«نسخه خاص» برای سلامتی در روزهای سرد
گروه سلامت خبرگزاری فارس: ساعت که زنگ میخورد، محسن با چند جابجایی در روی تختخواب، بالاخره از جا بلند میشود و چشمش را مالیده و پرده پنجره را که کنار میزند؛ در گرگ و میش هوای بامدادی، دانههای بلوری برف چشمش را مینوازد و با خوشحالی همسرش را صدا میزند و میگوید: «دارد برف می آید! مواظب باش مسعود و امین وقتی میخواهند مدرسه بروند لباس کافی بپوشند و بگو با احتیاط راه بروند».
الهام همسرش، سری به نشانه تأیید حرفهای محسن تکان میدهد و چند دقیقه بعد محسن خانه را به قصد محل کار ترک میکند. در ابتدای کوچه در حالی که به سختی میتواند روی برفها قدم بگذارد، یکدفعه پایش سر میخورد اما دستش را به لوله گاز در حیاط خانه هسایه میگیرد و خلاصه به هر زحمتی که شده حادثهای رخ نداده و بخیر میگذرد.
با هر مکافاتی و بالاخره با تأخیر حدود یک ساعته خود را به اداره میرساند اما در اداره نیز بازار سرفه و عطسه کردن همکاران بسیار گرم است و هرکس به نوعی درگیر سرماخوردگی ناشی از سرمای زیاد هوا شده است.
در این میان همکاران در امان مانده از سرماخوردگی هر کدام در نقش یک پزشک حاذق! توصیههای درمانی خاص را به همکاران سرماخورده میکنند؛ یکی از خوردن عسل و لیمو ترش میگوید و آن یکی خوردن مرتب آنتی بیوتیک، سوپ و.... تجویز میکند.
انگار فصل سرد سال برای همه جدای از آسیبهای جسمی که دارد، محلی برای نسخه نویسیهای مختلف درمانی برای یکدیگر است؛ به شکلی برخی از این توصیههای غیر علمی نیز بعضی اوقات عواقب و پیامدهای بدی روی سلامت افراد میگذارد و کار به جاهای باریکتر میکشد.
بله! این روزها هوای اغلب نقاط کشور برفی و سرد است و برودت هوا و همچنین لغزندگی معابر و جادهها باعث بروز برخی بیماریها از جمله سرماخوردگی، آنفلوآنزا و آسیب دیدگیهای اسکلتی و حرکتی، به ویژه در ناحیه دست و پا میشود.
در این میان، دانستن برخی نکات میتواند سلامت ما را تأمین کرده و از ابتلا به بیماریهای رایج این فصل جلوگیری کند. توجه به نوع تغذیه و رعایت نکات لازم در استفاده از مواد غذایی یکی از عوامل مهم در پیشگیری از ابتلا به بیماریهاست.
سید مرتضی صفوی، متخصص تغذیه در گفتوگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس، درباره «نوع تغذیه مفید که باید در روزهای سرد رعایت شود»، اظهار داشت: یکی از نکات مهمی که در فصل سرد سال باید به آن توجه شود، تغذیه صحیح است تا هم از ابتلا به بیماریها به ویژه سرماخوردگی و آنفلوآنزا جلوگیری کنیم و هم در صورت ابتلا به این بیماریها آن را درمان کنیم.
وی ادامه داد: توصیه میکنیم مردم در فصول سرد از مایعات گرم استفاده کنند که این میتواند از مصرف چای ساده شروع و تا مصرف غذاهای مملو از سبزیجات باشد؛ همچنین مصرف آنتیاکسیدانها در این روزهای سرد بسیار مناسب است.
صفوی با اشاره به اینکه مصرف انواع سوپها مانند سوپ سبزیجات مختلف، سوپ کدو و سوپ جو از جمله مواد غذایی بسیار مؤثر در فصل سرد سال به ویژه هنگام ابتلا به سرماخوردگی و آنفولاآنزا است، گفت: استفاده کردن از شکلات داغ، انواع آشها به ویژه آشهایی که در آن لوبیا و فلفل وجود دارد، کلم بروکلی، گردو، کدوی خورشتی و چای زنجبیل و انواع میوهها نیز از جمله مواد غذایی مفید در روزهای سرد است.
این متخصص تغذیه اضافه کرد: معمولا مصرف مایعات و غذاهای بسیار سرد مانند بستنی، آب سرد و یخمک توسط کودکان در روزهای سرد سال بسیار مضر است؛ ضمن اینکه مصرف گوجهفرنگی به دلیل وجود آنتیاکسیدان زیاد و نیز سیب بسیار توصیه میشود.
وی متذکر شد: مصرف چای و قهوه نیز در روزهای سرد سال مطلوب است؛ همچنین مصرف کدوی تنبل به علت داشتن ویتامین زیاد نیز توصیه میشود.
مصرف انواع سوپها مانند سوپ سبزیجات، سوپ کدو و سوپ جو، شکلات داغ، انواع آشها به ویژه آشهایی که در آن لوبیا و فلفل وجود دارد، کلم بروکلی، گردو، کدوی خورشتی و چای زنجبیل نیز از جمله مواد غذایی مفید در روزهای سرد است
افراد سالمند و کودکان به دلیل ساختار بدنی خاص خود؛ به ویژه در مفاصل و استخوانها در روزهای سرد سال و لغزندگی معابر آسیب پذیر تر بوده و ضرورت رعایت نکات ایمنی توسط آنها و توجه خاص دیگر اعضای خانواده به آنها بسیار اهمیت دارد؛ چراکه در صورتی که این افراد دچار آسیب جسمی شوند طول درمان آنها طولانی تر و زمان بهبودی و ترمیم نقاط آسیب دیده آنها طولانی تر است.
محمدتقی حلیساز متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در گفتوگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری سلامت خبرگزاری فارس، درباره مهمترین «اقداماتی که مردم باید در هنگام بارش برف و لغزندگی مسیر داشته باشند؟»، اظهار داشت: افرادی که دچار مشکلات حرکتی هستند؛ به ویژه سالمندان بالای 60 سال در چنین روزهایی آسیبپذیر بوده، به خصوص اینکه شکستگی ناحیه لگن این افراد در این زمان بسیار شایع است.
وی ادامه داد: توصیه جدی ما این است که اولا این افراد و دیگر افراد آسیبپذیر حتیالمقدور از بیرون رفتن از خانه خودداری کنند؛ چرا که ممکن است سطح زمین در نقطهای دارای ارتفاع بوده اما برف آن را پوشانده باشد و فرد در اولین حرکت دچار لیز خوردگی شده و آسیب ببیند؛ البته اگر این افراد مجبور به خارج شدن از خانه هستند، حتما باید همراه دیگران از خانه خارج شوند.
این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با بیان اینکه استفاده از عصا توسط سالمندان به عنوان یک تکیهگاه مؤثر در معابر لغزنده بسیار مفید است، خاطرنشان کرد: استفاده از کفش مناسب بسیار بااهمیت است و توصیه میکنیم مردم از کفشهای زمستانی و پوتین استفاده کنند.
حلیساز با تأکید بر استفاده از پوشاک گرم، بیان داشت: پوشاک گرم علاوه بر گرم نگه داشتن بدن، میتواند هنگام زمین خوردن نیز مانند یک بالشت عمل کرده و به نوعی ضربهگیر باشد.
وی با تأکید بر اهمیت قسمت بالای تنه، خاطرنشان کرد: اهمیت این قسمت به این خاطر است که در حفظ گرمای بدن مؤثر بوده است؛ در نتیجه باید از کلاههایی که به صورت کامل ناحیه گوش و پیشانی را میپوشاند، استفاده کنیم.
این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با اشاره به رعایت نکاتی در هنگام آسیبدیدگی ناشی از لغزندگی سطح خیابانها، ابراز داشت: در صورتی که حادثهای برای فرد اتفاق بیفتد، خود فرد میتواند تا حدود زیادی میزان آسیب را احساس کند و اگر در این زمان جابجایی به شکل صحیح انجام نشود، میتواند شکستگی احتمالی را تشدید کند.
حلیساز افزود: استفاده از آتل هنگام آسیبدیدگی و احتمال شکستگی و ثابت نگه داشتن اندام آسیبدیده بسیار مهم است؛ در نتیجه باید هنگام بروز حادثه آن عضو را با آتل و یا دو قطعه چوب محکم و ثابت نیز نگه داشته و برای درمان به مراکز درمانی مراجعه کنیم.
دو بیماری سرماخوردگی و آنفلوآنزا بیماریهای خاص روزهای سرد سال هستند؛ البته ابتلا به این دو بیماری در روزهای گرم و معتدل نیز وجود دارد. لذا برای اینکه بتوانیم هنگام ابتلا به این بیماریها متناسب با آن در جهت درمان اقدام کنیم، ضرورت دارد نشانههای بالینی این دو بیماری به خوبی مورد توجه قرار گیرد تا هنگام مشاهده این علائم با حفظ خونسردی و آرامش از خود درمانی خودداری کرده و خدمات لازم را زیر نظر پزشکان مربوطه دریافت کنیم.
ایرج خسرونیا، رئیس انجمن متخصصان داخلی در گفتوگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس درباره «تفاوت بین سرماخوردگی و آنفلوآنزا»، اظهار داشت: هر دوی این بیماریها منشأ ویروسی دارند که از طریق رعایت نکردن مسائل بهداشتی و هوای آلوده منتقل میشوند.
وی افزود: علائم این دو بیماری در 2-3 روز اول شبیه هم هستند؛ مانند بدن و استخواندرد، سرفه و آبریزش بینی؛ البته سرماخوردگی بعد از 2-3 روز اول خودش خوب شده و حتی بدون درمان نیز بهتر میشود اما آنفلوآنزا ممکن است چند روز بیشتر طول کشیده و از روز دوم و سوم به بعد علائم آن شدیدتر شود.
این متخصص داخلی اضافه کرد: در آنفلوآنزا استخوان درد و بدن درد ایجاد شده و گاهی با تب شدید همراه است؛ ضمن اینکه آنفلوآنزا گاهی فرد را مجبور به بستری در بیمارستان کرده و حتی ممکن است به وسیله درگیر کردن مغز، قلب و عروق منجر به فوت فرد شود.
*آنفلوآنزا با سرفههای پیدرپی و تب شدید همراه است
خسرونیا گفت: بنابراین علائم سرماخوردگی و آنفلوآنزا در یکی دو روز اول شبیه هم هستند اما از روز دوم و سوم متفاوت شده و آنفلوآنزا با سرفههای پیدرپی و تب شدید همراه است و باید فرد به پزشک مراجعه کند.
وی در پاسخ به این پرسش که «آیا هنگام بروز سرماخوردگی و آنفلوآنزا میتوانیم به خود درمانی پرداخته و آنتیبیوتیک مصرف کنیم؟»، گفت: نه، اصلا سرماخوردگی و آنفلوآنزا هیچکدام نیاز به آنتیبیوتیک ندارند؛ البته ممکن است با خوردن چای و نوشیدنی گرم، سوپ و استراحت هر دو بیماری بهتر شود اما ممکن است آنفلوآنزا با رعایت کردن چنین نکاتی نیز جواب مثبت ندهد.
این متخصص داخلی خاطرنشان کرد: عارضهای که بعد از آنفلوآنزا ایجاد میشود این است که میکروبهایی که در بدن انسان هستند از ضعف عمومی بیمار در اثر عفونت آنفلوآنزا استفاده کرده و ممکن است در جاهای دیگر بدن رشد کنند و منجر به فوت فرد شود.
اصلا سرماخوردگی و آنفلوآنزا هیچکدام نیاز به آنتیبیوتیک ندارند؛ ضمن اینکه خوردن چای و نوشیدنی گرم، سوپ و استراحت در بهبود بیماری مؤثر است.
خسرونیا در پاسخ به این پرسش که «آیا در صورت دچار شدن به سرماخوردگی حتما باید به پزشک مراجعه کنیم؟»، بیان داشت: سرماخوردگی معمولا نیاز به مراجعه به پزشک ندارد؛ مگر اینکه چند روز بیشتر از زمان خود طول کشیده و عارضهدار شود. مانند سرفههای پیدرپی، درد شکم و سردرد، اما در یکی دو روز اول احتیاجی به آنتیبیوتیک ندارد، بلکه رعایت رژیم غذایی و استراحت در بهبود آن بسیار مؤثر است.
وی با اشاره به ضرورت استفاده از آنتیبیوتیک در مواقع بروز آنژین چرکی، یادآور شد: اگر به مرحله آنژین چرکی برسیم، باید حتما به پزشک مراجعه کنیم؛ برای نمونه اگر فرد در آینه لکههای سفیدی را در لوزه خود مشاهده کرد باید به پزشک مراجعه کرده و برای فرد دارو تجویز شود.
*طول دوره سرماخوردگی سه روز است
این متخصص داخلی در پاسخ به این پرسش که «طول دوره سرماخوردگی چند روز است؟»،گفت: طول دوره سرماخوردگی سه روز است اما اگر بعد از این مدت فرد دچار سرفه شدید، بدبو و طولانی بود، باید به پزشک مراجعه کند.
خسرونیا درباره «اثرات نامطلوب آنفلوآنزا در بدن»، تصریح کرد: آنفلوآنزا باعث میشود ضعف عمومی در بدن ایجاد شده و میکروبها در بدن قدرتمند شوند و در نتیجه حالت دفاعی بدن کم شده و گاهی نیز منجر به مرگ فرد میشود؛ چرا که وقتی بدن ضعیف میشود، امکان حضور هر میکروبی در بدن وجود دارد.
سرماخوردگی معمولا نیاز به مراجعه به پزشک ندارد؛ مگر اینکه چند روز بیشتر از زمان خود طول کشیده و عارضهدار شود. مانند سرفههای پیدرپی، درد شکم و سردرد، اما در یکی دو روز اول احتیاجی به آنتیبیوتیک ندارد، بلکه رعایت رژیم غذایی و استراحت در بهبود آن بسیار مؤثر است
وی افزود: افرادی که دارای بیماریهای مزمن مانند سرطان هستند، کودکان و سالمندان نیز حتما باید واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند.
در طب ایرانی نیز به موضوع بیماریهای مختلف از جمله ابتلا به سرماخوردگی توجه خاصی شده و روشهای پیشگیرانه و در ادامه درمانی قابل توجهی برای این بیماری وجود دارد.
نعمت الله مسعودی متخصص طب سنتی در گفتوگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس، درباره «روشهای پیشگیری و درمان سرماخوردگی از دیدگاه طب سنتی»، اظهار داشت: پیشگیری از سرماخوردگی باید از ناحیه کف پا، گردن و فرق سر صورت گیرد و باید سعی کنیم تغییر آب و هوایی یعنی از محل سرد به محل گرم رفتن و بالعکس که به صورت ناگهانی اتفاق میافتد را مورد توجه قرار دهیم و به خصوص این نکته باید برای کودکان مورد توجه زیادتری قرار گیرد.
*کودکان بیشتر در معرض سرماخوردگی هستند
وی ادامه داد: دلیل اینکه باید موضوع تغییر آب و هوایی در کودکان مورد توجه بیشتری قرار گیرد، این است که رطوبت بدن کودکان بالاست و سرماخوردگی در رطوبت بالا خود را بهتر نشان میدهد. سایر پزشکان نیز میگویند این به دلیل پایین بودن سیستم ایمنی کودکان است و ما حکما نیز میگوییم طبیعت کودکان ضعیف است.
مسعودی اضافه کرد: پیشگیری از سرماخوردگی باید از ناحیه کف پا، گردن و فرق سر صورت گیرد و باید سعی کنیم تغییر آب و هوایی یعنی از محل سرد به محل گرم رفتن و بالعکس مورد توجه قرار دهیم.
وی افزود: تغییر آب و هوا از محیط گرم به سرد باید به تدریج باشد؛ باید پوشش کاملی داشته باشیم؛ یعنی کف پا با جوراب پوشیده شده و از کلاه و شالگردن استفاده کنیم.
*سرماخوردگی بیشتر از سر وارد بدن میشود
این متخصص طب سنتی با بیان اینکه عامل سرماخوردگی بیشتر از ناحیه سر نفوذ میکند، گفت: توصیه میشود با آمدن فصل پاییز کلاه همراه داشته باشیم؛ به خصوص خانمها به دلیل اینکه مزاج آنها از مردان سردتر است.
وی با طرح این پرسش که چرا میوههای پاییز مانند پرتقال و نارنگی طبع سردی دارند، خاطرنشان کرد: دلیل وجود طبع سرد این میوهها به خاطر این است که میخواهند سیستم درونی بدن ما را بیدار کرده و به نوعی آمادهباش بدهند؛ چرا که این میوهها کمک میکنند تا بدنمان با سرمای هوا تطبیق پیدا کند.
*درمان سرماخوردگی با شلغم، بابونه، آویشن، پونه و پیاز
مسعودی گفت: البته حکما میگویند وفور مصرف میوه نیز باعث زیاد شدن عفونت میشود؛ اینکه ما یکسره میوههای فصل را مصرف کنیم، باید بدانیم خود این موضوع نیز ایجاد عفونت میکند.
این متخصص طب سنتی متذکر شد: داروهای مختلفی برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی در طب سنتی وجود دارد مانند بابونه، آویشن، پونه و دارویی به نام پیاز.
وی با اشاره به اثرات مؤثر پیاز در درمان سرماخوردگی، خاطرنشان کرد: ما به راحتی میتوانیم آش پیاز را تهیه کنیم و مصرف آن میتواند خاصیت پیشگیرانه و درمانکننده در سرماخوردگی داشته باشد. از پیاز مهمتر، مصرف شلغم است که میتوان به انواع مختلف کبابی و آبپز آن را مصرف کرد.
مسعودی بیان داشت: اگر کودکان مزه شلغم را نمیپسندند، میتوان شلغم را به صورت رنده شده در آش مصرف کرد و مصرف این گیاه میتواند آنتیبیوتیک بسیار خوبی برای درمان سرماخوردگی بوده، بدن را تقویت کند و به رفع بیماری سرماخوردگی کمک زیادی خواهد کرد.
در روزهای برفی به دلیل یخ زدگی و لغزندگی معابر و خیابانها، احتمال بروز آسیب در نواحی مختلف بدن به ویژه سر، دست و پا وجود دارد؛ به شکلی که در این روزها آمار مراجعه افراد در سنین مختلف به ویژه کودکان و سالمندان به مراکز درمانی بیشتر است و بازار درمان پزشکان ارتوپد داغ میشود و جماعت زیادی را به دلیل شکستگی نواحی مختلف به ویژه دست و پا خانه نشین میکند.
حال، رعایت برخی نکات ساده و کم هزینه میتواند از بروز صدمات و آسیبها در نواحی محتلف جلوگیری کند.
مجتبی خالدی، سخنگوی سازمان اورژانس کشور در گفتوگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس نکات ایمنی را درخصوص تردد در روزهای برفی ارائه داد و گفت: زمستان با تمام زیباییهایی که همراه خود دارد، میتواند باعث بوجود آمدن دردسرهایی هم باشد؛ دردسرهایی مثل زمین خوردنها و شکستگیهای استخوانی، آتش سوزیها، سر خوردن اتومبیلها روی زمین لغزنده و افزایش تصادفات رانندگی؛ که اگر نکات ایمنی را رعایت کنیم این آسیبها به حداقل میرسد.
وی با بیان اینکه در صورتی که قصد خارج شد از منزل را بدون وسیله نقلیه و به صورت پیاده روی دارید، باید به چند نکته توجه کنید، گفت: کودکان و افراد سالخورده در زمان لغزندگی معابر و کوچهها حتی الامکان از منزل خارج نشوند، هنگام خروج از منزل از لباس مناسب و کفش عاج دار استفاده کنید. هنگام عبور از روی پلکانهای برف گیر ساختمان ها، پلهای عابر پیاده و پل نردههای روی جویها با دقت لازم عبور و از دستگیرههای کناری حتما استفاده کنید.
خالدی ادامه داد: هنگام پارو کردن برف بام از پرتاب آن بر روی سیمهای انتقال برق جدا خودداری شود؛ به منظور پیشگیری از سقوط از ارتفاع، از نزدیک شدن کودکان به لبه محلهای مرتفع جلوگیری به عمل آید؛ به منظور پیشگیری از برخورد وسایل نقلیه عبوری حتما از پیاده رو عبور کرده و از تردد درسطح خیابان خودداری کنید. هنگام عبور از عرض خیابان با در نظرگرفتن فاصله از وسیله نقلیه با احتیاط کامل عبور کرده و از دویدن خودداری کنید.
سخنگوی سازمان اورژانس کشور گفت: هنگام عبور از معابر مواظب سقوط قندیلهای یخی آویزان از ناودان و لبه ساختمان باشید، از عبور از سطح یخ زده حوضها و دریاچههای مصنوعی پارکها جدا خودداری کرده و پرتاب گلوله برفی ممکن است منجر به جراحت، کوری و خسارات مالی شود.
در زمان مواجهه با فرد سرمازده وی را به محیط سربسته، خشک و گرم منتقل کرده و با شماره 115 تماس گرفته و درخواست کمک کنید
وی با بیان اینکه از تردد با وسیله نقلیهی فاقد لاستیک یخ شکن یا زنجیر چرخ در مواقع یخبندان و لغزندگی سطح معابر باید خودداری کرد توضیح داد: از سلامت وسیله نقلیه و مجهز بودن آن به امکانات ایمنی مطمئن شوید، از سلامت سیستم گرمایشی خودرو مطمئن شوید ودر صورت نقص فنی اتومبیل، آن را به منتهی علیه سمت راست در مکانی مناسب متوقف و برای پیشگیری از برخورد وسایل نقلیه عبوری علائم هشدار دهنده را در فاصله مناسب قرار دهید.
خالدی توصیه کرد: در هنگام رانندگی بر روی سطح لغزنده از گرفتن ترمزهای ناگهانی بپرهیزید، با سرعت مطمئنه حرکت کنید. مواظب عابرین پیاده باشید و فاصله مطمئنه را با آنها حفظ کنید، هنگام مه از سیستم روشنایی مه شکن استفاده کرده و هرگز از موتورسیکلت و دوچرخه استفاده نکنید.
سخنگوی سازمان اورژانس کشور ادامه داد: در زمان مواجهه با فرد سرمازده وی را به محیط سربسته، خشک و گرم منتقل کرده و با شماره 115 تماس گرفته و درخواست کمک کنید.
وی افزود: توجه داشته باشید که باید لباسهای خیس وی را خارج کنید، در صورت امکان جهت سهولت انجام کار و عدم آسیب بیشتر با قیچی لباس ها را برش زده و خارج کنید، مصدوم را با پتو گرم کنید اما وی را به یکباره و در معرض منابع حرارتی شدید قرار ندهید و به مصدوم مایعات گرم بدهید همچنین قسمتهایی از بدن (انگشتان دست و پا، گوش و...) که دچار سرمازدگی شده است را ماساژ ندهید.
خالدی تصریح کرد: هنگام مواجهه با فردی که بر اثر سقوط و سر خوردگی در برف دچار شکستگی، کوفتگی، در رفتگی و... شده بود، به ایمنی صحنه توجه کنید تا شما هم دچار سقوط و آسیب نشوید؛ در صورت نیاز از اورژانس 115 درخواست کمک کنید، بیمار را به هیچ وجه جابجا نکنید؛ مگر اینکه جانش در آن محل در خطر باشد.
وی افزود: مصدوم را با پتو و وسایل گرمایشی در دسترس گرم نگه دارید، اگر مصدوم خونریزی قابل مشاهده دارد با استفاده از یک گاز یا پارچه تمیز و فشار دادن در محل خونریزی، آن را متوقف کنید، تا زمان رسیدن اورژانس115، کنار بیمار بمانید و اگر در شرایط بیمار تغییری ایجاد شد، مجددا با 115 تماس گرفته و راهنمایی دریافت کنید.
ختم کلام؛ فصل سرد سال با توجه به ویژگیهای آب و هوایی خود، اقتضائات خاصی دارد و توجه و رعایت نکات ایمنی در این فصل، عامل بسیار مهمی در جلوگیری از ابتلا به بیماریهای مختلف از جمله سرماخوردگی، آنفلوآنزا و بیماریهای ناشی از حوادث مختلف که باعث صدمه دیدن اعضای بدن میشود، است؛ در نتیجه داشتن اطلاعات و دانش مواجهه با شرایط آب و هوای سرد و پیشگیری از ابتلا به بیماریهای خاص این روزها، میتواند عامل بازدارندهای در ابتلا به این بیماریها بوده و موجب شود تا خسارت مادی و معنوی کمتری به روند زندگی روزانه ما وارد نشود.
انتهای پیام /
سرما بیماری تغذیه