نقش مخرب بازارگردان ها در نوسانات بازار بورس
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، دو کارشناس بازار سرمایه با اشاره به نقش بازارگردان در روند داد و ستدهای سهام در گفت و گو با دنیای اقتصاد، نوسانات بورس را ناشی از تسهیل مسیر ورود افراد عادی به بازار اوراق دولتی دانستند.
فردین آقابزرگی: عملکرد بازارگردان می‌تواند همسو با جنبه‌های حمایتی از تضییع منابع سرمایه‌گذاران جلوگیری کند. رعایت چارچوب عرضه از اواخر اردیبهشت بارها به صندوق‌های بازارگردانی و بازارگردان‌ها تذکر داده شد. این در حالی است که تا قبل از آن نحوه فعالیت بازارگردان مورد بازخواست قرار نگرفته بود.
بورس وظیفه‌ای در قبال کنترل شاخص در جهت انتفاع دولت ندارد اما هراز گاهی به اقتضای شرایط و بنیه مالی دولت، حمایت‌هایی انجام می‌شود. برخی گمانه‌زنی‌ها نیز نشان می‌دهد این موضوع رابطه جدی و مستقیمی با جذاب نشان دادن فضا برای فروش اوراق دولتی دارد. بازار بدهی و بازار سهام از دیر باز به عنوان دو رقیب مطرح بودند و زمانی که بازار سرمایه اوضاع و احوال مناسبی داشته باشد طبیعتا استقبال چندانی از اوراق عرضه شده نمی‌شود.
از این رو با شروع روند نزولی بازار سهام، گزینه خرید اوراق دولتی برای سرمایه‌گذاران جذابیت پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد مرحله فروش این اوراق در شهریور ماه به اتمام برسد. با توجه به این موضوع و مباحث مرتبط با کسری بودجه دولت، می‌توان دریافت در صورت تضعیف بازار سهام، تنور بازار اوراق دولتی به نفع دولت داغ شده است.
بازار سهام از میانه‌های اردیبهشت تا کنون در سراشیبی سقوط گام نهاده و ورود افراد عادی به خرید اوراق به دلیل نااطمینانی‌های بازار سهام، نکته مهمی در این باب است. زمانی که بازار از ابتدای سال با افزایش تقاضا روبرو شد، برخی مسئولان در مورد تکرار اتفاقات 99 در بورس 1402 هشدار دادند.
این در حالی است که مقایسه دو بازار از اساس ناصحیح است. با استناد به نسبت P/ E دو بازار و مقایسه و ارزیابی سطح ارزانی یا گرانی آن به‌روشنی می‌توان دریافت که سال 99 و در اوج صعود بازار نسبت P/ E بازار به بیش از 30 مرتبه رسید که پنج برابر متوسط تاریخی و سه برابر سقف‌های قبلی بود که در نتیجه بازار وارد اصلاح شدید و فرسایشی شد.
هم‌زمان با آغاز ابراز نگرانی‌های غیرکارشناسی و ناصحیح در این رابطه، نسبت P/ E بازار در محدوده 10 مرتبه قرار داشت و وضعیت حباب‌گونه‌ای مشابه سال 99 در بازار وجود نداشت. در کنار هم قرار دادن تکه‌های این پازل پرحاشیه از یک واقعیت حکایت می‌کند. موانعی بر سر راه بازار قرار گرفت که طی آن متعادل شدن بازار از طریق عرضه و تقاضای طبیعی به حاشیه کشده شد. به این ترتیب نتیجه نوسانات بازارهای دارایی از ابتدای سال تاکنون یک نتیجه مشترک در بر داشته که می‌توان تسهیل مسیر ورود افراد عادی به بازار اوراق دولتی را یکی از نتایج این فرآیند دانست.
پیام نقایص بازارگردانی
احمد اشتیاقی: اگرچه مهم‌ترین وظیفه بازارگردان به افزایش نقدشوندگی سهام معطوف می‌شود اما نباید از این مهم به‌راحتی عبور کرد که بازارگردان به واسطه ابزاری که در اختیار دارد در اغلب اوقات می‌تواند در برابر هیجانات مثبت و منفی، نقش کاربردی ایفا کند.
هرچه تعهدات بازارگردان بیشتر باشد وظایف بازارگردان در راستای تحقق منافع سرمایه گذاران پیش می‌رود اما زمانی که بازار با کمبود بازارگردان و عدم تعهد بالای خرید و فروش مواجه است، اتفاقاتی رخ می‌دهد که در نهایت به ضرر سهامداران تمام می‌شود. در بورس‌های بزرگ دنیا بازارگردان‌ها در قالب گروه های بزرگ فعالیت می‌کنند. بنابراین بازارگردانی محدود از عواملی است که می‌تواند بر عملکرد بازارگردانی متاثر از کدهای حقوقی اثرگذار باشد. افزون بر آن تعدد بازارگردان‌ها بر یک سهام از نوسانات شدید جلوگیری می‌کند.
با این‌حال بطور مشخص نمی‌توان روند نزولی بورس را صرفا به نقایص بازارگردانی مرتبط دانست. با این اوصاف در اغلب موارد دیده شده زمانی بازار با فشار فروش مواجه شده که بازارگردان به دلیل کمبود نقدینگی نتوانسته به تعهدات اصولی پایبند باشد. به نظر می‌رسد با تزریق منابع به بخش بازارگردانی، عملکرد بازارگردان‌ها نیز بهبود یابد. در صورت محقق شدن این مهم بازارگردان‌ها در مواجهه با فشار فروش می‌توانند مفید واقع شوند.