شهید ستاری را به عنوان فرمانده پدافند و نیروی هوایی که در یک سانحه هوایی به شهادت رسیده می‌شناختم و از زبان جمعی از فرماندهان نیروی هوایی نیز شنیده بودم که ایشان یکی از فرماندهان خوب و برجسته پدافند و نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بوده است.

پایگاه اینترنتی که زمینه‌ساز تولید یک فیلم شد وی اظهار کرد: برخی جلسات و اتفاقات منجر به این شد که شناخت بیشتر و عمیق‌تری از سرلشگر شهید منصور ستاری پیدا کردم. دی ماه سال 1392 به همراه سورنا ستاری برای نخستین بار در مراسم سالگرد شهید ستاری در دانشگاه نیروی هوایی که توسط نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با حضور جمعی از فرماندهان هم‌رده و سابق نیروی هوایی و هم‌رزمان شهید برگزار شده بود شرکت کردم. در آن مراسم به‌غیر از خاطرات و ذکر سجایای شهید، چند کلیپ هم از مستند شهید ستاری که محمدعلی فارسی از روی زندگی ایشان ساخته بود پخش شد و من تازه با فردی آشنا شدم که جامعه از توانمندی‌ها ابتکارات وخدماتش بی‌اطلاع یا کم اطلاع بود و می‌توانست الگوی خوبی برای جوانان خوب کشور باشد مشاور فیلمنامه منصور اضافه کرد: در راه بازگشت از مراسم، به سورنا ستاری گفتم خودم و همکارن نشریه ام (ماهنامه فناوری نواوری) داوطلبانه حاضریم بدون چشم‌داشتی سایتی را برای شهید طراحی کنم و اطلاعات، مستندات شامل عکس‌ها و فیلم‌های پراکنده‌ای که از ایشان وجود دارد را در سایت جمع‌آوری و عرضه کنم. آقای دکتر پذیرفتند و این موجب شد تا من در ساعت‌های غیراداری و اوقات فراغتم بیشتر درباره‌ی این شهید تحقیق وبررسی کنم. اطلاعاتی ومستنداتی از آقای دکتر درخواست کردم و آقای دکتر هم مجموعه‌ای از مدارک، شامل فیلم‌های وی اچ اس و دو فیلم بتاماکس موجود و دفترچه یادداشت‌ها وخاطرات وهرانچه که میشد از ان درفضای عمومی درباره شهید ستاری را به من دادند. آرام‌آرام دیدم مستنداتی که دارم ظرفیتی فراتر از یک سایت دارد و همین باعث شد تا در فکر کار ویژه‌ای درباره شهید بیفتم. کرمی ادامه داد: من در طول تحقیقم دریافته بودم شهید ستاری انسانی شجاع خلاق، مبتکر و ایران واسلام‌دوست، نویسنده رسانه‌ای و عاشق اهل‌بیت وبسیار پرکار بوده است. از سویی هم ابتکاراتی در جنگ وطول دفاع مقدس وجهاد خودکفایی داشته و با همین ابتکارات در زمینه رادار‌ها وپدافندهوایی در طول عملیات والفجر هشت ظرف یک هفته، هشتاد فروند هواپیما‌های فوق پیشرفته آن زمان را ساقط کرده بود.

از «اوج 110» تا «منصور» وی عنوان کرد: در دومین و سومین سالگرد شهید هم بیشتر با دوستان و همرزمان ایشان آشنا شدم. در این مراسم‌ها ویژه‌نامه‌هایی را برای معرفی این شهید آماده و منتشر کرده بودیم. اتفاقا با اسم "منصور" در همین ایام به دوست خوبم سیاوش سرمدی که سابقه همکاری در چند کار مستند را داشتیم پیشنهاد ساخت یک فیلم مستند درباره یکی از مقاطع زندگی شهید را دادم که به نحوه ساخت اولین سری جنگنده‌ها معروف به پروژه «اوج 110» که به هواپیمای اموزشی پرستو، جت اموزشی و جنگنده اذرخش مربوط بود.

او افزود: شهید ستاری در طول فرماندهی خود یک هواپیمای سبک اموزشی به نام «پرستو» ویک جت اموزشی را با هدف بکارگیری در آموزشی‌های در نیروی هوایی ساختند. هم‌زمان هم در کنار کار بر روی تعمیرات اساسی و اورهال هواپیمای جنگنده و پروژه‌ی 100 فروندی ساخت هواپیمای جنگنده اذرخش را در دستور قرار دادند که عنوان آن، پروژه اوج 110 بود. موقعی که برای اولین‌بار با آقای سرمدی درباره ساخت مستند صحبت کردیم قرار شد من به‌عنوان محقق و مشاور در این کار حضور داشته باشم و نویسندگی و کارگردانی هم به‌عهده آقای سرمدی باشد. کرمی بیان کرد: در جریان نوشتن واجرای این مستند آقای سرمدی با دوستان مختلفی از کارگردانان و افراد مشورت می‌کردند. در پایان کار، دوستان ما در مؤسسه وزین وخلاق اوج به آقای سرمدی پیشنهاد ساخت یک فیلم سینمایی و نه یک مستند در این باره را دادند. سیاوش بامن طرح موضوع کرد من هم از این پیشنهاد بسیار استقبال کردم و در نهایت با پیشنهاد سازمان اوج شکل نگارش فیلنامه واجرای کار تغییر کرد. وحالا باگذشت سه سال پس‌از اتمام کار، عنوان فیلم از «اوج 110» به "منصور" تغییر نام پیدا کرد وبر پرده سینما‌ها جای گرفت. کرمی تصریح کرد: در جریان این پروژه با شهید ستاری آشنا می‌شویم که تبلور عشق به خدا و انقلاب امام ورهبری وایران بود. فیلم منصور، برشی از زندگی سراسر تلاش ابتکارات ومجاهدتهاوداستان قهرمانی است که مایوس ساز‌ها مشکلات و کمبود‌های زمانه و حتی رویکرد برخی مسئولین وقت او را به عقب‌نشینی وانداشت که بگوید به من ارتباطی ندارد نمیتوانیم ونمیشود بلکه با امید وتوکل اعتقاد به «ما می‌توانیم» تلاش کرد. ما همانند شهید ستاری قهرمان‌های زیادی داریم.

به گفته وی؛ این ایام مصادف است با سالگرد شهادت حسن طهرانی‌مقدم پدر موشکی واقتدار کشور که قهرمانی عارف واعجوبه‌ای در پیشرفت موشکی ودفاعی بودند. ایشان هم مثل شهید ستاری در حوزه صنایع موشکی و دفاعی ما کاری کرده‌است کارستان. وقتی خیلی‌ها می‌گفتند «نمی‌شود» او گفت می‌شود و م‌یتوانیم ایشان توانست و این مردان مرد وقهرمانان ملی از شرایطی که ما سیم‌خاردار و حتی فشنگ معمولی نداشتیم ما را به‌جایی رساندندکه پیشرفته‌ترین موشک‌های بالستیک، قوی‌ترین موشک‌های دفاعی و پرتاب ماهواره‌ها وجنگند‌ها وهرانچه را که در تحریم ظالمانه به ما ندادن را داریم.

«اوج» مخلصانه پای «منصور» ایستاد کرمی تاکید کرد: قهرمان‌های ملی ما شهید ستاری، شهید حسن طهرانی‌مقدم، حاج‌قاسم سلیمانی تک‌تک شهدای ما همچون کاظمی‌ها، بروجردی‌ها دستواره و همت‌ها سعیدطوقانی‌ها هستند. دنیایی از قهرمانان واقعی واسطوره جلوی ما است، اما متأسفانه کم‌کاری‌ها، و خواب‌آلودگی متولیان امر باعث شده که این اسطوره‌ها و نماد‌های "ما می‌توانیم "در جامعه مغفول بمانند و جوانان ما به سمت اسطوره‌های دروغین غربی بروند. ما اسطوره‌های بزرگی داریم مثلا شهید سعید طوقانی پهلوان کوچک ایران که اسطوره خوبی برای نوجوانان و جوانان ما می‌تواند باشد. چرا راجع‌به این‌ها تولید محتوا نمی‌کنیم؟ جا دارد از سازمان سینمایی اوج تشکر کنم که همت کرد و صادقانه ومخلصانه پای کار آمد. وی در ادامه گفت: این روز‌ها سازمان اوج هدف انتقاداتی است مبنی بر این‌که به دلیل وابستگی به سپاه و بسیج تنها به ساخت فیلم درباره شخصیت‌های سپاهی می‌پردازد. ولی سازمان اوج ایثارگرانه و مخلصانه از فیلم منصور که مربوط به یکی از قهرمانان ارتشی کشور است حمایت کرد و از صفر تا صد پای کار ایستاد. چون من همراه گروه تولید بودم سختی‌های کار را مثل هماهنگی ورود به پادگان‌ها و ساختار ارتش آن هم با توجه به تحولات منطقه و حساسیت‌های کار را می‌دیدم. اگر هاشمی زنده بود نمی‌گذاشت نقشش از «منصور» حذف شود وی در مورد حاشیه حذف بخش‌های مربوط به هاشمی از این فیلم تشریح کرد: حذف این سکانس به فیلم لطمه می‌زند. هاشمی نقش مثبتی در جریان فیلم داشت. من نمی‌دانم چرا خانواده مرحوم هاشمی با آن مخالفت کردند. در این سکانس شهید ستاری به مجلس می‌روند و گفتگویی بین ایشان و آقای هاشمی صورت می‌گیرد مبنی بر این‌که حاج‌آقا شما از ما حمایت کردید، اما من باید بودجه داشته باشم که بتوانم تعهدات پرسنل و مهندسان و... را تامین کنم. هاشمی از شهید ستاری حمایت وهمراهی می‌کند. فکر می‌کنم اگر هاشمی در قید حیات بود مخالفتی با نمایش این صحنه نداشت و نمی‌گذاشت نقشش از «منصور» حذف شود. روحیه هاشمی طوری بود که با ابتکارات و نوآوری‌ها همراه بودند. من به‌عنوان علاقمند به هاشمی وقتی این فیلم را دیدم برداشت منفی چه از نظر محتوا و چه از نظر شاکله کار نکردم. کرمی در نهایت در توصیه به نمایش این فیلم گفت: «امید» بالاترین موهبت برای انسان‌هاست. داشتن امید و توکل وتلاش باعث عبور انسان از سختی‌ها ناملایمات و مرارت‌های زندگی است. هر فرد، جامعه و ملتی که امیدش را از دست بدهد نابود می‌شود. این فیلم به ما نشان می‌دهد که چگونه در اوج گرفتاری‌ها، امیدواری منجر به پیروزی می‌شود. اگر جوان‌ها می‌خواهند ببینند که اعتقاد و امید چگونه می‌تواند ثمربخش باشد باید این فیلم را ببینند.