میراث ادبی ایران با نظریه‌های نوین نقد و تحلیل او پیوند خورده است
شفیعی کدکنی، استاد نام‌آور ادیب، استاد دانشگاه تهران، پژوهشگر و شاعر بسیار معروف و متولد میانه مهر است.
شفیعی کدکنی، استاد نام‌آور ادیب، استاد دانشگاه تهران، پژوهشگر و شاعر بسیار معروف و متولد میانه مهر است.
به گزارش خبرنگار مهر، محمدرضا شفیعی کدکنی یکی از چهره‌های برجسته و تاثیرگذار در ادبیات معاصر ایران است. او در تاریخ 19 مهر 1318 در روستای کدکن از توابع تربت حیدریه و در خانواده‌ای اهل علم و ادب به دنیا آمد.
شفیعی کدکنی در کودکی پس از آموزش‌های اولیه در خدمت پدرش مرحوم حجت‌الاسلام هادی شفیعی، نزد ادیب نیشابوری زبان و ادبیات عرب را آموخت و در نزد شیخ هاشم قزوینی، فقه و کلام و اصول را فراگرفت و نهایتاً تا آخرین مراحل درس خارج فقه را در محضر مرجع تقلید مقیم مشهد مقدس، مرحوم آیت‌الله میلانی گذراند و آنگاه در دانشگاه فردوسی زبان و ادبیات فارسی خواند و مدرک دکتری را نیز در همین رشته از دانشگاه تهران گرفت و از سال 1348تا کنون در مقام استادی، زینت‌بخش دانشگاه تهران است.
او همزمان با فعالیت‌های تدریسی در دانشگاه تهران، به تحقیق و تألیف در حوزه ادبیات فارسی و نقد شعر پرداخت. از مهم‌ترین آثار او می‌توان به تصحیح و تحقیق در آثار عطار نیشابوری، ابوسعید ابوالخیر، و دیگر متون ادبی اشاره کرد. اشعار و نوشته‌های او تلفیقی است از سنت‌های ادبی ایران و نوآوری در فرم و محتوا، که در هر دو قالب شعر کلاسیک و نوگرایانه فعالیت کرده است.
شفیعی کدکنی نه تنها شاعر، بلکه محققی برجسته و منتقد ادبی است که میراث ادبی ایران را با نظریه‌های نوین نقد و تحلیل پیوند زده است. او در تدریس، تحقیق، شعر و تصحیح آثار، نقش ارزشمندی در حفظ و توسعه ادبیات فارسی داشته است.
تصحیح‌های انتقادی از متون کهن ادبیات فارسی همچون آثار عطار، ابوسعید ابوالخیر و دیگران، به‌عنوان یکی از معتبرترین زمینه‌های همکاری پژوهشی با ادبا و پژوهشگران مطرح است و این کارها به گشایش گفت‌وگوهای علمی با همکارانِ پژوهشی در ایران انجامیده است.
آثار نظری - انتقادی او مانند موسیقی شعر و صور خیال در شعر فارسی، به کتابها و مقالاتی منجر شده که به صورت مشترک با پژوهشگران دیگر مطرح شده‌اند و در مطبوعات و مجلات علمی بازتاب یافته و جزو منابع مرجع در دانشکده های ادبیات فارسی به شمار می‌رود.
شفیعی سرودن شعر را از جوانی آغاز کرد (با تخلص «سرشک») و توانایی خود را در دو سبک سنتی و نو نشان داد؛ همچنان که بعدها در پژوهش و تصحیح و نظریه‌پردازی. از دفترهای شعر اوست: زمزمه‌ها، شبخوانی، از زبان برگ، در کوچه‌باغ‌های نشابور، بوی جوی مولیان، از بودن و سرودن، مثل درخت در شب باران، هزاره دوم آهوی کوهی.
تصحیحات شفیعی که با مقدمه‌های بسیار پربار و تعلیقات راهگشاست، عمدتاً در حوزه عرفان است؛ همچون: اسرارالتوحید، مجموعه آثار عطار (مختارنامه، مصیبت‌نامه، منطق‌الطیر، اسرارنامه، الهی‌نامه، تذکره الاولیاء)، تاریخ نیشابور، مجموعه میراث عرفانی ایران، شامل دفتر روشنایی (بایزید بسطامی)، نوشته بر دریا (خرقانی)، چشیدن طعم وقت (ابوسعید ابوالخیر)، در هرگز و همیشه انسان (خواجه عبدالله)، درویش ستیهنده (احمد جام ژنده‌پیل)، حالات و سخنان ابوسعید، مرموزات اسدی (نجم‌الدین رازی).
از گزیده‌های ادبی او می‌توان به این موارد اشاره کرد: غزلیات شمس، مفلس کیمیافروش (انوری)، زبور پارسی (غزلیات عطار)، تازیانه‌های سلوک (قصاید سنایی)، در اقلیم روشنایی (غزلیات سنایی)، شاعر آیینه‌ها بررسی (بیدل)، آن سوی حرف و صوت (اسرارالتوحید)، شاعری در هجوم منتقدان (حزین لاهیجی).
و اما آثاری که حاوی نظریه‌پردازی شفیعی است، عبارتند از: صور خیال در شعر فارسی، موسیقی شعر، زبان شعر در نثر صوفیه، ادوار شعر فارسی، زمینه اجتماعی شعر فارسی، قلندریه در تاریخ، با چراغ و آینه، رستاخیز کلمات، این کیمیای هستی (حافظ).
همچنین از ترجمه‌های شفیعی کدکنی این کتابها است: آفرینش و تاریخ (از طاهر مقدسی)، شعر معاصر عرب، رسوم دارالخلافه (هلال صابی)، آوازهای سندباد (عبدالوهاب البیاتی)، تصوف اسلامی و رابطه انسان و خدا (نیکلسون).
شفیعی کدکنی کتابی هم به نام حالات و مقامات اخوان ثالث دارند و مقدمه‌هایی نیز بر منظومه علی‌نامه و دیوان قائمیات، به اضافه بسیاری مقاله و تحقیق. بر این کارنامه پربار باید تدریس و تربیت شاگردان فراوان و راهنمایی دانشجویان را نیز افزود.
