نشریه تایم: معماری ایرانی برای مقابله با گرما به‌صرفه‌تر از وسایل خنک‌کننده است

به گزارش مشرق، با شکستن رکورد امواج گرما در سراسر ایالات متحده، آمریکایی‌های بیشتری نسبت به گذشته به سیستم تهویه مطبوع متکی هستند تقریباً 88 درصد از کل خانوارها در این کشور را شامل می‌شود.

استفاده از این سیستم ها برای آمریکایی ها پیامدهای زیست محیطی و اقتصادی به همراه دارد. تهویه مطبوع در سراسر جهان باعث انتشار سالانه هزار و950 میلیون تن CO2 می شود که تقریباً 4درصد از انتشار کربن جهانی را تشکیل می دهد. همچنین باعث افزایش مبلغ قبض برق می شود که برای برخی مقرون به صرفه نیست.

حال نشریه آمریکایی تایم که به این موضوع واقف است طی مطلبی توصیه می کند تا آمریکایی ها بجای استفاده از این دستگاه های خنک کننده به رویکرد کشورهای خاورمیانه از جمله ایران روی آورند تا با استفاده از معماری قدیمی شهرهایی چون نائین و استفاده از بادگیرها جلوی هدر رفت انرژی و مخاطرات زیست محیطی را بگیرند.

«جان اونیانگو» به عنوان یکی از اساتید دانشگاه نوتردام معتقد است که مردم دنیا 100 ها سال است که برای مقابله با گرما با طراحی ساختمان‌های پایدار در برابر گرمای شدید مقاومت می‌کنند و می توان از رویکرد آن ها برای کاهش گرما استفاده کرد. این استاد به آنچه در خاورمیانه و ایران در مورد معماری بادگیرها اتفاق می افتد اشاره کرده است.

بادگیرها برای قرن ها ساختمان ها را به طور غیر فعال خنک می کردند. این برج های بادی بسته به نحوه طراحی و میزان باد می توانند دما را تا 10 درجه سانتیگراد کاهش دهند. آنها با فرستادن بادهای گرم از بیرون به طبقات پایین ساختمان یا حتی زیر زمین، کار می کنند. تا زمانی که باد جریان دارد، بادگیرها بدون نیاز به برق کار می کنند.

خبرگزاری فرانسه نیز به تازگی گزارشی از نحوه کار بادگیرهای ایرانی منتشر و در آن به این شاهکار معماری ایرانی اشاره کرد. ای‌اف‌پی اشاه کرده بود بادگیرهای باستانی یزد در کنار قنات‌های هزارساله، از دیرباز نقشی مهم در تهویه هوای خانه‌های ساکنان این شهر کویری داشته‌اند. اما شهرسازی مدرن و مصرف بی‌رویه منابع رفته رفته این خنک‌کننده‌های طبیعی را به حاشیه رانده است.

معماری گنبدی شکل

مجله تایم به معماری گنبدی شکل به عنوان راه دیگری در جهت خنک کردن ساختمان اشاره می کند و در این راستا با اشاره به نظر «امین الحبیبه» استاد دانشکده معماری در دانشگاه ناتینگهام، می نویسد: راه دیگری برای بهبود قابل توجه توانایی یک ساختمان برای خنک کردن خود، استفاده از سقف های گنبدی شکل بلند است. مزیت داشتن گنبد این است که بخشی از ساختمان در زیر نور خورشید قرار گفته، اما سمت دیگر ساختمان در سایه قرار می گیرد.

وجود سقف گنبدی به این بدان معناست که گرمای خورشید به طور طبیعی پراکنده و کمتر از سازه هایی با سقف های مسطح متمرکز می شود. اساتید معماری معتقد هستند که استفاده از مواد طبیعی مانند سنگ و گل که برای ساخت خانه‌ها در آب و هوای گرم آفریقا، خاورمیانه و آسیا استفاده می‌شود به پایدارتر و مقاوم‌تر شدن ساختمان‌ها در برابر گرما کمک می کند. در شهرهایی مانند صنعا در یمن و جنه در مالی، بسیاری از این ساختمان‌های چند صد ساله و گلی هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد سازگار با محیط‌زیست در طول شب رطوبت را جذب می‌کنند و در طول روز با تبخیر نوعی اثر خنک‌کننده طبیعی ایجاد می‌کنند.

مصالح ساختمانی کم مصرف

برخلاف فرآیند تولید فولاد یا بتن، تولید سنگ و آجر گلی منجر به انتشار مقادیر زیادی کربن نمی شود. اما ظاهرا این روش‌های ساختمانی در ایالات متحده محبوب نیستند زیرا کارگر ماهر برای تهیه مصالح طبیعی کم است و سازندگان نیز مایل به پرداخت هزینه اضافی مرتبط با معماری سنتی نیستند.

اما باید به این مساله توجه داشت که این روش‌ها در بلندمدت ارزان‌تر هستند، اما در کوتاه‌مدت ممکن است گران به نظر برسند. توسعه دهندگان ساختمان ممکن است تمایلی به پرداخت هزینه های اضافی مربوط به مصالح سنتی و طرح های سازه ای نداشته باشند. با این حال، در درازمدت، چون مالک ساختمان هزینه کمتری برای تهویه مطبوع می‌پردازد، مالکان معمولاً در پول خود صرفه‌جویی می‌کنند.

شهرهایی مانند لس آنجلس و نیویورک در طی 15 سال گذشته در تلاش برای کاهش گرما، تمام تلاش خود را برای رنگ آمیزی مجدد پشت بام ساختمان های موجود به رنگ سفید انجام داده اند. دیگر ایالات در حال کاشت درختان جدید هستند که با شاخ و برگ کافی می تواند به کاهش دما تا 10 درجه کمک کند. اما با همه این موارد آمریکا برای صرفه جویی در هزینه ها به رویکردهای معماری سنتی فکر می کند، آن ها معتقد هستند که استفاده از تکنیک های شهرهایی که مدت‌ها برای زندگی در آب‌وهوای گرم خود را وفق داده اند منطقی‌تر است.

درواقع استفاده از تجربه‌ها و رویکردهای شهرهای دیگر که به مدت‌ها برای زندگی در آب و هوای گرم و خشک خود را وفق داده‌اند، می‌تواند به آمریکا کمک کند تا با چالش‌های آب و هوایی مقابله کند و بهبود محیط زندگی شهروندان را ممکن سازد.

رویکرد معماری قدیمی کشورهای خاورمیانه از جمله ایران با استفاده از بادگیرها و سایر روش‌های سنتی، به‌طور کلی کمترین تأثیر زیست محیطی و اقتصادی را دارد. بادگیرها یک نوع سیستم تهویه طبیعی هستند که در مناطق گرم و خشک مانند نائین به کنترل دما و انتقال هوای تازه به ساختمان‌ها کمک می‌کنند. این رویکردها می‌توانند به صرفه‌جویی در انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک کنند.

با این حال، برای اجرای هرگونه تغییر در رویکردهای معماری و استفاده از سیستم‌های جدید، باید مسائل متعددی را مد نظر قرار داد. این شامل عوامل فرهنگی، اقتصادی، ساختار شهری، فناوری‌ها، نیازهای انرژی و محدودیت‌های زیست محیطی است. همچنین، آمریکا می‌تواند از تجربیات کشورهای خاورمیانه و دیگر مناطق برای ارتقاء رویکردهای خود استفاده و راهکارهای مناسبی را با توجه به شرایط خود اجرایی کند.