نقش سامانه مودیان در شفافیت اقتصادی و کارآمدی بیشتر نظام مالیاتی / مشخصات پایانه‌های فروشگاهی نهایی شد
عضو اتاق بازرگانی تهران معتقد است سامانه مودیان در صورت راه‌اندازی، قطعا به اخذ عادلانه‌تر مالیات‌ها کمک خواهد کرد، ولی حتما باید در سریع‌ترین زمان ممکن این سامانه آغاز به کار کند تا شاهد کاهش حجم اقتصاد زیرزمینی، فرار مالیاتی و کارآمدی بیشتر در نظام مالیاتی باشیم.
به گزارش تابناک اقتصادی؛ از مهمترین اهداف هر نظام مالیاتی کارآمد، اخذ مالیات به شیوه‌ای عادلانه و ایجاد شفافیت مالی و اقتصادی در جامعه است. سازمان امور مالیاتی کشور نیز در طی سال‌های اخیر اهداف کلانی را در این حوزه در چارچوب اجرای قوانین مالیاتی دنبال کرده است. شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی آثار بسیار مهمی از جمله هوشمندسازی نظام مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی، حذف تشخیص مالیات علی الرأس، پرداخت مالیات منطبق با درآمد و با رویکرد برابر و همچنین تکریم مودیان مالیاتی و افزایش رضایت آن‌ها را به دنبال دارد. با عنایت به اهمیت این موضوع، خط‌مشی‌گذاران این عرصه با تاکید بر ضرورت مالیات‌ستانی مبتنی بر اطلاعات شفاف و قابل استناد و بهره‌گیری از ابزارا‌های ثبت معاملات و سامانه‌های اطلاعاتی، به دنبال جلوگیری از فرار مالیاتی و رفتار منصفانه با حذف تبعیض و تشخیص مالیات فعالان اقتصادی بر مبنای اطلاعات موثق و قابل اعتماد مالی بوده‌اند. از این روی در دو دهه اخیر در قوانین متعددی، مودیان مالیاتی ابتدا مکلف به استفاده از صندوق مکانیزه فروش شدند که سیر این قوانین از اصلاحیه قانون نظام صنفی مصوب سال 1382 شروع شد، اما در زمینه اجرا با مشکلات فراوانی روبرو شد و نتیجتا در سال 94، طی اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال 1394 و به موجب ماده 169 آن قانون، سازمان امور مالیاتی مکلف به پیاده‌سازی سامانه صندوق مکانیزه فروش گردید و مودیان موظف شدند برای ثبت معاملات کالا و خدمات خود از سامانه صندوق فروش و تجهیزات مشابه استفاده کنند و برای انجام معاملات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحساب‌ها، قرارداد‌ها و سایر اسناد مشابه درج و فهرست معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه کنند. اما در مهرماه سال 1398 مجلس شورای اسلامی با هدف ایجاد یک تحول بنیادین در نظام مالیاتی کشور در جهت نهادینه کردن عدالت و شفافت اقتصادی، کاهش اقتصاد سایه (بازار سیاه)، کاهش فرار‌های مالیاتی و تامین منابع اطلاعاتی قابل استناد برای نظام مالیاتی کشور به منظور محاسبه مالیات منصفانه و مبتنی بر رویداد‌های مالی واقعی، قانونی را تحت عنوان قانون «پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان» تصویب و به دولت ابلاغ کرد. امروزه قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان به عنوان بستر اصلی اجرای بسیاری از قوانین مالیاتی مورد تاکید است. از جمله قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1400 که به موجب آن کلیه اشخاص مشمول این قانون مکلف به عضویت و ثبت نام در سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی برای فروش کالا و خدمات خود شده‌اند و ماخذ محاسبه مالیات و عوارض فروش کالاها و خدمات، در مورد مودیان عضو سامانه مودیان، ارزش فروش مندرج در صورتحساب الکترونیکی است که توسط آنان در سامانه مزبور ثبت شده است. همچنین می‌توان پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان را به عنوان بستر حیاتی برای اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) درنظر گرفت که مراحل بررسی و تصویب آن‌ها در دولت و مجلس در دست انجام است. وجود ناعدالتی‌های در اخذ مالیات، عدم وجود شفافیت در حوزه جریان کالا و همچنین پایین بودن درآمد‌های مالیاتی کشور به نسبت تولید ناخالص ملی و در نتیجه کسری عملیاتی بودجه از مسائلی است که نظام حکمرانی کشور ما با آن روبرو است.
سید احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و امور دارایی در اوایل مردادماه امسال در گفتگو با خبرنگار تابناک اقتصادی با اشاره به بروز برخی از مشکلات در اجرای قانون سامانه مودیان مالیاتی و پایانه‌های فروشگاهی اظهار کرد: استفاده کردن از پایانه‌های فروشگاهی تکلیف قانون بودجه سال 1400 بود، ما برای اینکه مالیات سال 1400 را که وصول آن در سال 1401 صورت می‌گیرد را اخذ کنیم، بالاجبار باید حکم قانون را تحت هر شرایطی انجام دهیم. او ادامه داد: با توجه به اعتراضات و نقد‌هایی که از یکسو مطرح بود و از سوی دیگر بسیاری از فعالان اقتصادی چندان دقیق و منظم از حساب واحد استفاده نمی‌کنند و روابط اجتماعی متنوعی در میان فعالان اقتصادی حاکم است، ما در سال 1401 با لحاظ این مشکلات طی بخشنامه‌ای از فعالان اقتصادی می‌خواهیم به شکل پیش‌دستانه دستگاه پز و حساب تجاری خود را معرفی کنند تا محاسبه و اخذ مالیاتشان دقیق و عادلانه‌تر انجام شود. وزیر اقتصاد با تاکید بر اینکه آمار و اطلاعات گردش حساب‌ها باید به صورت دقیق در اختیار دولت باشد، گفت: شکایات به حق فعالان اقتصادی از طرف دولت در بخشانه سال آینده اصلاح می‌شود و ان شالله ما در سال آینده شاهد مشکلات و اعتراضات فعلی نباشیم.
ویژگی‌ها و مشخصات پایانه‌های فروشگاهی نهایی شد
بر اساس این گزارش؛ رئیس مرکز تنظیم مقررات نظام پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان سازمان امور مالیاتی از نهایی شدن ویژگی‌ها و مشخصات پایانه‌های فروشگاهی و بارگذاری آن در وبسایت این سازمان خبر داد. به نقل از سازمان امور مالیاتی، محمد برزگری رئیس مرکز تنظیم مقررات نظام پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان سازمان امور مالیاتی کشور خاطرنشان کرد: پیرو مصوبه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت مبنی بر اجرای تدریجی سامانه مؤدیان، سازمان امور مالیاتی کشور به صورت مرحله‌ای از مؤدیان مالیاتی برای ثبت نام در سامانه مؤدیان و صدور صورتحساب الکترونیکی دعوت خواهد کرد.
وی با اشاره به آماده شدن زیرساخت‌های فنی و بستر لازم برای اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان اظهار داشت: آئین نامه موضوع ماده 26 قانون، دستورالعمل صدور صورتحساب الکترونیکی، دستورالعمل فنی نحوه اتصال به سامانه مؤدیان و همچنین سند ویژگی‌ها و مشخصات فنی پایانه فروشگاهی (حافظه مالیاتی) به همراه قالب شناسه یکتای حافظه مالیاتی و شماره منحصر به فرد مالیاتی بر روی پایگاه اطلاع رسانی سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی intamedia.ir بخش پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان قرار گرفته و قابل استفاده برای عموم مؤدیان و شهروندان است. برزگری با اشاره به فراهم شدن زیرساخت‌ها و سامانه‌های لازم برای اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان گفت: مشمولانی که برای عضویت در این سامانه فراخوان می‌شوند، مکلفند از پایانه فروشگاهی مجهز به حافظه مالیاتی و متصل به سامانه مؤدیان استفاده کنند و پس از آن در فروش کالاها و ارائه خدمات، صورت حساب الکترونیکی صادر و برای سامانه مودیان ارسال کنند.
نقش سامانه مودیان در شفافیت اقتصادی و کارآمدی بیشتر نظام مالیاتی
جمال رازقی عضو اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی تهران در گفت و گو با خبرنگار تابناک اقتصادی با اشاره به اهمیت و کارکرد سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی بر اخذ عادلانه مالیات اظهار کرد: سامانه مودیان در کاهش فرار مالیاتی و شفافیت نظام مالیات تاثیر بسزایی دارد.
وی با انتقاد از تعدد سامانه ها افزود: با توجه به افزایش تعداد سامانه ها، جنگ سامانه ها در کشور راه افتاده است و به حدی سامانه توسط وزارتخانه های مختلف ایجاد شده که بخش خصوصی را سردرگم کرده است. متاسفانه در زمینه سامانه تجارت نیز شاهد این هستیم که با وجود تاکید قانون، هنوز این سامانه به سرانجام نرسیده است ولی سامانه مودیان در صورت راه‌اندازی، قطعا به اخذ عادلانه‌تر مالیات‌ها کمک خواهد کرد ولی حتما باید در سریع‌ترین زمان ممکن این سامانه آغاز به کار کند تا شاهد کاهش حجم اقتصاد زیرزمینی، فرار مالیاتی و کارآمدی بیشتر در نظام مالیاتی باشیم. عضو کمیسیون اتاق بازرگانی، صنایع و معادن گفت: تمامی فعالان اقتصادی در سامانه مودیان باید ثبت نام کنند و وزارت اقتصاد هم باید تعدد سامانه ها را کاهش و سامانه ها را به یکدیگر متصل کند.
وی ادامه داد: قانون سامانه مودیان بستر اصلی اجرای قوانین دیگر از جمله قانون مالیات بر ارزش افزوده و قانون مالیات بر عایدی سرمایه قرار گرفته است.
رازقی با بیان اینکه مودیان برای صدور صورت حساب‌های خود نیازمند پایانه‌های فروشگاهی هستند، تصریح کرد: رونمایی از سامانه مودیان صرفا به منظور اجرای قانون نیست، اما در زمان اجرای قانون، مودیان باید در سامانه مودیان عضو شوند و نسبت به صدور صورت حساب‌های الکترونیکی خود برای فروش کلیه کالاها و خدمات اقدام کنند.