نظام بانکی با تولید همراه نیست

در دنیا تولید و بانک همواره رابطه متقابلی با هم دارند و واحدهای تولید براساس نوع و دامنه فعالیتی که دارند، در یک سازکار منسجم و تعریف‌شده از تسهیلات بانکی استفاده می‌کنند. در این میان به‌دلیل مشکلات اقتصادی و کمبود نقدینگی که به‌ویژه در چند سال اخیر گریبان اقتصاد ما را گرفته، وابستگی واحدهای صنعتی و تولیدی ما به تسهیلات بانکی بسیار زیاد شده است. این در حالی است که مسیر برای دریافت این خدمات سخت‌تر هم شده و در برهه زمانی که بانک و صنعت می‌توانند یاری‌رسان هم باشند ما شاهد هیچ‌گونه حمایتی از تولید نیستیم. در ساختار اقتصادی ما دو بازار پولی یعنی نظام بانکی و بورس می‌توانند به تولید کمک کنند. بورس فقط برای واحدهای بزرگ کارآیی دارد و واحدهای کوچک و متوسط نمی‌توانند بهره زیادی از بورس بگیرند؛ در نتیجه تنها بازار پولی که برای این بخش وجود دارد، سیستم بانکی است.

سیستم بانکی ما، بحق یا ناحق، رفتار خوبی با بخش تولید ندارد و ترجیح می‌دهد پولی که در اختیار دارد را جایی سرمایه‌گذاری کند که امنیت برگشت داشته باشد. در این میان، تولید هم بلاتکلیف و دیربازده بوده و خواب سرمایه برای آن زیاد است؛ یعنی از یک سو صنعتگر یا تولیدکننده از روزی که پول را می‌دهد، مواد اولیه و ماشین‌آلات را می‌آورد تا روزی که پول برمی‌گردد، زمان طولانی را سپری می‌کند و از سوی دیگر، سیستم بانکی همکاری لازم را با آنها ندارد. البته سیستم بانکی هم محدودیت منابع دارد و یکی از دلایل این محدودیت این است که دولت از این سیستم اضافه برداشت می‌کند.

در شرایطی که با افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها باتوجه به روند صعودی نرخ دلار مواجهیم، نیاز تولید به نقدینگی و به تبع آن تسهیلات بانکی بیشتر می‌شود. در چند سال گذشته متاثر از افزایش نرخ دلار، افزایش حدود 30 برابری نرخ مواد اولیه را داشتیم که تحت‌تاثیر آن دیگر سرمایه در گردش تولیدکننده، جوابگوی صنعتگر نیست. در واقع اقتصاد، به‌ویژه بخش تولید، مشکل کمبود نقدینگی دارد. بخش تولید از زمان دریافت مواد اولیه تا زمانی که محصول را تولید، به بازار عرضه و پول آن را دریافت می‌کند، در یک بازه زمانی طولانی، نیاز به نقدینگی دارد.

در این میان، بازاری مانند بازار قطعه‌سازان می‌تواند صنعت خودرو باشد که راحت پول به تولید نمی‌دهند و اغلب سعی دارند بدهی‌شان را اقساطی پرداخت کنند؛ در نتیجه بیشترین فشار کمبود نقدینگی بر دوش صنعتگر و بخش تولید است. صنعت و اقتصاد ما بانک‌محور است و اگر بانک حامی خوبی برای صنعت و صنعتگر نباشد، مشکلات همچنان ادامه‌دار خواهد بود. بانک بیشتر از واحدهای دولتی و خصولتی حمایت می‌کند و مشکلات صنعتگران به‌ویژه در واحدهای کوچک و متوسط که مشکل اشتغال را حل می‌کنند، پرداخت بیمه و مالیات دارند و بیشتر بار مالی دولت روی دوش آنهاست، همچنان پابرجاست. حتی بورس هم برای این صنایع کاری نمی‌کند. این صنایع کاملا وابسته به سیستم بانکی هستند و سیستم بانکی هم باتوجه به اینکه کمبود منابع دارد، رغبت زیادی برای کار با تولید و تولیدکننده ندارد. از دلایل این امر شاید این باشد که می‌گوید صنعت بازدهی لازم را ندارد، صنایع بدهی‌های معوق قابل‌توجهی دارند یا دلایل دیگری که برخی از آنها به صنایع مربوط نمی‌شود و معلول مشکلات اقتصادی، معاهدات ارزی و نبودن برنامه هستند و باعث می‌شوند تولید نتواند به‌موقع پاسخگوی تقاضا باشد./ روزنامه صمت