موج تازه تحریم فرهنگی اسرائیل در سینما؛ الهام از جنبش ضد آپارتاید آفریقای جنوبی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم؛ این تعهدنامه که با عنوان «کارکنان سینما برای فلسطین» منتشر شده، تاکنون به امضای بیش از 1200 نفر رسیده است؛ از جمله نام‌های مطرحی چون یورگوس لانتیموس، آوا دوورنی، آسیف کاپادیا، جاشوا اوپنهایمر، بوتس رایلی، اولیویا کولمن، مارک رافالو، تیلدا سوینتن، خاویر باردم، ریز احمد و جولی کریستی.

در متن این تعهد آمده است: «ما به‌عنوان فیلمساز، بازیگر و فعال سینما، قدرت سینما را در شکل‌دهی به افکار عمومی می‌شناسیم. در این لحظه بحرانی، که بسیاری از دولت‌های ما حامی کشتار در غزه هستند، باید هر کاری در توان داریم برای مقابله با این فاجعه بی‌پایان انجام دهیم.»

امضاکنندگان تعهد داده‌اند که فیلم‌های خود را در جشنواره‌ها، سالن‌های نمایش یا شرکت‌های پخش و تولیدی که با دولت اسرائیل همکاری می‌کنند، ارائه نکنند. در بیانیه آمده است: «همکاری با نهادهایی که نسل‌کشی یا آپارتاید را سفیدشویی و توجیه می‌کنند، شکلی از همدستی است.»

این حرکت الهام‌گرفته از تحریم فرهنگی علیه رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی در دهه 1980 است و به‌ویژه جشنواره‌های بزرگی چون اورشلیم، حیفا، داکاویو و TLVFest را هدف گرفته که به‌طور مستقیم با دولت اسرائیل همکاری دارند.

در واکنش، «انجمن تهیه‌کنندگان اسرائیل» این اقدام را «گمراه‌کننده» خوانده و مدعی شد که بسیاری از هنرمندان اسرائیلی خود صداهای انتقادی علیه سیاست‌های دولت هستند. این انجمن در بیانیه‌ای نوشت: «این بایکوت دقیقاً کسانی را هدف گرفته که برای گفت‌وگو، صلح و بازتاب روایت‌های متنوع تلاش می‌کنند.»

کارزار جدید بخشی از موج گسترده‌تر اعتراضات هنرمندان جهانی به جنگ غزه است. پیش‌تر چهره‌هایی چون واکین فینیکس، پدرو پاسکال، گی‌یرمو دل تورو و رالف فاینز نیز در نامه‌ای سرگشاده سکوت صنعت سینما در قبال کشتار غزه را محکوم کرده بودند.

این تعهدنامه همزمان با نمایش فیلم «صدای هند رجاب» در جشنواره ونیز منتشر شد؛ فیلمی درباره دختربچه پنج‌ساله‌ای که سال گذشته به دست نیروهای اسرائیلی کشته شد و با استقبال پرشور تماشاگران (23 دقیقه ایستاده تشویق) روبه‌رو شد.

این تعهدنامه توسط گروه «کارکنان سینما برای فلسطین» منتشر شد. دیوید فَر (فیلمنامه‌نویس) که از امضاکنندگان است، در بیانیه‌ای گفت: «به‌عنوان نواده بازماندگان هولوکاست، از اقدامات دولت اسرائیل که دهه‌هاست یک نظام آپارتاید را علیه مردم فلسطینی که زمین‌هایشان را غصب کرده تحمیل کرده و اکنون در غزه دست به نسل‌کشی و پاکسازی قومی می‌زند، آزرده و خشمگین هستم. در این شرایط نمی‌توانم بپذیرم که کارم در اسرائیل منتشر یا اجرا شود. بایکوت فرهنگی در آفریقای جنوبی تأثیرگذار بود. این بار هم تأثیرگذار خواهد بود و به باور من باید توسط همه هنرمندان با وجدان حمایت شود.»

یک بخش پرسش و پاسخ همراه با این تعهدنامه توضیح می‌دهد که چگونه می‌توان تعیین کرد کدام نهادهای سینمایی دخیل هستند و بیان می‌کند: «جشنواره‌های اصلی فیلم اسرائیل (از جمله اما نه محدود به جشنواره فیلم اورشلیم، جشنواره بین‌المللی فیلم حیفا، داکاویو و TLVFest) همچنان با دولت اسرائیل همکاری می‌کنند در حالی که کارشناسان برجسته آنچه را که علیه فلسطینیان در غزه می‌گذرد به‌عنوان نسل‌کشی تعریف کرده‌اند. اکثریت قاطع شرکت‌های تولید و پخش فیلم اسرائیلی، نمایندگان فروش، سالن‌های سینما و دیگر نهادهای سینمایی، هرگز از حقوق کامل و شناخته‌شده بین‌المللی مردم فلسطین حمایت نکرده‌اند.»

این اقدام یکی از برجسته‌ترین تلاش‌های بایکوت فرهنگی علیه اسرائیل از زمان آغاز حملات به غزه به شمار می‌رود و نزدیک به یک سال پس از آن منتشر می‌شود که بیش از 1000 نویسنده تعهد مشابهی را امضا کردند.

این حرکت یادآور «فیلمسازان متحد علیه آپارتاید» در سال 1987 است؛ ابتکاری که توسط جاناتان دمی، مارتین اسکورسیزی و دیگر فیلمسازان سرشناس بنیان گذاشته شد و از نمایش فیلم‌هایشان در آفریقای جنوبی دوران آپارتاید خودداری کردند.

این کمپین تازه در حالی آغاز شده که شمار ابتکارات اعتراضی در صنعت سرگرمی علیه جنگ اسرائیل در غزه رو به افزایش است. اوایل تابستان امسال، صدها بازیگر و فیلمساز - از جمله واکین فینیکس، پدرو پاسکال، رالف فاینز و کارگردان گی‌یرمو دل تورو - نامه‌ای سرگشاده امضا کردند که در آن سکوت صنعت سینما در برابر کارزار مرگبار نظامی اسرائیل در غزه را محکوم می‌کرد.

بسیاری از همان افرادی که تعهدنامه جدید را امضا کرده‌اند، سال گذشته در میان صدها عضو انجمن بازیگران آمریکا بودند که از رهبری اتحادیه خواستند اعضا را در برابر خطر «لیست‌سیاه شدن» به‌خاطر دیدگاه‌هایشان درباره فلسطین محافظت کند. اخیراً نیز انجمن بازیگران نروژ به اعضای خود توصیه کرد با برخی نهادهای فرهنگی اسرائیلی همکاری نکنند.

هفته گذشته، فیلم «صدای هند رجاب» - درباره دختر پنج‌ساله‌ای که سال گذشته به دست نیروهای اسرائیلی در غزه کشته شد - در جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمد و 23 دقیقه ایستاده تشویق شد. برد پیت، جاناتان گلیزر، واکین فینیکس، رونی مارا و آلفونسو کوارون از جمله تهیه‌کنندگان اجرایی این فیلم هستند.