مهم‌ترین فیلم‌های جهان آثار اقتباسی هستند / حضور بهترین‌های سینما در پشت دوربین «سوران» + فیلم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری دانشجو، سروش محمدزاده کارگردان سریال تلویزیونی «سوران» با اشاره به اهمیت ساخت اثر اقتباسی در سینما و تلویزیون گفت: ساخت اثر اقتباسی برای من همیشه جذاب بوده و سال‌ها به دنبال ساخت یک اثر اقتباسی بودم. دوست داشتم رمان مورد علاقه‌ام را تبدیل به سریال کنم، اما متأسفانه امکانش فراهم نشد. یک سال بعد فرد دیگری آن رمان را به تصویر کشید. در همان دوره پیشنهاد ساخت سریالی براساس رمان «عصر‌های کریسکان» دریافت کردم که متعلق به حوزه هنری و مرکز سریال سوره بود. وی افزود: نباید فراموش کرد مهم‌ترین فیلم‌هایی که در سینمای جهان ساخته می‌شوند، آثار اقتباسی هستند. تاکنون بیش از 80 درصد از فیلم‌هایی که موفق به دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سینمای شده‌اند، آثار اقتباسی بودند. همچنین بیش از نیمی از سریال‌هایی که اکنون در تلویزیون‌های دنیا در حال تولید است آثار اقتباسی هستند، که این موضوع نشان می‌دهد که اقتباس در سینمای دنیا از چه اهمیت ویژه‌ای برخوردار اشت و فیلمسازان خوب و کمپانی‌های فیلمسازی مهم دنیا به این موضوع واقف هستند. کارگردان سریال «سوران» با ابراز خوشحالی از ساخت اولین سریال اقتباسی خود، از مغفول ماندن این ژانر در ایران انتقاد کرد و افزود: تفاوتی که بین سینمای ایران با سینمای دنیا وجود دارد به ریشه ادبیات برمی‌گردد. در آمریکا بیش از یک میلیون عنوان کتاب در سال تولید می‌شود، اما درکشور ما این تعداد به صدهزار عنوان نمی‌رسد و نیمی از این کتاب‌ها در حوزه اقتصادی هستند که کمکی به ادبیات ما نمی‌کنند. این تفاوت اگرچه بیانگر خالی بودن دست سازندگان برای ساخت اثر اقتباسی است، اما اگر با دقت نگاه کنیم در حوزه ادبیات کتاب‌های فراوانی وجود دارد که قابلیت اقتباس دارند. در سینمای ایران از گذشته تا کنون اقتباس اهمیت داشته و فیلم‌های خوبی در سینمای ایران ساخته شد که اقتباسی بودند. برای مثال می‌توان از فیلم‌های سینمایی، چون گاو، خاک، ناخدا خورشید، درخت گلابی و مهمان مامان نام برد که توسط فیلم‌سازان خوب و معتبر کشور ساخته شدند. در نتیجه اقتباس از گذشته در کشور ما اهمیت داشته است، اما متولیان فرهنگی باید بیشتر به اهمیت و لزوم ساخت آثار اقتباسی توجه کنند. مرکزسریال سوره مدتی است که به سمت ساخت آثار اقتباسی رفته است. صدا و سیما نیز به عنوان بزرگ‌ترین رسانه فراگیر در کشور بایستی به صورت جدی کمک کند تا پیوند عمیقی بین ادبیات و سینما در کشور برقرار شود. محمدزاده در پاسخ به این سوال که بعضی اعتقاد دارند ساخت اثر اقتباسی کار راحتی است چرا که کارگردان یک متن از پیش نوشته شده را به فیلم‌نامه تبدیل می‌کند، گفت: اگر کسی مطالعات مناسبی در این حوزه داشته باشد نمی‌تواند چنین نظری را بیان کند چرا که اقتباس از یک کتاب بسیار کار سخت‌تری از نگارش یک فیلم‌نامه به صورت خودجوش است. وقتی با متن ادبی سروکار داریم و می‌خواهیم از آن اقتباس کنیم، اینکه بتوانیم روح ادبی کتاب را حفظ و به فیلم‌نامه تبدیل کنیم کار به شدت سختی است، اینکه در چه حوزه‌ای می‌خواهیم ورود کنیم یعنی یک اقتباس وفادارانه داشته باشیم یا یک اقتباس آزاد، هر کدام از این‌ها سختی‌های خاص خود را دارد، در نتیجه شاید یکی از دلایلی که بسیاری از فیلم‌نامه‌نویسان به سراغ ساخت یک اثر اقتباسی نمی‌روند، سختی این کار است. این کارگردان با اشاره به سختی ساخت سریال «سوران» بیان کرد: زمانی کتاب «عصر‌های کریسکان» را مطالعه کردم متوجه شدم که با شرایط دشواری مواجه خواهیم بود، جغرافیایی در بیش از چهل سال قبل در یکی از حساس‌ترین برهه تاریخ انقلاب ایران که تصاویر، عکس‌ها و خبر‌های از آن زمان موجود است، اما نه به اندازه‌ای که بتوان با جزئیات از آن دوره اطلاع به دست آورد. وقتی می‌خواهیم فیلمی در دوران گذشته بسازیم، احتیاج به فضا‌هایی داریم که بتوانیم دوره زمانی مورد نظر را به خوبی بازسازی کنیم. در نتیجه این موضوع یکی از دشواری‌های سر راه ما بود.

وی در ادامه تشریح کرد: اگرچه عواملی که در سریال «سوران» مقابل دوربین رفتند، چندان چهره‌های نام آشنایی نبودند، اما سعی کردیم تا در میان عوامل پشت دوربین بهترین‌های سینما و افرادی که تجربه زیادی در حوزه‌های تخصصی خود دارند را دعوت به کار کنیم. مهم‌ترین و شاید اولین نفری که دعوت به همکاری شد، دکتر محمد رضا شجاعی مدیر هنری پروژه بود که با کوله‌باری از تجربه در ساخت فیلم‌ها و سریال‌های مربوط به دهه‌های اوایل انقلاب، به تیم ما اضافه شد. فریاد صالحی طراح خوب لباس، هاشم مرادی فیلمبردار با تجربه سعید بجنوردی صدابردار سیمرغ‌دار و بهمن حسینی که به عنوان دستیار اول کارگردان با تجربه‌ای که داشت، بسیار به من کمک کرد. سیامک احمدی چهره‌پرداز جوان و با انگیزه نیز به تیم تولید «سوران» پیوست و آن چیزی که مخاطب به عنوان نتیجه کار می‌بیند حاصل کار این عوامل خوش ذوق و با تجربه است. کارگردان سریال «سوران» در پاسخ به این سوال که آیا فصل دوم این سریال ساخته خواهد شد، گفت: بعد از پخش چهارده قسمت از سریال، بازخورد‌هایی مثبتی دریافت کردیم و عمده افرادی‌که این سریال را تماشا کردند در مورد فضاسازی و گرمای سریال با ما صحبت کردند. سریال «سوران» که براساس کتاب «عصر‌های کریسکان» ساخته و از مجموع یک کتاب حدودا 300 صفحه‌ای، 100 صفحه آن را در برگرفته است، به این دلیل که ما برهه‌ای از تاریخ را انتخاب کردیم که قابلیت تبدیل شدن به یک سریال را داشته باشد. در نتیجه این سریال از خرداد سال 1357 شروع می‌شود و تا پایان شهریور سال 1359 و آغاز جنگ تحمیلی ادامه دارد. ساخت ادامه چنین سریالی به متولی پروژه یعنی مرکز سریال سوره بستگی دارد که ساخت قسمت‌های دیگر کتاب را ادامه بدهد، زیرا باید بررسی شود که آیا قسمت‌های باقی مانده از کتاب «عصر‌های کریسکان» نیز به همین میزان قابلیت تبدیل شدن به سریال را دارد یا خیر.

سروش محمدزاده در انتها با اشاره به انحلال گروه‌های فیلم و سریال در شبکه‌های تلویزیونی و تمرکز آن در «سیمافیلم» بیان کرد: ذات این کار رویکرد مثبتی است به دلیل اینکه به‌هرحال پیش از این گروه‌های فیلم و سریال در شبکه‌های تلویزیون جزایر جدا افتاده‌ای بودند که بصورت مجزا برای شبکه خود تصمیم‌گیری می‌کردند، به همین دلیل تولیدات برخی از این شبکه‌ها پربیننده می‌شد و برخی کم بیننده. به نظرم تجمیع گروه‌ها در یک مرکز مثل سیما فیلم و طراحی و ژانر بندی که اتفاق افتاده می‌تواند رویکرد مثبتی باشد. البته به دلیل این‌که این اتفاق تازه رخ داده است و هنوز به خروجی نرسیده قضاوت زود است، اما امیدوارم که سال آینده بتوانیم نتیجه مثبت این تغییرات را ببینیم.