نقش کتابدار در شاخص توسعه مطالعه

مشهد کتابخانه‌ها تأثیر قابل توجهی در گسترش فرهنگ مطالعه دارند. اما کتابداران به دلیل ارتباط بیشتر با افراد جامعه، نقش ویژه و مهمی در این حیطه ایفا کرده و قطعاً شاخصه‌هایی باید داشته باشند.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - فاطمه سعادتیان نیک: کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی تأثیر قابل توجهی در گسترش فرهنگ مطالعه دارند. اما کتابداران به دلیل ارتباط بیشتر با افراد جامعه، نقش ویژه و مهمی در این حیطه ایفا کرده و قطعاً شاخصه‌هایی دارد و عملکرد آنان در میزان علاقه‌مندی مخاطبان کتابخانه به مطالعه تأثیر فراوان دارد.

رسالت کتابدار اعتلای فرهنگ جامعه است

محمد علی حکم آبادی، مسئول بخش فراهم‌آوری منابع اداره خدمات فنی کتابداری کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، در گفتگو با خبرنگار مهر به نیاز طبقات مختلف جامعه به کتاب و کتابخوانی اشاره دارد و با اشاره به وجود کتابخانه‌های گویا برای نابینایان اهمیت و نقش علم کتابداری را غیر قابل انکار عنوان می‌کند.

مسئول بخش فراهم‌آوری منابع اداره خدمات فنی کتابداری کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی کمک به اعتلای فرهنگ و دانش جامعه را از رسالت‌های یک کتابدار برشمرده و ادامه می‌دهد: اگر کتابداران متخصص و متعهد به ارزش‌ها، اختیار عمل داشته باشند بخش اعظمی از نیازهای مراجعه کنندگان برطرف خواهد شد و میزان اعتماد آنان به کتابخانه افزایش خواهد یافت.

کتاب پل ارتباط گذشته و حال

در ادامه مریم شایگانی، کتابدار باسابقه نیز نقش کتابداران در غنی بخشیدن به زندگی اجتماعی بشر را کاملاً محسوس عنوان می‌کند و معتقد است که کتابدار حرفه‌ای، علم شناس، نگهبان دانش و گسترش دهنده دانش است و باید همپای پیشرفت دانش، خود نیز پیش رود تا بتواند به بهترین نحو در اشاعه آن عمل کند.

کتابدار کتابخانه می‌گوید: کتابدار باید نگرش به کتابخانه به عنوان یک موزه را در خود از بین ببرد و به این نتیجه برسد که کتابخانه مرجعی بزرگ از علم و فرهنگ است و با مهارت سازماندهی دسترس پذیری منابع را به وجود آورد و باعث صرفه‌جویی و مانع اتلاف وقت مراجعین شود.

وی توسعه کمی و کیفی کتابخانه‌ها در سطح گسترده را یکی از شیوه‌های مهم در ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی عنوان می‌کند و اجرای برنامه‌هایی چون اجرای زنگ کتاب، خوانش متون، قصه‌گویی برای معرفی منابع خوب برای گروه‌های سنی با توجه به ویژگی‌های روحی و شخصیتی هر مخاطب و فرهنگ‌سازی خانواده در ایجاد توسعه عادت به مطالعه و توسعه ارزش دانایی از دوران کودکی و قرار دادن کتاب در سبد خرید را در این امر دخیل می‌داند.

بهتر از کتابخانه جایی نبود

نسرین کمالی‌پور نیز که طی سابقه کاری خود در تالارهای مختلف کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی به ارائه خدمت پرداخته است، حرفه کتابداری را سراسر عشق عنوان می‌کند و معتقد است: همراه بودن با کتاب‌هایی که حاصل اندیشه آدمیانی اهل تفکر است، بس داشته گران قیمتی است.

وی در خصوص چگونگی ارتقا سطح کمی و کیفی خدمات کتابداری می‌گوید: چنانچه هزینه و بودجه برای امور فرهنگی فراهم شود و کتابخانه‌ها و کتابداران بتوانند کتب خوب و مناسب را خریداری و به جای نگهداری، به مخاطبان مشتاق بیشتری برسانند، وضعیت مطلوبی دارد و مادامی که کتاب‌های خوب فقط در کتابخانه نگهداری و امانت آن نوبتی باشد و به تعداد کافی در دسترس نباشد! وضعیت قرمز است!

کتابدار؛ راه بلد رسیدن به گنج دانش

مجید شایان مجد؛ کتابدار نیز با ما هم کلام می‌شود و کتابداری را دانش رساندن جوینده دانش به منبع دانش عنوان می‌کند و می‌گوید: اگر دانش گنج باشد و محقق جوینده گنج، کتابدار نقشه گنج است که می‌تواند پلی برای اتصال این دو به همدیگر باشد.

کتابدار کتابخانه که خود علاقه‌مند به مطالعه در حیطه کتاب‌های ادبی و انگلیسی است، روانشناس خوب بودن برای ایجاد تعامل با مخاطب را یکی از ویژگی‌های کتابدار عنوان می‌کند و داشتن اخلاق خوب در مواجهه با مخاطبین، داشتن فراست و زیرکی برای درک درخواست مخاطب و تأمین آن را از دیگر ویژگی‌های یک کتابدار زبده بر می‌شمرد.

وی عدم دسترسی مخاطب به منبع مورد نیاز مطالعاتی را از ناملایمات این حرفه بر شمرده و می‌گوید: برای جلب رضایت مخاطب باید بتوان منبع را به مخاطب رساند تا فرد تشنه دانش را سیراب کرد. البته با توجه به گرانی کتاب و مشکلات بودجه در برخی موارد کتاب و منبع یافت نمی‌شود و مخاطب همچنان تشنه و ناکام باید از محیط کتابخانه خارج شود که این تأسف بار است.

تشویق مخاطب به مطالعه با معرفی کتاب مفید

جواد ناظرآبادی، مسئول امور گردش کتاب نیز کتاب خوانی معرفی کتاب مفید به مخاطب برای تشویق به مطالعه را یکی از دغدغه‌های خود بر می‌شمرد و برای این امر روزانه کتاب‌های متعددی را تورق می‌کند تا بهترین‌ها را به مخاطب خود در کتابخانه عرضه کند.

این کتابدار دغدغه‌مند به موانع توسعه فرهنگ کتابخوانی به اینگونه اشاره دارد: متأسفانه کتاب در جامعه مظلوم واقع شده است. امروزه در کنار عدم خرید منابع جدید برای کتابخانه‌ها، شمارگان کم کتاب‌ها، گاهی تولید محتوای نامناسب کتاب و یا عدم شناخت نیازهای مطالعاتی، تأثیرات منفی زیادی در کمرنگ شدن سرانه مطالعه گذاشته است.

ناظر آبادی علاقه به بازی و سرگرمی با موبایل و دنیای مجازی هم سبب شده تا جوانان و نوجوانان و حتی کودکان امروزمان هم مثل قدیم دنبال مطالعه کتاب نباشند.

وی همچنین به نقش خانواده‌ها در علاقه‌مندی فرزندانشان به مطالعه اشاره دارد و در ادامه سخنان خود به نقش دولتمردان در زمینه حمایت از آثار ارزشمند می‌پردازند که می‌تواند نقش مؤثری را در توسعه فرهنگ مطالعه داشته باشد.

به گزارش خبرنگار مهر، کتابخانه پویا زمینه‌ساز به روز آمدی مخاطبان خود را فراهم می‌کند و این پویایی به دست کتابدار محقق می‌شود. اما قطعاً کتابدار کتابخانه پویا شاخصه‌هایی را دارد که در شرایط یکسان می‌تواند جاذبه حضور در فضای مطالعاتی را برای اعضا فراهم کند.